خانه مشروطه اردبیل در معرض تخریب

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

خانه تاریخی اسماعیل بیگ که به خانه مشروطه اردبیل نیز شهرت دارد یادگار مهمی از حرکت ملی مشروطه در اردبیل است که سال 1398 در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده اما حفاظت از آن به فراموشی سپرده شده است.

خانه ای که حتی به سرمایه گذار هم داده نمی شود

خانه قاجاری اسماعیل بیگ اردبیل مکان رویداد مهمی در میان دو رویداد تاریخی مهم ایران در آذربایجان شرقی است. رویداد نخست در دوره قاجار اتفاق افتاد و شاه اسماعیل صفوی که 13 سال داشت ازبک ها را از اردبیل بیرون کرد و تشکیل حکومت ملی صفویه در ایران را اعلام کرد. دومین رویداد اما آزادسازی خانه تاریخی اسماعیل بیگ از سوی باباخان اردبیلی از یاران ستارخان در جنبش مشروطه و بازگرداندن کنسولگری وقت شوروی سابق در اردبیل به مردم بود.

حامد ابی ترابی، میراث بان و فعال میراث فرهنگی اردبیل در گفت‌وگو با ایلنا درباره وضعیت این خانه اعلام کرد: متاسفانه الان وضعیت خانه مشروطه اردبیل به گونه ای است که بار تمام ساختمان به یک ستون بند است و مالکین این خانه که حدود 15 نفر هستند نه تنها برای حفظ این خانه ثبت ملی شده اقدامی نمی کنند که اداره میراث فرهنگی اردبیل و فرمانداری و استانداری هم هیچ ورودی برای تعیین تکلیف این خانه و مرمت و احیای آن ندارند.

این فعال میراث فرهنگی اردبیل افزود: برغم آن که امام جمعه اردبیل نیز نامه درخواست برای مرمت و احیای خانه مشروطه اردبیل را داده است اما در یک مرحله نیز خود ما با یافتن یک سرمایه گذار و معرفی او به اداره میراث فرهنگی اردبیل تلاش ها برای مرمت این خانه را آغاز کردیم که متاسفانه مسئولین استان از جمله اداره میراث فرهنگی، استانداری و فرمانداری همکاری لازم با وی را نداشتند و الان هم سه سال است که نامه امام جمعه مبنی بر لزوم رسیدگی فوری به وضعیت این خانه تاریخی که تحویل دبیرخانه میراث فرهنگی شد بی پاسخ مانده است.

حماسه باباخان اردبیلی و خانه تاریخی اسماعیل بیگ

خانه تاریخی اسماعیل بیگ اردبیل در خیابانی به همین نام در بافت تاریخی شهر اردبیل قرار دارد. این خانه در دوران مشروطه سرکنسولگری شوروی بود و در دوره مشروطه، آن هنگام که قحطی دامان ایران و آذربایجان غربی و شرقی و گیلان را گرفت، باباخان اردبیلی که برای کمک به مشروطه خواهان و ستارخان از رهبران اصلی جنبش مشروطه ایران همراه با یاران خود برای شکست محاصره مشروطه خواهان به تهران و تبریز رفته بود، پس از بازگشت از جنگ کنسولگری شوروی سابق را تسخیر و آنرا به مردم قحطی زده اردبیل تقدیم کرد.

مردم اردبیل پشت کنسولگری شوروی را که به انبار آرد و مایحتاج مردم تبدیل شده بود رفتند و آذوقه مورد نیاز مردم قحطی زده را با باز کردن انبار ساختمان تامین کردند. آنطور که حامد ابی ترابی، میراث بان اردبیل به ایلنا گفته است، بعدها که قزاقان شوروی اردبیل و اطراف بقعه ثبت جهانی شده شیخ صفی الدین اردبیلی را به توپ بستند، مردم شهر اطراف بنای قاجاری اسماعیل بیگ را خندق زدند تا باباخان به اردبیل بازگردد و سرکنسولگری شوروی به روی مردم باز شود. هزاران نفر از مردم اردبیل در همان به توپ بستن بافت تاریخی شهر توسط نیروهای شوروی سابق به شهادت رسیدند.

هشدار نسبت به نابودی میراث مشروطه

حامد ابی ترابی، فعال میراث فرهنگی اردبیل و میراث بان اردبیل به ایلنا می گوید: شش سال است که شخصا پیگیر وضعیت خانه مشروطه اردبیل هستم و حتی ثبت ملی اضطراری این خانه در سال 98 نیز با تصاویر ارسال شده بنده از وضعیت آن و البته بدون رضایت مالک صورت گرفت.

او افزود: مالکین خانه تاریخی اسماعیل بیگ سعی داشتند با وارد کردن آب به این بنا آن را تخریب و اقدام به ساخت آپارتمان به جای نگهداری از این خانه تاریخی داشتند که خوشبختانه با ثبت ملی اثر این امکان را پیدا نکردند. اما متاسفانه در این سال ها ارگان های دولتی و فرمانداری و استانداری و اداره میراث فرهنگی هیچ تلاشی برای حفظ این خانه تاریخی که با زحمت به ثبت ملی رسید نداشتند.

او افزود: هربار هم که سرمایه گذار برای مرمت و احیای خانه تاریخی مشروطه اردبیل پیدا می شود مسئولین استانی رغبتی برای همکاری با او نشان نمی دهند و به همین دلیل وضعیت خانه تاریخی اسماعیل بیگ بدتر می شود.

به گفته حامد ابی ترابی، هم‌اکنون بیشترین بار بنا که مربوط به ورودی و شاه نشین این خانه است بر یک ستون قرار دارد که اگر این ستون اندکی جابه جا شود خانه مشروطه اردبیل فرو می ریزد.

این فعال میراث فرهنگی با اعلام این که در دولت سیزدهم نیز زمانی که وزیر وقت میراث فرهنگی به اردبیل سفر کرده بود از او خواسته شد که مرمت و احیای خانه مشروطه اردبیل را در اولویت قرار دهد گفت: متاسفانه آقای ضرغامی هم که برای حضور در اجلاس کشورهای اکو به اردبیل آمده بود توجهی به این درخواست ها نکرد و اکنون هشدار می دهیم که اگر بی توجهی ها به خانه تاریخی اسماعیل بیگ ادامه یابد این خانه با خطر نابودی مواجه می شود و باید دستگاه های متولی برای مرمت و احیای این خانه ثبت ملی شده به موضوع ورود کنند و اجازه تخریب این بنای مهم در شهر اردبیل را ندهند.