نیازمند توجه به مفهوم توسعه پایدار هستیم

محمدرضا محمدی، متخصص حوزه محیط زیست و مدیرعامل سابق شرکت خانه‌سازی ایران که در میان نامزدهای «صدای ملت» قرار دارد، در گفت و گویی در خصوص عملکرد فراکسیون محیط زیست مجلس یازدهم، گفت: فراکسیون محیط زیست، در حد بضاعت تلاش‌هایی داشت که قابل تقدیر است؛ اما مساله مهم این است که آیا تلاش‌های فراکسیون موثر واقع شده یا نه و چقدر توانست بر مراکز اجرایی در محیط زیست اثر بگذارد. متاسفانه در این بخش نقیصه جدی را شاهد بودیم و مراکز تصمیم گیر و تصمیم‌ساز ما نسبت به مباحث مربوط به محیط زیست گوش شنوایی ندارند. اصلی‌ترین مساله ما این است که مفهوم «توسعه پایدار» هنوز برای کثیری از افراد فعال عرصه‌های تقنینی و اجرایی جا نیفتاده است و اگر دنیا توانسته با بسیاری از مسایل و مشکلات مقابله کند، به این دلیل است که در متن برنامه‌ها و اقداماتش، مفهوم توسعه پایدار را جای داده است.

وی ادامه داد: قبل از هر کاری باید این مفهوم را جا بیاندازیم تا ضرورت‌هایی که ایجاب می‌کند با رویکرد توسعه پایدار به جنگ مشکلات برویم، نهادینه شود و همه اتفاق نظر راجع به این موضوع داشته باشند؛ اما در ادوار اخیر اجرایی کشور، خصوصا این دو سال اخیر، به موضوع محیط زیست کم توجهی شده است؛ مثال روشن آن احداث «پتروشیمی میانکاله» است که اگر مقاومت نهادهای مدنی و دلسوزان محیط زیست در قالب تشکل‌های غیر دولتی شکل نمی‌گرفت، حتما این پروژه اجرایی می‌شد؛ کما اینکه مراحل ابتدایی پروژه در حال شکل گیری بود در حالی که وقتی سازمان  حفاظت از محیط زیست وجود دارد، نباید نوبت به تشکل‌ها می‌رسید.

محمدی با بیان اینکه ظرفیت تشکل‌ها باید معطوف به فراگیر کردن مشارکت شود نه اینکه جلوی کارهای مخرب محیط زیستی را بگیرد، گفت: این فقر دانشی که در حوزه تصمیم گیری و تصمیم سازی ما از جمله مجلس وجود دارد، باعث شده نمایندگان برای اینکه کارنامه اجرایی خوبی از خودشان به جای بگذارند و برای حفظ آراء حوزه انتخابیه خود، به جای انجام وظایف نظارتی و قانونگذاری، دست به اقداماتی می‌زنند که صرفا معطوف به تامین منافع شخصی‌شان است. بنابراین منافع دراز مدتی که توسعه پایدار را ایجاد می‌کند را نادیده می گیرند در حالی که توسعه پایدار تاکید بر این دارد که از منابع امروز را به گونه‌ای استفاده کنیم که منافع نسل‌های آینده هم لحاظ شود. اما بدون توجه به این مسائل، به دنبال اهداف زودگذر و غیر کارشناسی می‌افتند و نهایتا با شرایطی مواجه می‌شویم که از محیط زیست کشور چیزی باقی نمانده است. 

عضو فهرست «صدای ملت» با تاکید بر این که مدیران، قانونگذاران و راهبران امور تقنینی و اجرایی کشور، باید نسبت به مسایل محیط زیستی توجیه شوند، گفت: یک مدیر ارشد اجرایی کشور، با افتخار توضیح می‌داد که «این تعداد دام سنگین به خارج از کشور صادرکردیم»؛ من در جواب او، مفهوم «آب مجازی» را توضیح داده و گفتم در کشور خشک و نیمه خشکی مثل ایران، برای تولید هر کیلو گوشت دام سنگین، ۴ هزار لیتر آب نیاز داریم؛ بنابراین وقتی گوشت دام سنگین صادر می‌شود، درواقع در حال صادر کردن آب هستیم؛ بعد از آن روز، این مدیر به دنبال هر مساله‌ای که پیش می‌آمد، نسبتش با آب مجازی را از من می‌پرسید؛ بنابراین  در مراکز اجرایی و تقنینی ما، ضعف دانش وجود دارد حتی این ضعف دانش در سطوح مختلف جامعه هم حاکم است. مثلا حدود ۶ درصد آب مصرفی کشور را آب شرب تشکیل می‌دهد و مابقی آن در حوزه کشاورزی و صنعت مصرف می‌شود و ما در حوزه کشاورزی، محصولات پر آب بری را تولید می‌کنیم که بخش عمده آن تبدیل به زباله می‌شود و در بازار بدون توجه به قیمت تمام شده آب، به فروش می‌ر‌سد. مثلا بخش عمده هندوانه تبدیل به زباله می‌شود و اگر آب مورد نیاز برای تولید حجم باقی مانده را با آب مصرفی بهداشتی و شرب سالانه هر نفر، معادل سازی کنید، می‌بینید که بخش قابل توجهی از این آب را تشکیل می‌دهد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: متاسفانه سیاست‌گذاری ما غلط است و میزان مصرف اقلام پر آب‌بر، در رژیم غذایی ما خیلی بیشتر از دنیا است؛ در حالی که دنیا مساله کم آبی را وارد زندگی روزمره مردم کرده است؛ بنابراین زمانی که آموزش لازم را از مهدکودک و دبستان‌ها تا سطوح ارشد اجرایی و تصمیم‌گیری کشور گسترش ندهیم و افراد را نسبت به تخریب محیط زیست متنبه نکنیم، در وضعیت هیچ تغییری ایجاد نخواهد شد؛ ما متاسفانه با فقر دانش محیط زیست مواجه هستیم در حالی که دنیا به دنبال این است که رفتار زیست محیطی را حاکم کند.