از تهران و سیستان تا گیلان و قم؛ مروری بر تحولات جمعیتی ایران در روز ملی جمعیت؛ رشد به ۰.۷ درصد رسید
همزمان با سی‌ام اردیبهشت، «روز ملی جمعیت» در تقویم رسمی کشور، مرکز آمار ایران در گزارشی جامع از تحولات جمعیتی کشور، روندها، چالش‌ها و پیش‌بینی‌های آینده پرده برداشت.
به گزارش گروه رسانه ای شرق این روز، که با سالروز ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت توسط مقام معظم رهبری همزمان است، فرصتی برای بازخوانی مسیر جمعیتی ایران از گذشته تا آینده به‌شمار می‌رود.
کاهش نرخ رشد جمعیت به کمتر از یک درصد
بر پایه جدیدترین برآوردهای جمعیتی، نرخ رشد جمعیت ایران در دوره ۱۴۰۵ تا ۱۴۰۰ به ۰.۷۲ درصد کاهش یافته است؛ رقمی که نسبت به نرخ ۱.۲۴ درصدی در بازه ۱۳۹۵-۱۳۹۰ نشان‌دهنده نزولی مداوم است. این در حالی است که در دوره ۱۴۰۰-۱۳۹۵، نرخ رشد جمعیت ۰.۹۸ درصد بود.
اوج جمعیت ایران در سال ۱۴۲۸
مطابق پیش‌بینی مرکز آمار، جمعیت کشور تا سال ۱۴۲۸ رشد خواهد کرد و به حدود ۹۴ میلیون و ۵۶۰ هزار نفر خواهد رسید. پس از آن، از ابتدای دهه ۱۴۳۰، جمعیت ایران وارد دوره کاهش خواهد شد.
تأثیرات کرونا بر داده‌های جمعیتی
همه‌گیری ویروس کرونا از سال ۱۳۹۸ به بعد، تغییرات چشمگیری در روندهای آماری، خصوصاً در نرخ باروری و مرگ‌ومیر ایجاد کرده و موجب بازنگری در پیش‌بینی‌های جمعیتی شد. در این بازنگری، تنها الگوهای مهاجرت داخلی بدون تغییر باقی مانده‌اند. روش محاسبه مورد استفاده همچنان "روش ترکیبی (مولفه‌ای-نسلی)" است که از سوی سازمان ملل نیز به‌عنوان «استاندارد طلایی» معرفی شده است.
تحولات استانی: از رشد جمعیت تا شهرنشینی و سالمندی
رشد جمعیت استانی (۱۴۰۵-۱۴۰۰):
بیشترین: سیستان و بلوچستان (۲.۰۳٪)
کمترین: خراسان شمالی (۰.۱۵-٪)، لرستان (۰.۰۳-٪)، همدان (۰٪)
شهرنشینی در ایران (۱۴۰۴):
نرخ کلی شهرنشینی: ۷۷٪ (در سال ۱۳۹۵: ۷۴٪)
بیشترین شهرنشینی: قم (۹۶٪)، تهران (۹۴.۹٪)، البرز (۹۳.۶٪)
کمترین شهرنشینی: سیستان و بلوچستان (۵۴.۹٪)، کهگیلویه و بویراحمد (۵۸.۶٪)، گلستان (۵۸.۸٪)
سالمندی جمعیت (۱۴۰۴):
سهم سالمندان (۶۵ سال و بیشتر): ۸٪ از کل جمعیت
سالمندترین استان‌ها: گیلان (۱۱.۶٪)، مازندران (۱۰.۶٪)، تهران (۹.۱٪)
جوان‌ترین استان‌ها: سیستان و بلوچستان (۳.۳٪)، هرمزگان (۴.۹٪)، بوشهر (۵.۸٪)
نسبت جنسیتی (۱۴۰۴):
میانگین کشور: ۱۰۱ مرد در برابر ۱۰۰ زن
بیشترین نسبت مرد به زن: یزد (۱۰۵.۲)، بوشهر (۱۰۳.۸)، کهگیلویه و بویراحمد (۱۰۲.۸)
کمترین نسبت مرد به زن: خراسان جنوبی (۸۵.۲)، اردبیل (۸۸.۴)، سیستان و بلوچستان (۸۸.۸)
تعداد خانوار و بعد خانوار؛ روندی رو به رشد با خانواده‌های کوچک‌تر
افزایش تعداد خانوار:
سال ۱۳۹۵: ۲۴ میلیون و ۱۹۶ هزار خانوار
سال ۱۴۰۴: ۲۸ میلیون و ۸۱ هزار خانوار
خانوار شهری: ۲۲.۱۲۹ میلیون
خانوار روستایی: ۵.۹۵۲ میلیون
کاهش بعد خانوار:
سال ۱۳۹۵: ۳.۳ نفر
سال ۱۴۰۴: ۳.۱ نفر
بیشترین بعد خانوار: سیستان و بلوچستان (۳.۶)
کمترین بعد خانوار: گیلان (۲.۸)
تحولات جمعیتی ایران از کاهش نرخ رشد و افزایش سالمندی گرفته تا شهرنشینی شتابان و کوچک شدن خانواده‌ها، نشان از دگرگونی‌های عمیق در ساختار جمعیت کشور دارد. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که ایران در آستانه ورود به یک دوره حساس جمعیتی است؛ دوره‌ای که سیاست‌گذاران باید با نگاهی واقع‌گرایانه، سنجیده و آینده‌نگرانه برای آن آماده باشند.
مرکز آمار ایران اعلام کرده که همه این داده‌ها در سرشماری سراسری سال ۱۴۰۵ بازبینی و به‌روز خواهند شد.
