فرصت مهاجران نادیده‌انگاری می‌شود

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

مهاجران در ایران به‌عنوان یک واقعیت پذیرفته‌شده در جهان دیده نمی‌شوند و نگاه به پدیده مهاجرت همچنان با تعصبات سیستماتیک است. این موضوعی است که در سلسله نشست‌های وضعیت‌شناسی مهاجران افغانستانی در ایران که از طرف انجمن راحل با همکاری خانه اندیشه‌ورزان برگزار می‌شود، مطرح شد.

جعفر خیرخواهان، اقتصاددان، فقدان یک «نگاه سیستماتیک» به مهاجرت را بزرگ‌ترین مشکل عنوان کرد و گفت که در ایران به جای دیدن مهاجر به‌عنوان جزئی از یک سیستم اقتصادی پیچیده که هم بر «عرضه» و هم بر «تقاضا» اثر می‌گذارد و می‌تواند با بزرگ‌کردن کیک اقتصاد به نفع همه باشد، عمدتا با «تعصب سیستماتیک» مواجه هستیم؛ تعصبی که مانع ورود نخبگان مهاجر به چرخه‌های تخصصی (مانند پزشکی) می‌شود و آنان را به مهاجرت دوم به کشورهای دیگر سوق می‌دهد. جعفر سلطانی، دبیر نشست، هم در این میزگرد گفت: «بازار ایران مانند هر سیستم اقتصادی بزرگ، دچار چالش‌ها و خلأهای بسیار زیادی است که با حضور مهاجران افغانستانی در همه رده‌های مهارتی، این مشکلات و موانع تا حدی برطرف شده است. اما آنچه مهم است، تبدیل این نیروی اقتصادی به موتور تحرک اجتماعی کارگر ایرانی از طریق بزرگ‌کردن حجم اقتصاد و اصلاح نظام تقسیم کار است».

او تأکید کرد که نبود این دیدگاه سیستماتیک، باعث شده واقع‌گرایی درباره مهاجران کاهش یابد و فضای تصمیم‌گیری به جای عقلانیت، در اختیار احساسات و شعارهای کوتاه‌مدت قرار گیرد. در ادامه مباحث، یکی از حضار با اشاره به تجربه سال‌های اخیر، درباره پیامدهای عینی سیاست‌های ناپایدار در قبال مهاجران گفت: اخراج دسته‌جمعی مهاجران منجر به افزایش ناگهانی هزینه کار و ایجاد اختلال در زنجیره تأمین بخش‌های کشاورزی، دامداری و ساختمان شد. همچنین طرح‌های بعدی برای دعوت مجدد آنان از طریق مکانیسم‌های پیچیده و پرهزینه (مانند ویزای کار)، به دلیل نداشتن توجیه اقتصادی برای خود مهاجر، نتوانسته مشکل را حل کند. این چرخه معیوب، تنها بی‌ثباتی ایجاد کرده و اعتماد دو طرف را مخدوش کرده است.  در جمع‌بندی نشست، خیرخواهان با اشاره به شکاف آتی جمعیتی ایران (پیر) و افغانستان (جوان) که به اوج خود رسیده، گفت این واقعیت ژئوپلیتیک، انتخاب ایران را در آینده‌ای نزدیک مشخص می‌کند: یا ادامه رویه فعلی مبتنی بر طرد و بی‌ثباتی که به حاشیه‌نشینی منطقه‌ای می‌انجامد، یا حرکت به سمت تدوین یک استراتژی سیستماتیک مبتنی بر منافع ملی و منطق اقتصادی. استراتژی‌ای که با پذیرش واقعیت‌های جمعیتی و جغرافیایی، از ظرفیت همکاری برای رونق متقابل استفاده کند. پیام نهایی این نشست، دعوت از نخبگان، دانشگاهیان و سیاست‌گذاران برای رها‌کردن «اقتصاد دستمال‌ کاغذی» و پرداختن به «اقتصاد خوب» بود. اقتصادی که در آن، مهاجرت نه پدیده‌ای برای مقصریابی چالش‌های اقتصادی، بلکه موضوعی شفاف برای پژوهش، برنامه‌ریزی و غنی‌سازی کشور در دوران سخت پیش‌رو است.

آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.