دیپلماسی آرش کمانگیر

دیپلماسی بیگانه با اسطوره و تاریخ در نهایت به لفاظی بیهوده بدل خواهد شد. اسطوره‌های سرزمین‌مان باشکوه و قدرت‌آفرین بوده و نگاه به هویت باستانی و تاریخی مستندات محکمی برای دفاع از حقوق و تمامیت ارضی فراهم می‌کند. اکنون هویت باستانی و تاریخی ایران از طرف کشور‌های واقع در کرانه جنوبی خلیج فارس تهدید می‌شود. کشورهایی که فاقد هویت باستانی بوده و تاریخ استقلال آنها یک قرن و گاه کمتر است. کشورهایی مصنوع و هندسی که در رد خط‌کش سیاست‌مداران انگلیس شکل گرفته‌اند. ادعای بی‌پایه عربستان سعودی و کویت درباره میدان گازی آرش در این مورد مثال‌زدنی است. عربستان با فروپاشی امپراتوری عثمانی شکل گرفت و چند دهه بعد کویت به استقلال رسید. بی‌هویتی این دو کشور مصنوع سبب بروز اختلافات مرزی شد که به ایجاد منطقه بی‌طرف انجامید. از سوی دیگر کشور جدید عراق درباره کویت ادعای ارضی دارد. عربستان و قطر اختلافات ارضی حل‌نشده‌ای دارند. در آن‌سوتر مالکیت جزایر حوار مناقشه‌ای بین قطر و بحرین است. همه اختلافات ناشی از بی‌پایگی تقسیمات کشوری و تعیین خطوط مرزی بین این کشور‌های فاقد هویت تاریخی و باستانی است. در این شرایط شورای همکاری خلیج فارس میدان نفتی آرش را واقع در آب‌های سرزمینی کویت دانسته و بهره‌برداری از ذخایر گازی آن را به طور مشترک متعلق به عربستان سعودی و کویت اعلام کرده است. این کشورهای جدید هیچ‌گونه اسناد تاریخی و باستانی درباره مالکیت حوزه آرش ندارند. در طول تاریخ شیوخ بادیه‌نشین این کشور‌ها هیچ تسلطی بر خلیج فارس نداشته‌اند و امپراتوری عثمانی نیز هیچ‌گاه حضوری در خلیج فارس نداشته است. اسطوره آرش کمانگیر آموزه‌های خوبی برای دیپلماسی کشور‌مان دارد. در راستای حفاظت از تمامیت ارضی و منافع ملی و میدان گازی آرش، باید همانند آرش و شیوه وطن‌پرستی او رفتار کرد. نمی‌دانم دیپلمات‌های ما چقدر از ‌«تیرگان» می‌دانند؛ اما شک ندارم اگر عربستان سعودی و کویت چنین اسطوره‌ای داشتند، تندیس آرش کمانگیر را بر فراز میدان گازی آرش برافراشته بودند.