سیاست چقدر نقش دارد؟

‌الجزایر؛ سهم ایران از بازی‌های تدارکاتی خرداد فقط این تیم آفریقایی بود؛ تیمی که در جام‌جهانی حاضر نیست و با تمام قوا مقابل ایران قرار نگرفت. اتفاقی که در بازه زمانی بازی‌های تدارکاتی بین‌المللی (فیفادی) برای ایران رخ داد، کم‌سابقه‌ نبود. ایران در شرایطی که سایر کشورها موفق شدند در این روزها، بازی‌های دوستانه مناسبی انجام بدهند، دستش نسبتا خالی ماند.

ژاپن در فیفادی خرداد‌، پاراگوئه، برزیل، غنا و تونس را به‌عنوان حریف مقابل خود دید. کره‌جنوبی هم برزیل، شیلی، پاراگوئه و مصر را به‌عنوان حریف تدارکاتی برگزید. عربستان به مصاف کلمبیا و ونزوئلا رفت. ایران اما مانند بسیاری از مواقع، کم‌کارترین تیم بود. دلیل این کم‌کاری هم ناتوانی در انتخاب حریف است.

برزیل، آرژانتین، سنگال، نیوزیلند، اکوادور، اروگوئه، کانادا و... حریفانی بودند که روی کاغذ به‌عنوان حریف ایران انتخاب شدند. در میان این نام‌ها اما تنها الجزایر به ایران رسید. انتقادهای زیادی در این مدت متوجه فدراسیون شد؛ اینکه فدراسیون از برگزاری یک بازی تدارکاتی باکیفیت عاجز است و با این نحوه آماده‌سازی نمی‌شود به حضور پرقدرت در جام جهانی فکر کرد. صدای اعتراض چند ملی‌پوش باتجربه هم به گوش رسید که از وضعیت تدارکات تیم ملی گلایه داشتند.

ترتیب‌ندادن بازی دوستانه باکیفیت، قصه امروز و دیروز فوتبال ایران نیست. ایران در دهه‌های اخیر هر بار به جام‌ جهانی صعود کرد و وارد فاز آماده‌سازی شد، این مسائل تکرار شد؛ از جام جهانی 1998 گرفته تا همین امروز. نگاهی به این معضل همیشگی نشان می‌دهد که دلیل این کمبود بازی تدارکاتی تنها ورزشی و فوتبالی نیست و ریشه در سیاست هم دارد. عدم رابطه خوب فوتبال ایران با سایر کشورها در واقع بازتابی است از یک موضوع بزرگ‌تر. چه درست، چه غلط، روابط سیاسی بین کشورها در مراودات ورزشی تأثیرگذار است که نمونه برجسته آن در همین مورد اخیر بازی ایران-‌کانادا مشاهد شد.

ریاست وقت فدراسیون فوتبال پیش از جام‌ جهانی 2006 عنوان کرد برخی کشورها به دلیل سیاسی به پیشنهاد بازی دوستانه با ایران پاسخ منفی داده‌اند. ایران در ادوار گذشته معمولا موفق به ترتیب بازی با کشورهایی مثل کرواسی یا بوسنی‌‌هرزگوین شد که رابطه سیاسی مناسب با آنها داشت. ضعف دیپلماسی دستگاه ورزش و فدراسیون فوتبال در این میان هم نتوانست از موانع سیاسی عبور کند. ورزش ایران در ایجاد رابطه دوطرفه با کشورهای دیگر نمره قبولی نگرفته است؛ به نظر می‌رسد برای این نمره مردودی باید هم برای سیاست و هم دیپلماسی ورزش سهم قائل بود. مسائل سیاسی مانع ایجاد بسیاری از ارتباطات ورزشی مؤثر شده و در کنار این محدودیت، مشکلات اقتصادی، ناتوانی وزارت ورزش و فدراسیون‌های ورزشی دایره این محدودیت را گسترده‌تر هم کرده است.

تیم ملی اگر حریفان بهتر می‌خواهد باید چشم به دیپلماسی بهتر داشته باشد؛ دیپلماسی بهتر از جانب فدراسیون فوتبال، وزارت ورزش و حتی مراجع بالاتر.