نقش‌آفرینی زنان در جنبش‌های معاصر

نیره نوری در یادداشتی در روزنامه شرق نوشت: پرداختن به جایگاه بانوان در تاریخ معاصر این سرزمین بسیار حائز اهمیت است. زنان ایرانی در گذر زمان، به‌ویژه در دهه‌های اخیر با تلاش و کوشش فراوان، موجب ارتقا و رشد سطح دانش، بینش و اندیشه خود شده‌اند. در این عرصه در کنار مردان و شاید در مواردی پیشاپیش آنها حرکت و توفیق داشته‌اند. آنچه اهمیت این رشد و بالندگی را بیشتر می‌کند آن است که در مسیر رشد و توسعه، معمولا عوامل بازدارنده و چالش‌برانگیز در مسیر بانوان از همدلی‌ها و همراهی‌ها پیشی داشته و انرژی فراوانی را از جنبش و حرکت زنان به جهت کنترل این مخالفت‌ها و کج‌اندیشی‌ها به خود اختصاص داده است. از قبل انقلاب و شاید اوایل دهه 40 مخالفت بخش‌هایی از جامعه به‌ویژه بخش سنتی با حضور اجتماعی زنان و مشارکت در امر تعیین سرنوشت و حق رأی پررنگ بود. با گسترش فضای انقلابی و توسعه ‌‌و فراگیری نهضت با شعارها و خواسته‌های اساسی در مخالفت با دیکتاتوری و استبداد رژیم پهلوی، جامعه سنتی و بخشی از روحانیون به اهمیت حضور و فعالیت زنان در عرصه اجتماع و همایش‌ها و اجتماعات به‌ویژه به جهت انرژی بالا و شجاعت و ایثارگری این بخش از جامعه در مخالفت با استبداد و خودکامگی پهلوی، همراه شد. به‌گونه‌ای که حضور زنان در ماه‌های منتهی به انقلاب پیشاپیش اعتراضات مردمی کاملا پررنگ و تأثیرگذار و پیشرو بود. در آن زمان حضور زنان در عرصه اعتراضات و فعالیت‌های اجتماعی، با ‌پشتیبانی رهبران انقلاب و نهضت ضداستبدادی علیه رژیم پهلوی همراه بود و هیچ‌گونه محدودیت و مرزبندی‌ای برای حضور زنان در مبارزات ضداستبدادی علیه رژیم پهلوی چه از منظر پوشش و سبک زندگی و باورهای اعتقادی و مذهبی، موضوعیتی نداشت. همچنان که برای مردان حاضر در اعتراضات این محدودیت‌ها از طرف رهبران و کنشگران انقلابی در نظر گرفته نمی‌شد؛ همه با هر نوع دیدگاه، فکر و اندیشه و پوشش و سبک زندگی و... یک موضوع مشخص را پیگیری می‌کردند؛ نفی استبداد و دیکتاتوری خودکامه حاکم بر مردم ایران، یعنی شاه و عوامل سرکوب وابسته به رژیم. انقلاب با حضور حداکثری تمام تفکرات و اندیشه‌های ضداستبدادی و اقشار مختلف و متنوع مردم ایران و با شعار محوری «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» به پیروزی رسید. جهت رسیدن به حاکمیتی فراگیر، آزاد، مستقل و اسلامی و متکی به رأی و نظر مردم و با حضور همه تفکرات و اندیشه‌ها در بهمن ۵۷ به سرانجام رسید. زنان و ‌مردان که در کنار هم و با اراده بالا و بدون خط‌کشی‌ها، علیه استبداد به‌ پا خاستند و به‌دنبال استقلال و آزادی بودند و با هر نوع محدودیت و استبداد مخالفت می‌ورزیدند. تا چند سال ابتدایی پس از انقلاب با وجود برخی تسویه‌حساب‌ها و حذف‌ها که شکل و نتیجه آن قابل تأمل و بررسی است، مسیر تا حدود زیادی با آرمان‌های نهضت هماهنگ بود.