گفت‌وگوی احمد غلامی با حسین مصباحیان و احسان شریعتی درباره میراث فکری داریوش شایگان
ایدئولوژی علیه ایدئولوژی
به مناسبت زادروز زنده‌یاد داریوش شایگان در چهارم بهمن ماه، در برنامه «برخورد» این هفته، نشستی در نقد و بررسی میراث فکری این متفکر برگزار کرده‌ایم و با دکتر حسین مصباحیان و دکتر احسان شریعتی به گفتوگو نشسته‌ایم. دکتر مصباحیان در تفکر شایگان، نوعی «تاریخیت» یا تقدیرباوری را ردیابی می‌کند که بی‌ارتباط با هایدگر نیست.
اینکه ما به تعبیر داریوش شایگان در «تعطیلات تاریخ» به سر می‌برم و چون در ساختن تاریخ دستی نداشتیم پس در تبعات آن نیز نقش نداریم. مصباحیان این توصیف را دقیق می‌داند اما معتقد است در مقام توصیه جای سؤال دارد و موجب می‌شود بحث بیشتر حول محورِ شرایط امتناع تفکر بگردد تا شرایط امکان تأسیس تفکر. و بدتر آنکه، از ماندن در وضعیت تعطیلات تاریخ و امتناع تفکر، نوعی وانهادگی، یا تسلیم و تفویض بیرون می‌آید. مصباحیان بر این باور است که دعوای اساسی در حوزۀ متفکر شرایط امکان تفکر و متفکر شرایط امتناع تفکر است و می‌گوید: «اگر درباره شرایط امکان صحبت کنیم، ممکن است از آن یوتوپیا هم دربیاید، یعنی ممکن گردانیدن امر ناممکن و این چیز بدی نیست. به قول پل ریکور جامعۀ بدون یوتوپیا یک جامعه مُرده است. انسانِ بدون یوتوپیا هم همین‌طور. ما در فلسفه معاصر به این فرایند می‌گوییم ممکن گردانیدنِ امر ناممکن.
