گفت‌وگوی احمد غلامی با احسان شریعتی- بخش هفتم
نهیلیسم شرقی و بازتولید استبداد
استبداد شرقی زمینه‌های تاریخی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دارد و به‌خصوص در بُعد فرهنگی و فلسفی آن باید ببینیم مبانی ملی و مذهبی و تمدنی‌اش در نزد ما چیست که به شکل‌های مختلف بازتولید می‌شود.
شریعتی در «کویر» برخلاف ظاهر قضیه که گویی می‌خواهد کویر را تجلیل کند، می‌خواهد با کویر مبارزه کند و به دنبال حیات است. اما این فرهنگ، تاریخ، تمدن و سنت، بی‌ثباتی ایجاد می‌کند و به تعبیر هگل مثل کویر یا بیابانی است که ذاتش شِن است؛ یعنی بر شِن بنا شده. در غرب بناها از قرن دوازدهم و سیزدهم همچنان مانده و اگرچه آسیب دیده‌اند به‌هرحال قدمت دارد. اما در شرق این‌همه تمدن‌ها آمده و رفته‌اند، همه از بین رفته‌اند.
