تغییرات بزرگ برای غول‌های فناوری
در پی اجرای قانون فراگیر اروپا شرکت‌های بزرگی چون اپل و گوگل دستخوش تحولات بزرگی می‌شوند.
اروپایی‌هایی که کاربر و مشترک اپل، گوگل و دیگر پلتفرم‌های بزرگ فناوری هستند از روز پنج‌شنبه با واقعیت جدیدی مواجه شدند، زیرا مجموعه قوانین سخت‌گیرانه بر این شرکت‌ها تحمیل شده که تجربه شهروندان اتحادیه اروپا را در استفاده از تلفن‌ها، برنامه‌ها، مرورگرها و سایر برنامه‌ها تغییر می‌دهد.
مقررات جدید اتحادیه اروپا تغییرات گسترده‌ای را در برخی از پرکاربردترین محصولات فناوری جهان، از جمله فروشگاه اپلیکیشن اپل، جستجوی گوگل و پلتفرم‌های پیام‌رسان مثل واتس‌اپ اعمال می‌کند. این مقررات نقطه عطفی در تلاش جهانی تنظیم‌گران برای سرکوب غول‌های فناوری پس از سال‌ها اتهامات مختلف به آنها است. این تعهدات گسترده فقط برای اتحادیه اروپا اعمال می‌شوند، اما می‌توانند نگاه کاربران فناوری در ایالات متحده و سایر بازارها را نیز به این وضعیت معطوف کنند، زیرا شرکت‌های فناوری در پاسخ به این وضعیت واکنش‌های غیرقابل‌پیش‌بینی از خود نشان می‌دهند.
چنانچه اپل اعلام کرده از این به بعد کاربرانش در اتحادیه اروپا می‌توانند برنامه‌های آیفون را فروشگاه‌های برنامه شخص ثالث دانلود کنند. این اولین باری است که اپل از زمان راه‌اندازی اپ‌استور از ۱۵ سال پیش، کنترل خود را بر iOS کاهش داده است. گوگل نیز اعلام کرده کاربران می‌توانند در زمان راه‌اندازی دستگاه‌های خود مرورگر و موتور جستجوی دلخواه را به‌جای کروم و گوگل انتخاب کنند. همچنین، کاربران پیام‌رسانانی مانند سیگنال یا وایبر به‌زودی می‌توانند مستقیماً به افرادی که از پیام‌رسان‌های متا استفاده می‌کنند، پیام ارسال کنند. این کار در پی الزام غول‌های رسانه‌های اجتماعی بر باز کردن پلتفرم‌هایشان امکان‌پذیر شده است.
افزون بر این، سرویس‌های استریم مانند اسپاتیفای و نتفلیکس از این به بعد به کسانی که اشتراک خود را از طریق وب‌سایت‌های مربوطه خریداری می‌کنند هم تخفیف ارائه می‌دهند. قبلاً این تخفیف‌ها فقط شامل حال کسانی می‌شد که اشتراک را از طریق سیستم‌های پرداخت درون برنامه‌ای تهیه می‌کردند.
فرمان اتحادیه اروپا چیست؟
تغییرات یاد شده در پلتفرم‌های فناوری به قانون بازارهای دیجیتال (DMA) مرتبط است که در سال ۲۰۲۲ تصویب شد و از پلتفرم‌های آنلاین خواست انتخاب‌های بیشتری به کاربران بدهند تا رقبا نیز فرصت بیشتری برای رقابت داشته باشند. این قانون بر شش شرکت بزرگ فناوری جهان تأثیر می‌گذارد: آمازون، اپل، گوگل، متا، مایکروسافت و بایت دنس. کمیسیون اروپا در این هفته اعلام کرد تا اواسط ماه مه، این لیست می‌تواند شامل X و بوکینگ. کام (هر دو شرکت متعلق به ایلان ماسک) نیز باشد.
عدم رعایت و نقض DMA می‌تواند منجر به مجازات‌های سخت شود. برای مثال در صورت نقض قوانین برای بار اول، ده درصد از درآمد جهانی آن شرکت و در صورت تکرار تخلف ۲۰ درصد آن اخذ می‌شود. برای اکثر شرکت‌هایی که تحت نظارت این قانون هستند، این درصد جریمه معادل ده‌ها میلیارد دلار است.
برای سال‌ها سیاست‌گذاران در سراسر جهان، غول‌های فناوری را به انحصار بازارهای دیجیتال و استفاده از داده‌های شخصی مصرف‌کنندگان برای تثبیت قدرت خود متهم کرده‌اند، اما غول‌های فناوری به نوبه خود اصرار دارند که به‌سختی در حال رقابت با سایر شرکت‌ها هستند، فرصت‌های ارزشمندی را برای کارآفرینان ایجاد کرده‌اند و در فعالیت‌های اقتصادی میلیاردها دلار تولید کرده‌اند. هر چند قوانین گسترده جدید اروپا، باعث شک و تردید نسبت به این گفته‌ها می‌شود.
هدف قانون اتحادیه اروپا کدام شرکت‌ها هستند؟
البته قانون اتحادیه اروپا به طور مستقیم فقط به شش شرکت یاد شده نمی‌پردازد، بلکه تصریح می‌کند شرکت‌هایی که از یک حد خاصی بزرگ‌تر هستند باید از مقررات تعیین شده تبعیت کنند تا از سوءاستفاده احتمالی آنها از نفوذ اقتصادی‌شان جلوگیری شود. یکی از راه‌هایی که اتحادیه اروپا به کمک آن قصد دارد قدرت این شرکت‌ها را تنظیم کند، دادن کنترل بیشتر به مصرف‌کنندگان است؛ به نحوی که مصرف‌کنندگان نظارت بیشتری بر نحوه استفاده غول‌های فناوری از اطلاعات شخصی‌شان داشته باشند.
طبق DMA، شهروندان اتحادیه اروپا می‌توانند از اشتراک‌گذاری تاریخچه استفاده از یک برنامه با سایر برنامه‌های متعلق به همان شرکت خودداری کنند. برای مثال، کاربران گوگل می‌توانند مانع اشتراک‌گذاری تاریخچه جستجو و مرور آنها با پلتفرم ویدئوی یوتیوب شوند. در این صورت تاریخچه گوگل کاربران نمی‌تواند بر ویدئوهایی که یوتیوب به کاربران پیشنهاد می‌کند تأثیر بگذارد. همچنین، آمازون قبل از استفاده از سابقه استفاده از ویدئو پرایم، کیندل یا آدیبل برای ایجاد تبلیغات هدفمند در بازار تجارت الکترونیک خود، به رضایت مشتریان نیاز دارد.
آیا این قانون فناوری را به عقب می‌راند؟
بااین‌حال، برخی شرکت‌های فناوری نسبت به DMA مقاومت نشان داده‌اند و نسبت به نتایج ناخواسته احتمالی هشدار داده‌اند. مثلاً گوگل هشدار داد که به دلیل تعهدات جدید در مورد اشتراک‌گذاری داده‌ها، ممکن است چندین ویژگی گوگل دیگر عمل نکنند که این می‌تواند از سهولت کار کاربران بکاهد. همچنین اپل گفته که الزام پشتیبانی از فروشگاه‌های برنامه شخص ثالث می‌تواند کاربران iOS را در معرض موارد بیشتری از هرزنامه یا نرم‌افزارهای مخرب قرار دهد، زیرا اپل کنترل ضعیفی بر توسعه‌دهندگان این برنامه‌ها دارد. به علاوه، این شرکت در وایت پیپری که در روز ۵ شنبه ارائه داد، نوشت: «گزینه‌های جدیدی که برای مطابقت با DMA معرفی می‌کنیم، لزوماً به این معنی است که ما نمی‌توانیم به همان شیوه گذشته از کاربران محافظت کنیم. تغییراتی که DMA به آنها نیاز دارد، ناگزیر باعث ایجاد شکافی بین امنیت کاربران اتحادیه اروپا و امنیت کاربران اپل در خارج از اتحادیه اروپا خواهد شد.»
این گفته‌ها ممکن است تا حدی درست باشند؛ اما طرف‌داران DMA معتقدند تعیین مرز اعتراضات مشروع و منفعت شخصی بسیار دشوار است. به گفته این افراد با اجرایی شدن این قانون و الزام شرکت‌ها به رعایت آن، به‌کارگیری تاکتیک‌هایی برای ترساندن کاربران و ارائه «الگوهای تاریک» امری عادی است.
ضرب‌الاجل اتحادیه اروپا برای غول‌های فناوری
اتحادیه اروپا به شرکت‌های مورد نظر برای ارائه طرح‌های دقیق به کمیسیون اروپا وقت کمی داد. پس از بررسی برنامه‌ها که ممکن است هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشد، کمیسیون ممکن است تحقیقاتی را در مورد شرکت‌هایی که گمان می‌رود قانون اتحادیه اروپا را نقض می‌کنند، آغاز کند. این تحقیقات می‌توانند تا یک سال ادامه داشته باشند. افزون بر این، حتی پس از ارائه طرح توسط شرکت‌های فناوری، کمیسیون اروپا این اختیار را دارد که بررسی‌های لازم را برای حصول اطمینان از انطباق شرکت مدنظر با قانون، آغاز کند به‌ویژه اگر از مردم شکایتی دریافت کند.
