ادسون آرانتس دوناسیمنتو مشهور به پله بازیگر سابق فوتبال اهل برزیل

ادسون آرانتس دوناسیمنتو مشهور به پله بازیگر سابق فوتبال اهل برزیل است.

پله در 23 اکتبر 1940 در شهر کوراسائویس کشور برزیل به‌عنوان فرزند اول خانواده به‌دنیا آمد.

یک خواهر و یک برادر داشت پدرش فوتبالیست آماتور و مادرش خانه‌دار بود.

پله در فقر بزرگ شد و ازآنجاکه خانواده نمی‌توانستند برای وی توپ فوتبال بخرند، از گلوله‌های جوراب به‌جای توپ استفاده می‌کرد. زمانی که ۶ساله بود، خانواده به شهر بزرگ‌تری در جنوب برزیل نقل مکان کردند. وی در آنجا کفش مردم را برق می‌انداخت و بیرون سالن‌های سینما بادام زمینی بوداده می‌فروخت تا پول خرید توپ فوتبال را به‌دست بیاورد.

او حتی پول خرید کفش نداشت و پابرهنه بازی می‌کرد. او و دوستانش تیم فوتبالی درست کردند و نامش را تیم «بی‌کفش‌ها» گذاشتند.

 بعدها بازی‌هایی که با پای برهنه در زمین‌های خالی انجام می‌شد، به «پلادا» معروف شد که گمان می‌رود این نام به‌خاطر پله انتخاب شده است.

پله خود در این‌باره گفته است: وقتی فوتبال را شروع کردم، پولی برای خریدن توپ نداشتم، درنتیجه با جوراب پرشده از روزنامه برای خودم توپ درست می‌کردم. اولین توپ چرمی‌ای که دیدم، توپ کهنه‌ای بود که پدرم از تیم بائورو آورده بود که خیلی درب و داغان بود.

پله فوتبال را از سال ۱۹۵۰ در ۱۰سالگی شروع کرد .

فوتبال به صورت جدی تر را در سال ۱۹۵۴ وقتی ۱۴ساله بود با ورود به تیم جوانان «بائرو» شروع کرد که پدرش در آن بازی می‌کرد. وی همان‌جا مورد توجه «دی بریتو» از بازیکنان تیم ملی برزیل قرار گرفت.

یک سال بعد در ۱۵سالگی از طریق دی بریتو وارد باشگاه «سانتوس» شد. وی یک سال بعد به‌خاطر عملکرد چشمگیر خود به تیم بزرگسالان سانتوس رفت و در ۱۶سالگی توانست به‌عنوان بهترین گل‌زن لیگ شناخته شود.

 در سال 1956 اولین قراردش را با تیم سانتوس امضا کرد، که آن زمان فقط 10 دلار در ماه درآمد داشت که همان را هم صرف خرید اجاق گاز برای مادرش کرد. 

او خیلی زود و ده ماه پس از امضای قرارداد با تیم سانتوس به تیم ملی برزیل دعوت شد.

در سال ۱۹۵۸ با اینکه ۱۸ سال بیشتر نداشت، در جام‌جهانی سوئد به‌عنوان جوان‌ترین بازیکن برزیلی شناخته شد و توانست با گل‌زنی بر افتخارات خویش بیفزاید.

پله پس از اینکه تیم ملی برزیل را به اولین قهرمانی جهانی‌اش در سال ۱۹۵۸ رساند، باشگاه‌های اروپایی نظیر رئال مادرید، یوونتوس، اینتر و منچستریونایتد خواهان وی شدند. ژانیو کوادروس، رئیس‌جمهور برزیل، برای اینکه جلوی رفتن وی به تیم‌های خارجی را بگیرد، نام پله را در سال ۱۹۶۱ به‌عنوان «گنج ملی» ثبت کرد.

پله پس از درخشش در جام‌جهانی با تیم «اینتر میلان» قرارداد داخلی بست، اما پس از شورش هواداران تیم سانتوس به درخواست این تیم، قرارداد پاره شد و پله در تیم سانتوس ماند و در پایان فصل توانست با ۵۸ گل زده، نخستین قهرمانی مهم خود را با این تیم پرطرفدار جشن بگیرد.

وی ضمن داشتن مهارت بازی به‌عنوان هافبک یا مهاجم، مهارت کامل بازی با هر دو پا را داشت و دریبل‌زنی بی‌نظیر و پاسوری به‌یادماندنی بود و حتی به‌عنوان یک فوروارد، تکل‌زن قهاری بود. سرعت، قدرت و دقت پله در شوت‌زنی از معروف‌ترین ویژگی‌های اوست.

در جنگ داخلی نیجریه در سال ۱۹۶۷ هر دو طرف جنگ به مدت ۴۸ ساعت آتش‌بس اعلام کردند تا پله بتواند در پایتخت لاگوس در مسابقه‌ای نمایشی بازی کند. وب‌سایت سانتوس در این زمینه نوشته است که ساموئل اوگبمودیا، فرماندار نظامی منطقه، موقعیتی به‌وجود آورد تا هر دو طرف بتوانند پیروزی دو بر یک پله مقابل نیجریه را تماشا کنند.

پله در توئیتی نوشت: «از ما خواسته شد تا در بحبوحه جنگ داخلی در شهر بنین یک بازی دوستانه انجام دهیم، اما سانتوس آنقدر محبوب بود که آن‌ها با آتش‌بس روز مسابقه موافقت کردند. این روز را روزی می‌دانم که جنگ به‌خاطر سانتوس متوقف شد.

در فینال جام‌جهانی ۱۹۷۰ برزیل به مصاف ایتالیا رفت. این فینال از این منظر مهم بود که در صورتی که برزیل قهرمان می‌شد، آن‌ها برای همیشه جام ویکتوری (ژول ریمه) را به خانه می‌بردند. همچنین پله «مروارید سیاه» قرار بود برای همیشه از تیم ملی برزیل خداحافظی کند.

در مسابقه فینال، نگاه تماشاگران و لنز دوربین‌ها بیشتر از خود بازی به پله دوخته شده بود و او نیز در دقیقه ۱۹، نخستین گل برزیل را  به‌ثمر رساند.

پس از گل‌زنی، پله به‌سمت هم‌تیمی شماره ۷ خود رفت و با یک پرش زیبا یک قاب ماندگار را در لنز دوربین عکاس‌ها ثبت کرد که به «جهش شادی» معروف شد.

پله اما بعد از این بازی خداحافظی خو را به تاخیر انداخت.

پله در سال ۱۹۷۲ (شمسی ۱۳۵۱) برای برگزاری بازی دوستانه بین تیم سانتوس و تاج وارد تهران شد و روز ۱۵ اردیبهشت ۱۳۵۱ در ورزشگاه آزادی بازی کرد.

 در این بازی، ۶۰ هزار تماشاگر و ولیعهد (پسر شاه) نظاره‌گر بازی بودند که در آخر، تیم سانتوس برزیل با نتیجه پنج بر یک تیم تاج ایران را برد و پله هم سه گل به‌ثمر رساند.

پله تا سال ۱۹۷۴ به مدت ۱۸ سال در تیم «سانتوس» برزیل بازی کرد و در ۶۳۸ بازی، توانست ۶۵۳ گل  به‌ثمر برساند.

در سال ۱۹۷۴، وقتی ۳۴ساله بود، از فوتبال خداحافظی کرد، اما یک سال بعد باشگاه «نیویورک کاسموس» آمریکا برای افزایش علاقه‌مندانش او را به خدمت گرفت..

پله با قرارداد افسانه‌ای ۷ میلیون دلار به آمریکا رفت و در نخستین حضور عمومی در شهر بوستون با فشار هواداران زیادی که وی را احاطه کرده بودند از هوش رفت.

 به این ترتیب پله از سال ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۷ به مدت دو سال در تیم «نیویورک کاسموس» بازی کرد.

با وجود اینکه پله اصالت بریتانیایی ندارد،اما ملکه الیزابت دوم در سال ۱۹۹۷ به‌خاطر تمام فعالیت‌های بشردوستانه‌ پله، وی را به‌عنوان افتخاری «شوالیه امپراتوری بریتانیا انتخاب و این نشان را به او اعطا کرد

او درباره مقام شوالیه افتخاری‌اش توئیت کرد: «همیشه در ذهنم خواهد ماند. از همه مردم بریتانیا برای محبتشان تشکر می‌کنم.

یکی از ماندگارترین گل های پله هزارمین گل او بود.

پله درباره هزارمین گل خودش می‌گوید: می‌دانید که من گل‌های خوب زیادی زدم، با سر، با قیچی، با دریبل‌های متوالی، بعد مردم می‌گویند پس چرا هزارمین گل تو یک ضربه پنالتی بود؟

 بکه همین مصاحبه منجر شد یک خبرنگار معروف برزیلی در مورد هزارمین گل پله اینطور بنویسد: خدا به مردم دنیا گفت بایستید و این گل را ببینید، به همین خاطر آن گل، یک ضربه پنالتی بود...

پله در تمام دورانی که فوتبال بازی می‌کرد موفق به بردن توپ طلا نشد. چراکه توپ طلا آن موقع فقط به بازیکنان اروپایی داده می‌شد. وی در سال ۲۰۱۳ به‌صورت افتخاری توپ طلا گرفت و در سال ۲۰۱۴، جایزه افتخاری بهترین بازیکن جهان را دریافت کرد و به‌عنوان «بهترین بازیکن قرن بیستم» هم معرفی شد.

چندی بعد رسانه‌های محلی برزیل اعلام کردند که فوتبالیست سابق و اسطوره برزیل دچار تورم بدن، مشکلات و نارسایی قلبی، سردرگمی ذهنی و سرگیجه، شده است و در بیمارستان بستری است.

 همچنین اعلام کردند شیمی‌درمانی انجام‌شده در چند ماه گذشته تاثیری بر چند تومور پله نداشته و موفقیت‌آمیز نبوده است.

در ادامه نیز، اخبار جدیدی از سوی رسانه‌های محلی برزیل منتشر شد که اعلام کرده‌اند بدن پله دیگر به شیمی‌درمانی پاسخ نمی‌دهد و دیگر هیچ درمانی برای سرطان روده که به ریه‌ها و کبد پله متاستاز کرده است، وجود ندارد.

اسطوره فوتبال دنیا پس از متوقف کردن شیمی‌درمانی‌اش، برای جلوگیری از درد و تنگی نفس، تا زمان فرارسیدن پایان عمر خود، تحت مراقبت‌های تسکینی قرار گرفت.

پله، اسطوره فوتبال کشور برزیل، در ۸۲سالگی در ۲۹ دسامبر ۲۰۲۲ درگذشت.