دیگر سرگرمی معنا ندارد

شرق: چراغ‌های خاموش سالن‌های نمایش و بی‌توجهی مخاطب به آنچه این روزها روی صحنه می‌رود، روایت مشترک اهالی تئاتر است. اجراهای نیمه‌کاره گروه‌های نمایشی اتفاقی است که بیش از پیش توجه‌برانگیز شده و مدیران سالن‌های نمایش هم همه چیز را به گذر زمان واگذار کرده‌اند.

چهارم مهر روابط‌عمومی تئاتر شهر در اطلاعیه‌ای ضمن قدردانی از تمامی گروه‌های نمایشی مستقر در تئاتر شهر که آثار نمایشی خود را در تالارهای مختلف مجموعه روی صحنه برده‌اند، اعلام کرد بر اساس آنچه در خبر صبح روز دوشنبه چهارم مهر به رسانه‌ها ارسال شد، بنا بر این بود که اجرای عمومی آثار نمایشی در تالارهای اصلی، چهارسو، سایه، قشقایی و کارگاه نمایش تئاتر شهر از روز چهارشنبه ششم مهر پیش‌روی مخاطبان قرار گیرند، اما بر اساس تازه‌ترین تصمیمات اتخاذشده، آثار نمایشی یاد‌‌شده به‌منظور ایجاد فضای مناسب‌تر و همچنین رعایت حداکثری سلامت و امنیت تماشاگران و هنرمندان ارجمند، تا اطلاع ثانوی به صحنه نخواهند رفت.

هشت مهر اما سید‌محمد‌جواد‌ طاهری، مدیریت مجموعه تئاتر شهر، به «ایسنا» گفت این تعطیلی صرفا برای تأمین آرامش تماشاگران و گروه‌های اجرائی بوده و دلیل دیگری ندارد.

برنامه من این نیست که اجراهای تمام گروه‌های آتی را دومینو‌وار عقب بیندازم

پس از گذشت مدت‌زمانی از تعطیلی نمایش‌های روی صحنه در تئاتر شهر، سید‌محمد‌جواد طاهری در گفت‌وگو با «شرق» در پاسخ به این پرسش که در نهایت چه زمانی برای بازگشایی سالن‌های نمایش مجموعه تئاتر شهر در نظر گرفته شده است؟ گفت: «‌با توجه به مسائلی که پیش آمد، تعطیلی نمایش‌های روی صحنه را اعلام کردیم. در حال حاضر شرایط برای هنرمندان و مخاطبان مطلوب نیست. ما هم منتظریم به ما اعلام شود شرایط برای اجراهای گروه‌های نمایشی مناسب و مساعد است و بعد بتوانیم با گروه‌ها هماهنگ کنیم و در خدمتشان باشیم».

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: «‌نکته دیگری هم در این تعطیلی‌ها نهفته است. ما در این فرصت سعی کردیم بحث بازسازی اولیه در مجموعه تئاتر شهر را پیگیری کنیم که البته این اختلالی در اجراها ایجاد نمی‌کند و اگر خیال ما از امنیت تماشاگر راحت باشد و گروه‌ها بتوانند در کمال آرامش کارشان را انجام بدهند، قطعا تئاتر شهر هم فعالیت خودش را شروع خواهد کرد».

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره تغییر جدول اجراهای تئاتر شهر نیز گفت: «قطعا نمی‌توانیم تغییرات زیادی در جدول اجراها داشته باشیم. اگر قرار باشد به همه گروه‌ها اعلام کنیم اجراهایشان را عقب بیندازند، برنامه‌ریزی تمام گروه‌های یک‌ساله که قرار است در تئاتر شهر اجرا داشته باشند، به هم می‌ریزد. بنابراین تشخیص من این است که بتوانیم با یک برنامه‌ریزی درست، کاری کنیم که نه گروه‌هایی که اجراهایشان نیمه‌کاره مانده متضرر شوند و نه گروه‌هایی که در آینده قرار است اجرا بروند. موقعیت پیش‌آمده شامل حال تمام گروه‌های نمایشی می‌شود. اگر بتوانیم شرایط را به‌گونه‌ای پیش ببریم که از تمامی گروه‌ها بخواهیم برای ایجاد وضعیتی مساعد، تعداد محدودی اجرا از هر گروهی کسر شود تا همگی اجراهای خودشان را داشته باشند، قطعا این کار را خواهیم کرد. ولی برنامه من این نیست که اجراهای تمام گروه‌های آتی را دومینووار عقب بیندازم‌؛ به این دلیل که اگر چنین اتفاقی بیفتد، قطعا آسیب زیادی خواهیم داشت».

طاهری ادامه داد: «واقعیت این است که همه ما دنبال یک آرامش هستیم. مخاطب ما هم اگر امروز رسانه تئاتر را انتخاب می‌کند و ارتباط مستقیم با عوامل اجرائی و بازیگران دارد، به این دلیل است که در یک شرایط آرامش بتواند به تبادل فکری برسد. اگر این آرامش نباشد، به نظرم رسالت اصلی گروه اجرائی هم اتفاق نمی‌افتد. در این میان صرفا مسائل مالی و اقتصادی مطرح نیست؛ بحث اندیشه و تفکر در میان است. گروه‌های اجرائی ما با اندیشه‌ای آمدند و نمایشی را روی صحنه می‌برند و با مخاطب به اشتراک می‌گذارند. اما امروز اتفاقاتی رخ داده و باعث شده تا اختلالی در اجراهای گروه‌های نمایشی ایجاد شود. امیدوارم خیلی زود این مسائل حل شود تا بتوانیم میزبان هنرمندان و تماشاگران خوب تئاتر باشیم و مجدد رونق تئاتر را به تئاتر شهر برگردانیم».

به تمام کسانی که در این شرایط اولویتشان تئاتر نیست، حق می‌دهم

مهدی شاه‌پیری، کارگردان نمایش «شفیره» که اجرایش در تالار چارسو نیمه‌کاره مانده است، به «شرق» گفت: «اولین بار است که هیچ تحلیلی روی اتفاقات پیش‌آمده برای تئاتر ندارم. نمی‌توانم خودخواهانه فقط به کارم فکر کنم. به تمام کسانی که در این شرایط اولویتشان تئاتر نیست، حق می‌دهم‌. از جشنواره فجر 97 تا امروز دقیقا چهار سال منتظر اجرای نمایش بودم و به دلایل مختلف از‌جمله تغییر مدیران، همه‌گیری کرونا و... اجرای ما عقب افتاد. پیگیری‌های بسیار باعث شد تا در نهایت شهریور در تالار چارسو اجرا داشته باشیم».

او ادامه داد: «هر کارگردانی که کارش را آغاز می‌کند، تقریبا می‌داند ممکن است در بازبینی چه اتفاقی رخ دهد یا چه بخش‌هایی از نمایش احتمالا ممیزی بیشتری می‌خورد. برای همه چیز برنامه داشتم، ولی فکر نمی‌کردم در میانه اجرا با شرایطی روبه‌رو شویم که کار را نیمه‌تمام رها کنیم. فکر می‌کنم برای این موضوع هیچ‌کس برنامه‌ریزی نداشت».

شاه‌پیری در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: «‌تا قبل از نیمه‌کاره‌ماندن اجرا، فروش خوبی داشتیم. نمایش «شفیره» تجربی است و البته در گروه نمایش‌های عروسکی قرار می‌گیرد. هرچند خودم قائل به تفکیک تئاتر عروسکی و صحنه‌ای نیستم، ولی اصولا تئاتر عروسکی بزرگسال خیلی مهجور مانده است. مگر چه تعداد تئاتر عروسکی داریم؟ یا در چه حد می‌توانیم مدیران سالن‌ها را قانع کنیم تا اجازه اجرای تئاتر عروسکی بزرگسال را بدهند؟ چرا‌‌که معمولا برداشت بسیاری از مخاطب تئاتر عروسکی، قشر کودک است. به همین دلیل اجرای چنین نمایش‌هایی میان مخاطب عام کمی متداول نیست. با این همه، ریسک اجرای چنین نمایشی را پذیرفتیم. چند سال دکور در انبار بود و یک ماه پیش بارندگی شد و آب خورد و دوباره دکور را تعمیر کردیم. تصورم این بود که با وجود اینکه نمایش بدون دیالوگ و موزیکال و عروسکی است، ریسک کردیم و شاید چندان مورد استقبال قرار نگیرد، اما استقبال مخاطبان خوب بود و شگفت‌زده شدم. برای من و مجموعه تئاتر شهر فروش بلیت هم راضی‌کننده بود. به‌هر‌حال اجرای نمایش‌هایی از این دست که اساسا کار مستقلی است و آدم‌های نام‌آشنایی در آن حضور ندارند و تجربی و عروسکی است، ممکن است برای مخاطب جذاب نباشد. با اینکه نمایش قطعا ایراداتی دارد، خوشبختانه به نظر خیلی از کارشناسان تئاتر، حتی در جذب مخاطب هم موفق بودیم».

او ادامه داد: «به نظرم همیشه نفس تئاتر اعتراض بوده است. من اقتباسی آزاد از «مده‌آ» را روی صحنه بردم و به شکل افسانه و تصویر‌سازی فضاهای فانتزی سعی کردم تصویری از شرایط معاصر را بازسازی کنم، اما در نهایت تئاتر یک مقوله سرگرم‌کننده است و الان به نظرم سرگرمی معنا ندارد. قول‌هایی داده شده که جبران خسارت گروه‌های نمایشی انجام خواهد شد. با اینکه جدول تئاتر شهر بسته شده، اما امیدوارم بتوانیم چند نوبت اجرا داشته باشیم».

بلاتکلیفی سالن‌های نمایش

تماشاخانه ایرانشهر میزبان نمایش‌های «آقای اشمیت کیه» به کارگردانی سهراب سلیمی، «سوم ماه می» کار سعید حسنلو و «رئالیسم مصنوعی» به کارگردانی ایمان اسکندری بود که هر سه این نمایش‌ها نیمه‌کاره ماندند.

در مجموعه عمارت «نوفل‌لوشاتو» نیز نمایش‌های روی صحنه نیمه‌کاره تعطیل شدند و از روز چهارشنبه 13 مهر بار دیگر اجراها در این مجموعه از سر گرفته شد.

داود نامور، مدیر عمارت نوفل‌لوشاتو، درخصوص از‌سرگیری اجراها به «شرق» گفت: «ما نمی‌توانیم بی‌کار بمانیم تا ببینیم چه زمانی حال مخاطب خوب می‌شود. در دوران همه‌گیری کرونا هم وضعیت تئاتر چندان خوشایند نبود. حتی می‌توان گفت بدتر از چیزی بود که الان تجربه می‌کنیم. ما به گروه‌ها اعلام کردیم از چهارشنبه 13 مهر، بعد از دو هفته تعطیلی، اجرا‌ها را شروع می‌کنیم. دو گروه شروع کردند و خوشبختانه هر‌کدام از نمایش‌ها بالای 50 نفر تماشاگر داشتند. تعداد مخاطبان نمایش‌ها کم است، اما بالاخره تازه شروع کردیم و ممکن است مخاطب زمانی لازم داشته باشد تا بار دیگر تمایل به دیدن نمایش‌های روی صحنه داشته باشد. بدون شک زمانی لازم داریم، اما امیدوارم مردم حالشان خوب باشد و برای دیدن تئاتر ترغیب شوند».

او در پاسخ به این پرسش که چه برنامه‌ای برای گروه‌هایی که اجراهای آنها دو هفته تعطیل شد و زمان اجراهای آینده که زمان‌بندی آنها به مشکل خورده است، دارد؟ گفت: «هنوز تصمیمی در‌این‌باره نگرفته‌ام و حتما به‌زودی درباره آن صحبت کرده و برنامه‌های آینده را اعلام می‌کنم».