فعالیتهای شهرداری علیه فضاهای هنری ادامه دارد/ سازه‌ای که تئاترشهر را شبیه ویرانه کرد
پرفورمنس‌های شهری می‌توانند ابزار مؤثری برای طرح مسائل اجتماعی باشند. اما اجرای چنین اَشکالی از هنر عمومی، مستلزم رعایت چارچوب‌های مشخصی است: هدف روشن، مخاطب‌محوری، زمان‌بندی و مکان‌یابی درست.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
پرفورمنس‌های شهری می‌توانند ابزار مؤثری برای طرح مسائل اجتماعی باشند. اما اجرای چنین اَشکالی از هنر عمومی، مستلزم رعایت چارچوب‌های مشخصی است: هدف روشن، مخاطب‌محوری، زمان‌بندی و مکان‌یابی درست.
بعد از نصب مجسمه‌های بدقواره توسط شهرداری رشت در سطح شهر حالا شهرداری تهران در اقدامی تعجب بر انگیز اقدام به خالی کردن زباله های یک خانه تخریب شده در جنگ 12 روزه مقابل تاتر شهر کرده است. اقدامی با توجیه «پرفورمنس» برای نشان دادن خرابی‌های جنگ 12 روزه. این اقدام شهرداری تهران از منظر بسیاری از کارشناسان شهری، نه تنها اقدامی غیرحرفه‌ای و فاقد ظرافت فرهنگی تلقی می‌شود، بلکه نشانه‌ای از سردرگمی در فهم کارکرد فضاهای عمومی و نقش نمادهای فرهنگی در شهر است.
ریختن زباله در فضایی مانند تئاتر شهر می‌تواند به نوعی تخریب نمادین این هویت تلقی شود
مهرداد سلوکی، کارشناس معماری شهری در این باره به تجارت‌نیوز می گوید: تئاتر شهر به عنوان یکی از نمادهای فرهنگی پایتخت، نه تنها یک بنای فیزیکی بلکه یک فضای جمعی با بار معنایی بالاست. فضاهایی چون تئاتر شهر در ذهن شهروندان با هنر، گفتگو، اندیشه و زیبایی پیوند خورده‌اند. هرگونه مداخله در این فضاها باید با حساسیت، احترام به حافظه جمعی و درک ارزش تاریخی آن همراه باشد.
او می‌افزاید: اقدامی چون ریختن زباله در این فضا می‌تواند به نوعی تخریب نمادین این هویت تلقی شود. از دید معماری شهری، این نوع عملکرد، نشانگر ناآگاهی نسبت به «معماری ذهنی شهروندان» است که در تعامل با فضا شکل می‌گیرد.
اقدام شهرداری تهران بیشتر به یک «بی‌نظمی بصری و محیطی» شباهت دارد تا یک مداخله هنری هدفمند
این کارشناس معماری شهری در ادامه اظهار می‌دارد: پرفورمنس‌های شهری می‌توانند ابزار مؤثری برای طرح مسائل اجتماعی باشند. اما اجرای چنین اَشکالی از هنر عمومی، مستلزم رعایت چارچوب‌های مشخصی است: هدف روشن، مخاطب‌محوری، زمان‌بندی و مکان‌یابی درست.
او ادامه می‌دهد: در این مورد، محل اجرا (میدان تئاتر شهر) و نحوه اجرا (بدون اطلاع‌رسانی یا بستر فرهنگی مناسب)، باعث شد این اقدام بیشتر به یک «بی‌نظمی بصری و محیطی» شباهت داشته باشد تا یک مداخله هنری هدفمند. معماران شهری به خوبی می‌دانند که بی‌نظمی در فضاهای مرکزی شهر، می‌تواند منجر به حس آشفتگی، انزجار و کاهش حس تعلق در میان شهروندان شود.
آیا فضای شهری، آن هم یکی از شاخص‌ترین نمادهای فرهنگی شهر، جای چنین پیام‌هایی است؟
سلوکی می‌گوید: اگر فرض را بر آن بگذاریم که این اقدام به نوعی اعتراض یا پیام سیاسی در قالب هنر بوده، باید پرسید که آیا فضای شهری، آن هم یکی از شاخص‌ترین نمادهای فرهنگی شهر، جای چنین پیام‌هایی است؟ یا بهتر است این پیام‌ها در فضاهایی صورت بگیرد که هم‌سطح با محتوای انتقادی آن باشند و هم به بافت فرهنگی شهری آسیب نزنند؟
او می‌افزاید: وقتی فضاهای عمومی به ابزار سیاست‌ورزی بدل می‌شوند، سرمایه اجتماعی شهر تضعیف می‌شود، چون اعتماد شهروندان به نقش بی‌طرف، سازنده و فرهنگی این فضاها از بین می‌رود.
این نوع مداخلات نه تنها به ارتقای فرهنگ شهری کمکی نمی‌کند، بلکه شکاف میان مدیریت شهری و شهروندان را نیز عمیق‌تر می‌کند
سلوکی ادامه می‌دهد: در معماری شهری، «هنر عمومی» زمانی اثرگذار است که با زمینه فیزیکی، اجتماعی و تاریخی محل خود پیوند داشته باشد. هنر عمومی باید به «بهبود کیفیت فضایی و تعامل اجتماعی» کمک کند، نه آنکه خود به منبعی برای رنجش، نابسامانی و تناقض بدل شود.
او می افزاید: اقدام شهرداری در استفاده از زباله برای بیان یک پیام، بدون در نظر گرفتن بار منفی بصری و روانی آن، در واقع تخریب زیبایی‌شناسی فضا و توهین به شعور شهروندان محسوب می‌شود. در معماری شهری، شهر صحنه زندگی است، نه آزمایشگاه بی‌برنامه برای اجرای طرح‌های مبهم و ناپخته.
این معمار شهری در پایان اظهار می‌دارد: اقدام شهرداری تهران در خالی کردن زباله در محوطه تئاتر شهر، نشانگر ضعف در شناخت فضای شهری، سوءتعبیر از هنر عمومی و بی‌توجهی به نقش هویتی مکان‌های نمادین است. این نوع مداخلات نه تنها به ارتقای فرهنگ شهری کمکی نمی‌کند، بلکه شکاف میان مدیریت شهری و شهروندان را نیز عمیق‌تر می‌کند. پیشنهاد می‌کنم هر نوع اقدام فرهنگی یا هنری در فضاهای شهری، با مشورت متخصصان معماری شهری، هنرمندان مستقل و جامعه مدنی انجام شود تا هم شأن فضاهای نمادین حفظ شود، و هم پیام‌های اجتماعی در بستری هوشمندانه منتقل شوند.
آخرین اخبار فرهنگ و هنر را از طریق این لینک پیگیری کنید.
