شواهد حضور نئاندرتالها در کرمانشاه
گمانه‌زنی اضطراری باستان‌شناسان در غار کُناخرس کرمانشاه، شواهدی از استفاده این مکان توسط انسان‌های نئاندرتال را در بازه تقریبی ۴۰ تا ۸۰ هزارسال پیش را تأیید می‌کند.
به گزارش گروه رسانه ای شرق؛ نعمت حریری، سرپرست برنامه گمانه‌زنی اضطراری محوطه غار کُناخرس کرمانشاه در این‌باره گفت: با توجه به تخریب‌های گسترده‌ای که در سال‌های اخیر بر این محوطه باستانی وارد شده بود، هماهنگی‌های لازم با اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه انجام شد و پس از دریافت مجوز از سوی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، گمانه‌زنی این مکان با دو هدف اصلی به انجام رسید.
او در توضیح اهداف این پروژه، اظهارکرد: هدف نخست، نجات بقایای فرهنگی و زیستی این محوطه است که به‌دلیل حفاری‌های غیرمجاز و تخریب‌های مکرر در معرض نابودی قرار داشتند. به‌دلیل سرعت بالای تخریب و حساسیت نهشته‌های باستانی، ثبت، مستندسازی و لایه‌نگاری پیش از نابودی کامل نهشته‌های فرهنگی از اولویت‌های این برنامه بود. هدف دوم، تحقق اهداف علمی خاصی بود که با توجه به موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد غار، همجواری آن با محوطه کلیدی پناهگاه صخره‌ای باوه‌یوان و وجود شواهد فرهنگی مربوط به دوره پارینه‌سنگی میانی مورد نظر قرار گرفت.
حریری افزود: گمانه‌زنی اضطراری غار در کوهستان آژوان، بخشی از بلوک کارستی بیستون ـ شاهو، در ارتفاع نزدیک به ۱۹۰۰ متر از سطح دریا انجام شد. نتایج اولیه کاوش‌ها نشان می‌دهد که با وجود خط برف دائمی در ارتفاع ۱۸۰۰ متری از سطح دریا در اواخر پلیستوسن، این مکان به‌طور مکرر توسط انسان‌های اواخر پلیستوسن مورد استفاده قرار گرفته است. وجود ابزارهای سنگی منتسب به فرهنگ موسوم به موستری زاگرس و شباهت قابل توجه رسوبات این مکان با لایه پنج پناهگاه صخره‌ای باوه‌یوان شواهدی از استفاده این مکان توسط انسان‌های نئاندرتال را در بازه تقریبی ۴۰ تا ۸۰ هزارسال پیش را تأیید می‌کند.
سرپرست برنامه گمانه‌زنی اضطراری محوطه غار کُناخرس کرمانشاه با بیان اینکه این یافته‌ها با رویکرد جدید علمی به انسان نئاندرتال که دیگر به‌عنوان گونه‌ای ابتدایی و محدود به توانایی‌های زیستی تصور نمی‌شود، هم‌راستا است، گفت: پژوهش‌های نوین، بر مبنای شواهد میدانی و روش‌های میان‌رشته‌ای، نشان داده‌اند که نئاندرتالها از توانمندی‌های شناختی، فرهنگی و زیستی پیچیده‌تری نسبت به آنچه پیش‌تر تصور می‌شد، برخوردار بوده‌اند. این نگاه جدید، انسان نئاندرتال را نه تنها به‌عنوان یک گونه فرودست یا گذرا، بلکه به‌عنوان بخش جدایی‌ناپذیر از تاریخ تکامل انسان معرفی می‌کند.
این باستان‌شناس ادامه داد: در جریان این گمانه‌زنی، شواهدی از فعالیت‌های انسانی نظیر اثر برش دست‌افزارهای سنگی و حرارت‌دیدگی روی استخوان‌های جانورانی مانند خرس غار، اسب‌سانان، گاوسانان، بزسانان، شغال و خرگوش کشف شد، شواهدی که تنوع سبد معیشتی جوامع نئاندرتال در زاگرس مرکزی را نشان می‌دهد. علاوه‌بر این، کشف شواهد نادری از مصرف لاک‌پشت برکه‌ای نیز به‌دست آمد که حاکی از استفاده این انسان‌ها از طیف گسترده منابع غذایی گوشتی در ارتفاعات این منطقه است. همچنین، کشف اجاق‌ها و لایه‌های خاکستر در این محوطه نشان‌دهنده اهمیت و استفاده مکرر این مکان توسط جوامع انسانی است.
حریری یادآور شد: این گمانه‌زنی اضطراری نه تنها در راستای حفظ داده‌های علمی و جلوگیری از تخریب‌های بیشتر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، بلکه نتایج آن می‌تواند به درک عمیق‌تری از شیوه‌های زیستی و فرهنگی نئاندرتالها در منطقه غرب زاگرس مرکزی منجر شود.
