سفرى بعد از ۱۲ سال

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه  به عراق بعد از 12 سال به عراق سفر کرد سفرى که  دومین سفر اردوغان به عراق است. او در سال 2011 نیز به عراق سفر کرده بود. همچنین این سفر چند روز پس از سفر مهم او به عربستان، قطر و امارات است. 

پرونده‌های مشترک 

عراق و ترکیه پرونده‌های مشترک بسیاری تقریبا در همه زمینه‌ها دارند که شاید از همه مهم‌تر پرونده آب و کاهش شدید جریان آب در رودخانه‌های دجله و فرات به اندازه 30 درصد حق‌آبه عراق باشد، دو کشور توافق‌نامه‌ای درباره آب‌های مشترک ندارند.

پرونده مهم دیگر میان دو کشور مسئله امنیت و عملیات گسترده زمینی و هوایی ترکیه در خاک عراق علیه نیروهای حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک.) است.

حفظ ثبات و امنیت منطقه 

محمد شیاع السودانی نخست وزیر عراق در کنفرانس خبری مشترک با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در کاخ نخست وزیری در بغداد تاکید کرد ما با طرف ترکیه ای در خصوص موضوع آب قراردادهایی امضا کردیم که سیستم‌های آبیاری را به‌مدت 10 سال نوسازی می‌کند و تأثیر آن به‌ویژه در مورد سهم آب عراق کاملاً ملموس خواهد بود.

السودانى: ما درباره امنیت دو جانبه میان دو کشور بحث وتبادل نظر  و در عین حال تاکید کردیم امنیت ترکیه و عراق به عنوان یک  اصل تجزیه ناپذیر از یکدیگر است.

السودانى: طبق قانون اساسی عراق و پایبندی به آن، هرگز  اجازه نمی دهیم هیچ نیرویی از خاک عراق برای تجاز به همسایگان استفاده کند.

رئیس‌جمهور ترکیه: برای حل مشکل آب بر اساس مبنای علمی و منطقی، کمیته‌ای متشکل از دو طرف ترکیه ای  و عراقی تشکیل دادیم و درباره نحوه پیگیری مطالبات در کمیته دائمی تبادل نظر کردیم.

اردوغان: به طرف عراقی خود اعلام کردیم  آماده حمایت از دولت عراق در مبارزه با تروریسم خواهیم بود.

امضای تفاهم‌نامه چهارجانبه درباره «جاده توسعه» 

وزرای حمل و نقل قطر و انرژی و زیرساخت های امارات متحد عربی به منظور توافق چهارجانبه با عراق و ترکیه درباره پروژه «جاده توسعه» وارد بغداد پایتخت عراق شدند و در مراسمى با در مراسمی با حضور رئیس جمهور ترکیه و نخست‌وزیر عراق، تفاهم‌نامه چهارجانبه عراق، ترکیه، قطر و امارات برای همکاری در پروژه جاده توسعه امضا شد.

به موجب این تفاهم‌نامه این کشورها در تنظیم چارچوب‌های لازم برای اجرای پروژه همکاری می‌کنند.

جاده توسعه یک پروژه راهبردی است که موجب تقویت رشد اقتصادی و افزایش همکاری‌های منطقه‌ای و تحقق هم‌افزایی اقتصادی میان شرق و غرب می‌شود و به تسهیل مبادلات تجاری و ایجاد مسیر رقابتی می‌انجامد.

پروژه جاده توسعه که اواخر ماه مه گذشته توسط محمد شیاع السودانی، اعلام شد، شامل مسیری زمینی و ریلی از عراق به ترکیه و بنادر آن است.این مسیر از بندر فاو در بصره آغاز می شود و برنامه ریزی شده تا متشکل از یک جاده و راه آهن به طول یک هزار و 200 کیلومتر داخل خاک عراق و اتصال آن به شبکه ریلی ترکیه است. بودجه این پروژه حدود 17 برآورد شده و در 3 مرحله اجرا می شود. مرحله نخست سال 2028 مرحله دوم سال 2033 و مرحله پایانی نیز سال 2050 تکمیل می شود.

دجله و فرات محور مذاکرات رؤسای جمهور عراق و ترکیه 

عبداللطیف رشید، رئیس جمهور عراق در بغداد میزبان رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه بود.

رشید در این نشست به پرونده آب و بحرانی که عراق در پی کاهش رهاسازی آب از طریق دو رود دجله و فرات و تاثیر آن بر فعالیت های حیاتی رنج می برد، اشاره کرد.

وی بر لزوم حل پرونده آب و تضمین سهمابه عادلانه عراق برای تامین نیازهایش و استفاده از تجارب ترکیه در مدیریت پرونده آب و سدسازی و هماهنگی و رایزنی درخصوص پروژه‌ها و تاسیساتی که بر روی دو رود دجله و فرات برپا می‌شود، تاکید کرد.

توافقنامه و یادداشت تفاهم

مقامات عراق و ترکیه در حضور السودانی و اردوغان، چندین یادداشت تفاهم و توافقنامه در زمینه‌های مختلف امضا کردند.

 توافقنامه چارچوب استراتژیک، یادداشت تفاهم در حوزه آب، یادداشت تفاهمی برای پروژه جاده توسعه، یادداشت تفاهمی برای تشکیل کمیته تجاری اقتصادی مشترک، توافقنامه ای برای تشویق، حمایت و تبادل سرمایه‌گذاری‌های دو کشور، یادداشت‌های تفاهمی میان اتحادیه اتاق‌های بازرگانی عراق و شورای روابط اقتصادی خارجی ترکیه، یادداشت تفاهمی برای همکاری فنی، علمی و اقتصادی در حوزه پروژه‌های خرد و نیمه کلان، در حوزه آموزش نظامی، آموزش و همکاری در زمینه بهداشت نظامی، همکاری استراتژیک بین سازمان صنایع جنگی و صنایع دفاعی ترکیه و همکاری امنیتی میان وزارت کشور عراق و ترکیه امضا کردند.

همکاری عراق و ترکیه در حوزه آب

هدف از توافق چارچوب همکاری میان عراق و ترکیه در حوزه آب،ایجاد رویکرد جدید برای اجرای پروژه‌های زیرساختی و سرمایه‌گذاری در حوزه منابع آبی در عراق، رویکردی با هدف تخصیص عادلانه و منصفانه آب‌های فرامرزی و ایجاد رویکردی برای استفاده از آب به شیوه درست و موثر است.

 این توافق شامل همکاری از طریق پروژه‌های مشترک برای بهبود مدیریت منابع آبی در دجله و فرات می‌شود.

از طریق این توافق، از شرکت‌های ترکیه‌ای خواسته می شود در حوزه زیرساختی پروژه‌های آبیاری همانند سیستم‌ها و سدهای ذخیره آب، پوشش کانال‌های آب، نصب ایستگاه‌های تصفیه و شیرین سازی آب و پروژه‌های تصفیه آب همکاری کنند.

این توافق به مدت 10 سال اجرا می‌شود و هر بار به صورت خودکار به مدت یک سال پس از توافق طرفین تمدید می‌شود.