اخراج استادان دانشگاه سیاسی است

«شما اگر یک مورد اخراجی اساتید پیدا کردید، به من معرفی کنید. آمادگی کامل دارم که یک جلسه با حضور رسانه‌ها برگزار کنم و با این استاد مدعی اخراج مناظره کنم». این جملات را سید‌محمد مقیمی رئیس دانشگاه تهران در حالی بر زبان رانده که از تابستان گذشته با موجی از اخراج استادان مواجه بودیم و هر دانشگاه هم سهمی از خالص‌سازی علمی داشت؛ دانشگاه تهران هم از آن مستثنا نبود. اخبار اخراج از دانشگاه، تعلیق، مخالفت با تبدیل وضعیت استادان، عدم تمدید قراردادها، قطع یا کاهش حقوق، بازنشستگی اجباری، احضار توسط حراست دانشگاه، احضار از سوی نهادهای امنیتی و در نهایت محرومیت از فرصت‌های حرفه‌ای، بودجه‌های پژوهشی، مطالعاتی و پروژه‌های علمی، از جمله موضوعاتی بود که درخصوص عملکرد دانشگاه تهران در فضای مجازی رواج پیدا کرد اما رئیس دانشگاه تهران در موقعیت‌های متعدد به توجیه حذف استادانی که در راستای منویات هم‌فکرانش قرار نداشتند، پرداخت و حتی در شهریور سال جاری مدعی شد: «من کاملا مطلع هستم که از ادامه همکاری برخی از این افراد به علت مشکلات اخلاقی و داشتن شاکی ممانعت به عمل آمده است، ولی در رسانه‌ها مدعی می‌شوند که قطع همکاری آنها به علت مسائل سیاسی بوده است». مقیمی در تازه‌ترین واکنش به اخبار اخراج استادان، اصل ماجرا را تکذیب کرده و‌ گفته است: «وقتی از ادعای اخراج استاد نام برده می‌شود به این معناست که قرارداد یک استاد با استخدام رسمی دانشگاه تهران به‌ دلایل مختلف و به صورت یک‌طرفه لغو شود». تعریفی که تلاش می‌کند همه استادان پیمانی یا حق‌التدریسی که قطع همکاری شدند را از دایره پرونده اخراجی‌ها خارج کند. و به این موضوع اشاره نمی‌کند که نهادهای گزینشی گاهی بدون ذکر هیچ دلیلی مانع تبدیل وضعیت، ترفیع و تمدید فعالیت بسیاری از استادان دگراندیش حتی با رتبه‌های ممتاز و با بیش از ۱۰ سال سابقه تدریس شده‌اند. مقیمی ضمن تعریف کلمه اخراج مدعی شده که «شما اگر یک مورد اخراجی اساتید پیدا کردید، به من معرفی کنید. آمادگی کامل دارم که یک جلسه مناظره با وزیر علوم و یا رئیس دانشگاه تهران با حضور رسانه‌ها برگزار کنم و با این استاد مدعی اخراج مناظره کنم». 

اکنون استادان دانشگاه تهران به دعوت مقیمی لبیک گفته و خواستار مناظره با او در حضور رسانه‌ها هستند. دکتر غلام‌حیدر ابراهیم‌بای‌سلامی استاد ممتاز دانشگاه تهران یکی از این استادان اخراجی است که چهره‌ای شناخته‌شده در عرصه علم و سیاست در رسانه‌هاست و بعد از حوادث سال قبل و پس از سخنرانی در هیئت‌رئیسه دانشگاه و دفاع از حقوق دانشجویان و دانشگاه، از دانشگاه تهران اخراج شد. او که پیش از این نماینده مجلس شورای اسلامی در دوره‌های پنجم و ششم بوده، در گفت‌وگو با «شرق» تأکید کرد: رئیس محترم دانشگاه تهران با رد وجود هرگونه اخراج استادان، پیشنهاد مناظره داده‌اند که بنده و همکارانم از همین تریبون اعلام می‌کنیم آمادگی مناظره با ایشان را داریم و از پیشنهاد ایشان استقبال هم می‌کنیم. این نماینده پیشین مجلس ادامه داد: آقای دکتر مقیمی تاکنون هیچ دلیل، سند و‌ مدرکی که مستلزم قطع ارتباط و اخراج استادان شده باشد ارائه نکرده و ما خواستار انتشار عمومی دلایل و مدارکی هستیم که با استناد به آنها اخراج شده‌ایم. متأسفانه رئیس دانشگاه تهران مدعی هستند اخراج استادان دلیل اخلاقی داشته، اگر این‌گونه است مستندات و مصادیق را اعلام و ارائه کنند. ابراهیم‌بای‌سلامی در ادامه تأکید کرد: به طور قطع و یقین، دلیل اخراج استادان سیاسی است. در یک سال اخیر، استادانی که از دانشگاه تهران اخراج شده‌اند همگی جزء چهره‌های ممتاز علمی و دارای ایده و اندیشه برای پیشرفت جامعه بوده‌اند و در مقاطع مختلف با اعلام مواضع و امضای بیانیه‌ها یا با سخنرانی از حقوق دانشجویان و دانشگاه حمایت کرده‌اند؛ اینکه به این استادان اتهام اخلاقی زده شود، بدترین بی‌اخلاقی و نوعی تقلیل‌گرایی به‌منظور فرار از طرح مسائل اصلی دانشگاه و جامعه است. ‌او افزود: حتی در توییتی اعلام کرده‌ام دلایل اخراج بنده را علنی اعلام کنند. همه و حتی خود دکتر مقیمی می‌دانند که دلیل عمده اخراج استادان سیاسی بوده نه مالی و اخلاقی و این سخنان سطحی رئیس دانشگاه تهران موجب تأسف و تعجب است. او ادامه داد: مگر می‌شود انتظار داشت استاد دانشگاه تهران مسائل مهم کشور را تحلیل نکند و از طرح مسائل کلان سیاسی و اجتماعی بپرهیزد و نقد اندیشه‌ها و آزادی بیان را به فراموشی سپارد، گویا رئیس دانشگاه تهران دانشگاه را به منزله یک اداره یا سازمان بوروکراتیک تلقی کرده است و انتظار دارد استادان دانشگاه بسان کارمندان یک اداره مطیع دستور و تسلیم سازمان و تفکرات همفکران ایشان باشند. از دکتر مقیمی دعوت می‌کنم کتاب خاطرات دکتر علی‌اکبر سیاسی را با دقت بخواند، ایشان به عنوان رئیس دانشگاه تهران که به جای افرادی مثل محمدعلی فروغی و دکتر علی‌اکبر سیاسی نشسته و بر همان صندلی تکیه زده‌اند، به جای دفاع از دانشگاه و دانشجویان انتظار دارند استادان سطحی‌نگر شوند و در یک چارچوب مشخص مورد تأیید تفکری خاص رفتار کنند و دانشجویان به منزله دانش‌آموزان مقطع ابتدایی بدون اندیشه و تفکر نوآورانه برای جامعه تسلیم منویات مقامات سیاسی و جناحی باشند. در این مسیر دانشگاه به دبیرستانی تبدیل می‌شود که دانش‌آموزان منضبط دارد و خبری از گفتمان دانشگاهی و شور و شوق برای تغییر جامعه نیست و هر اندیشه و گفتمانی غیر از خواست و اراده خالص‌سازان و حاکمان کنونی سرکوب می‌شود. با چنین رویکردی متأسفانه نظام دانشگاهی در حال فروپاشی است و از مسائل اصلی جامعه فاصله می‌گیرد. این عضو هیئت علمی سابق دانشگاه تهران ادامه داد: با رویکرد امنیتی و حذف استادان نخبه و اندیشمند؛ قطعنا روند تعلیم و تولید علم با چالش مواجه خواهد شد. یک استاد دانشگاه بعد از ۱۰ سال می‌تواند پارادایم‌های علمی خود را تحلیل کند، فناری‌های نوین در زمینه تخصصی خود را ارائه کند و با تسلطی که در امر پژوهش و آموزش دارد دانشگاه را پویا و زنده نگه دارد. برای فعالیت‌های علمی و پژوهشی استادان دارای اندیشه پویا و متعهد به حل مشکلات اصلی جامعه مانع‌تراشی می‌شود که بعضا برای ناامیدکردن آنها با تبدیل وضعیت و ترفیع آنها مخالفت می‌شود و حقوق و مزایای آنها محدود می‌شود؛ اخیرا عدم تمدید قراردادها حتی برای افراد باسابقه عالی به بهانه‌های مختلف انجام می‌شود تا خود این افراد دانشگاه را ترک‌ کنند و هزینه اخراج استاد کاهش یابد و زمینه برای چنین ادعاهایی فراهم شود و تحول‌خواهی در جامعه و دانشگاه‌ها را با این رویکردهای سطحی این گونه مدیریت کنند اما هیچ‌یک از استادان تا مرحله اخراج و قطع ارتباط تحت تأثیر این فشارها تدریس را رها نکرده و به تلاش خود در تعلیم و آموزش دانشجویان ادامه داده‌اند. جالب است که حکم قطع ارتباط و اخراج عمده استادان بدون ارائه هرگونه تذکر، اخطار و توضیح صادر شده و بعد رئیس دانشگاه موضوع را به مسائل اخلاقی و اداری تقلیل می‌دهد. اخراج‌ استادان دارای اندیشه زمینه و سبب ورود افرادی خاص که علم و تجربه کافی ندارند به دانشگاه‌ را فراهم کرده است که موجبات تنزل دانشگاه و تباهی فرایند علمی و فرهنگی کشور را فراهم می‌کند. این استاد دانشگاه ادامه داد: خواسته مشخص ما انجام مناظره‌ فوری با رئیس دانشگاه تهران است، همان‌گونه که ایشان اظهار داشته‌اند این مناظره با کمک رسانه‌ها قابل انجام است. اعلام و انتشار علنی دلیل اخراج استادان نیز خواسته دیگر است و ما از انتشار دلایل و‌ مستندات اخراج خود استقبال می‌کنیم. در همین راستا روزنامه «شرق» برای برپایی این مناظره و انعکاس آن اعلام آمادگی می‌کند.