حکومت ترور و نتیجه معکوس ترور

شرق: یکشنبه هفته گذشته بود که ژرژ مالبرونو، روزنامه‌نگار فرانسوی، در روزنامه «فیگارو» به نقل از منابع خود نوشت: «بنیامین نتانیاهو به قطر قول داده که اسرائیل علیه رهبران حماس ساکن قطر اقدام برای ترور انجام نخواهد داد». بر اساس گزارش این روزنامه فرانسوی، قطر از اسرائیل قول گرفته که موساد، در این کشور تروری انجام ندهد. این در حالی است که به گفته منبع آگاه روزنامه فیگارو، نتانیاهو پیش‌تر به موساد دستور داده بود تا رهبران حماس را ترور کند. چهارشنبه گذشته، نتانیاهو به همراه یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل، در نشست خبری به‌صراحت اعلام کرد به موساد دستور داده تا علیه رهبران حماس اقداماتی انجام دهد. نتانیاهو حتی مدعی شد «در این توافق هیچ تعهدی مبنی بر عدم اقدام در زمان آتش‌بس علیه رهبران حماس وجود ندارد».

در همین زمینه، رویترز در گزارشی تحلیلی با اشاره به نام سه نفر از فرماندهان حماس، از برنامه بلند‌مدت تل‌آویو برای ترور آنها خبر داده است. بنا بر این گزارش که مهر منتشر کرده است، ضیف رئیس شاخه نظامی حماس، مروان عیسی نفر دوم در رأس هرم و یحیی سنوار رهبر حماس در غزه، سه مردی هستند که در صدر فهرست اسرائیل برای ترور قرار دارند. رویترز به نقل از سه منبع حماس، بدون ذکر نام، گفت این سه رهبر احتمالا از تونل‌های غزه عملیات نظامی حماس را هدایت کرده و مذاکرات را برای مبادله فلسطینی‌های زندانی در اسرائیل با گروگان‌ها رهبری می‌کنند. در‌عین‌حال، دو کارشناس نظامی به رویترز گفته‌اند ترور سنوار، ضیف و عیسی به اسرائیل فرصت می‌دهد تا مدعی یک پیروزی نمادین مهم شود. اما دستیابی به این هدف، طولانی و پرهزینه خواهد بود و هیچ تضمینی برای موفقیت وجود ندارد.

بر اساس این گزارش، تاکنون هر سه رهبر اشارشده حماس، از عملیات‌های ترور متعدد اسرائیل برای کشتن آنها فرار کرده‌اند. ضیف به‌ویژه پس از فرار از هفت سوءقصد قبل از سال ۲۰۲۱ که به قیمت یک چشم او تمام شد و او را با آسیب جدی از ناحیه پا باقی گذاشت، مخفیانه زندگی می‌کند. سنوار نیز برخلاف ضیف و عیسی که اغلب در راهپیمایی‌های عمومی ظاهر می‌شد، بنا بر دلایل امنیتی دیگر از هیچ وسیله الکترونیکی استفاده نمی‌کند.

‌اسرائیل آماده ترور رهبران حماس در سراسر جهان است

پیرو آنچه گفته شد، به نظر می‌رسد تضمین بی‌بی برای دوحه چندان جدی نیست؛ چراکه در گزارشی به قلم دیون نیسنباوم در وال‌‌استریت ژورنال، بیان شده که اسرائیل پس از جنگ با حماس قصد دارد رهبران آن را در سراسر جهان ازجمله در خود قطر ترور کند. آن‌طور‌که خبرگزاری فارس بخش‌هایی از این گزارش را منتشر کرده است، اتفاقا بر‌خلاف ادعای نتانیاهو برای ترور‌نکردن مقامات حماس در خاک قطر، تل‌آویو اعلام کرد در پایان جنگ در نوار غزه،‌ سرویس‌های اطلاعاتی‌اش برای ترور رهبران حماس در سراسر جهان آماده می‌شوند. در گزارشی که وال‌‌استریت ژورنال منتشر کرده است، می‌‌نویسد: با دستور بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، سازمان‌های جاسوسی ارشد اسرائیل در‌حال کار روی طرح‌هایی‌ برای تعقیب رهبران حماس ساکن قطر، لبنان و ترکیه‌ هستند.

در ادامه این گزارش آمده است: «سال‌هاست که کشورهایی مانند قطر، لبنان، ایران، روسیه و ترکیه اقدام‌هایی را در راستای امنیت و محافظت به حماس ارائه کرده‌اند. آمریکا حماس را گروهی تروریستی می‌داند. از سوی دیگر، اسرائیل در مواقعی از هدف قرار‌دادن مبارزان فلسطینی برای جلوگیری از ایجاد بحران دیپلماتیک خودداری کرده است». البته به نوشته دیون نیسنباوم، «این طرح‌های ترور فرصتی دوباره برای نتانیاهو خواهد بود؛ چرا‌که او در سال ۱۹۹۷ دستور مسموم‌کردن خالد مشعل، رهبر حماس را در اردن صادر کرده بود که تلاشی ناموفق بود». نتانیاهو در این مورد با اشاره به سرویس اطلاعات خارجی اسرائیل گفت: «من به موساد دستور داده‌ام علیه سران حماس در هر کجا که هستند، اقدام کند».

یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل نیز گفت رهبران حماس در «زمان قرضی» زندگی می‌کنند. او گفت: «مرگ آنها مشخص شده‌ است. مبارزه در سراسر جهان است؛ هم تروریست‌های غزه و هم آنهایی که با هواپیماهای گران‌قیمت پرواز می‌کنند». در‌حالی‌که اسرائیل معمولا سعی می‌کند چنین تلاش‌هایی را مخفی نگه دارد، رهبران آن کشور درباره افشای قصدشان برای تعقیب همه مسئولان حمله هفتم اکتبر، احتیاط‌ کمی از خود نشان داده‌اند.

وال‌استریت ژورنال به نقل از مقامات اسرائیلی، ترور را حتمی‌ می‌داند، فقط سؤال این است که کی و کجا؟ مقام‌های اسرائیلی به این رسانه گفته‌اند که در‌حال‌حاضر برای ترور یا دستگیر‌کردن رهبران حماس در داخل غزه فعالیت می‌کنند. این مقام‌ها اعلام کرده‌اند اکنون سؤال این نیست که آیا باید رهبران حماس در دیگر نقاط جهان ترور شوند یا نه، بلکه سؤال این است که کجا و چگونه این کار را بکنند؟ البته در این گزارش قید شده که ترور و قتل‌های هدفمند در خارج از اسرائیل، می‌تواند ناقض قوانین بین‌المللی باشد و خطر ضربه‌زدن به کشورهایی را داشته باشد که قاتلان (تروریست‌های اسرائیلی) بدون اجازه در خاک این کشورها فعالیت می‌کنند. با‌این‌حال، در عمل، اسرائیل و دیگران ترور و قتل‌های هدفمند را دنبال می‌کنند. به گزارش وال‌‌استریت ژورنال، برخی از مقام‌های اسرائیل می‌خواستند کارزاری فوری برای ترور خالد مشعل و دیگر رهبران حماس راه بیندازند که خارج از فلسطین ساکن هستند. به گفته این رسانه، اسرائیل تا‌کنون هیچ عملیات تروریستی هدفمندی در قطر انجام نداده است. مقام‌های اسرائیل همچنین اعلام کردند این کار، پس از هفتم اکتبر، می‌تواند ادامه تلاش‌ها برای مذاکره درباره آزادی گروگان‌ها را مختل کند. آنها همچنین گفته‌اند این نگرانی‌ها به کاهش تلاش‌ها برای شروع فوری کارزار ترور کمک کرد، اما برنامه‌ریزی همچنان ادامه دارد.

بازی با دوحه

قطر به کانون اصلی مذاکره و دیپلماسی برای برقراری آتش‌بس و آزادی اسرای دو طرف تبدیل شده است. دیوید بارنئا، رئیس موساد، اوایل این هفته برای گفت‌وگوهای بیشتر با ویلیام برنز، رئیس سی‌آی‌ای، در دوحه با او ملاقات کرد. قطر به آزادی ده‌ها اسیر اسرائیلی کمک کرد. وعده نتانیاهو برای تعقیب و ترور رهبران حماس در سرتاسر جهان بحثی را در میان مقام‌های سابق اطلاعاتی به راه انداخته است. افرایم هالیوی، مدیر سابق موساد، آن را نادرست خواند و گفت که ترور رهبران حماس تهدید را از بین نمی‌برد و ممکن است در عوض، پیروان این گروه را تحریک کند و تهدیدهای بدتری به وجود آورد. هالیوی که این طرح را دور از تصور خواند، گفت: «ترور حماس در جهان و تلاش برای حذف سیستماتیک همه رهبران آن از این جهان میل به انتقام‌گیری است، نه میل به دستیابی به هدفی استراتژیک».

وال‌استریت ژورنال تأکید دارد که شاید هیچ بازیگری تجربه اسرائیل را در اجرای کارزارهای ترور در سراسر جهان ندارد و در تأیید این نکته به کتاب «اول برخیز و بکش»، نوشته روزنامه‌نگار اسرائیلی رونن برگمان، باز‌می‌گردد که نوشته از زمان جنگ جهانی دوم، اسرائیل بیش از دوهزار‌و ۷۰۰ عملیات تروریستی را انجام داده است. به گفته این کتاب، حتی قبل از تأسیس خودخوانده اسرائیل در سال ۱۹۴۸، ستیزه‌جویان صهیونیست، دیپلمات‌های اروپایی را که در اداره بریتانیا بر فلسطین دست داشتند، کشتند. در دهه ۱۹۶۰، جاسوسان اسرائیلی از بمب‌های نامه‌ای برای هدف قرار‌دادن دانشمندان سابق آلمان نازی استفاده کردند که به مصر در طراحی و تولید موشک‌ کمک می‌کردند.

با همه این تفاسیر، دیون نیسنباوم در این گزارش خود که ایندیپندنت نیز آن را منتشر کرده، به نتیجه معکوس ترورهای اسرائیل در این سال‌ها اذعان دارد و می‌نویسد این کارزارهای ترور گاهی نتایج معکوسی در پی داشته‌ است. او به سال ۱۹۹۷ و ترور خالد مشعل اشاره دارد و می‌گوید نتانیاهو که اولین دوره نخست‌وزیری را می‌گذراند، به جاسوسان اسرائیل دستور داد خالد مشعل، بنیان‌گذار حماس را که در آن زمان در اردن زندگی می‌کرد، ترور کنند. تیم اسرائیلی وارد اردن شد و خود را به‌عنوان گردشگر کانادایی نشان داد و در بیرون دفتر سیاسی حماس در امان به مشعل حمله کرد. یک مأمور اسرائیلی، سمی را به گوش مشعل پاشید‌ اما این مأمور همراه با یکی دیگر از اعضای تیم، قبل از اینکه بتوانند فرار کنند، دستگیر شدند.

مشعل به کما رفت و اردن تهدید کرد که پیمان صلح با اسرائیل را فسخ خواهد کرد. بیل کلینتون، رئیس‌جمهوری وقت آمریکا، نتانیاهو را زیر فشار گذاشت که با فرستادن رئیس موساد به عمان، پادزهری را با خود به آنجا ببرد که جان مشعل را نجات دهد. چنین شد و به این صورت بود که این بحران پایان یافت. اسرائیل سپس با آزاد‌کردن یاسین، رهبر معنوی حماس و ۷۰ اسیر فلسطینی دیگر، آزادی عاملانش در اردن را تضمین کرد. خالد مشعل بعدها این ترور نافرجام را نقطه‌عطفی توصیف کرد که به توانمندسازی حماس کمک کرد.