«شرق» گزارش‌های جدید آژانس بین الملل انرژی اتمی و رفتار سیاسی گروسی را واکاوی می‌کند:
گروسی در مسیر تنش یا تعامل؟
در آستانه نشست فصلی جدید شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نشانه‌ها و شواهد حاکی از آن است که بار دیگر این نهاد و مدیرکل آن، رافائل گروسی، در حال تکرار همان الگوهای رفتاری سیاسی و غیرفنی گذشته هستند؛ رفتاری که در نشست خردادماه گذشته نیز به وضوح مشاهده شد و منجر به تشدید فضای تنش و صدور قطعنامه‌ای علیه ایران شد. این در حالی است که آژانس در روزهای اخیر دو گزارش محرمانه درباره برنامه هسته‌ای ایران منتشر کرده که به‌طور هدفمند از سوی برخی رسانه‌های غربی همچون آسوشیتدپرس افشا شده و حاوی اتهامات و ادعاهایی علیه تهران است.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
در آستانه نشست فصلی جدید شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نشانه‌ها و شواهد حاکی از آن است که بار دیگر این نهاد و مدیرکل آن، رافائل گروسی، در حال تکرار همان الگوهای رفتاری سیاسی و غیرفنی گذشته هستند؛ رفتاری که در نشست خردادماه گذشته نیز به وضوح مشاهده شد و منجر به تشدید فضای تنش و صدور قطعنامه‌ای علیه ایران شد. این در حالی است که آژانس در روزهای اخیر دو گزارش محرمانه درباره برنامه هسته‌ای ایران منتشر کرده که به‌طور هدفمند از سوی برخی رسانه‌های غربی همچون آسوشیتدپرس افشا شده و حاوی اتهامات و ادعاهایی علیه تهران است.
در همین بازه زمانی، گروسی با شدت بخشیدن به تحرکات دیپلماتیک خود، دیدارهای متعددی با مقامات اروپایی، ازجمله کایا کالاس مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، و حتی سفرهای هماهنگ با برخی مقامات غربی به آمریکا انجام داده است. این رویکرد نشان می‌دهد که مدیرکل آژانس، فراتر از یک نهاد فنی، در حال ایفای نقش در یک بازی سیاسی پیچیده است؛ بازی‌ای که احتمالا هدف آن یا فراهم‌سازی زمینه برای تکرار تنش‌های گذشته و صدور قطعنامه‌های جدید علیه ایران است یا دادن گرا به بازیگران غربی برای اعمال فشارهای مضاعف در بحبوحه تحولات منطقه‌ای و جهانی.
تجربه خردادماه گذشته نشان داد که هرگاه گروسی در آستانه نشست‌های شورای حکام به این دست تحرکات روی می‌آورد، در عمل نتیجه آن تقویت رویکردهای تنش‌زا و حاشیه‌رانی از مسیر مذاکرات فنی بوده است. از این رو، می‌توان گفت که اکنون نیز همان سناریو در حال بازتولید است؛ سناریویی که نه با اهداف شفاف‌سازی فنی، بلکه با اهداف سیاسی و امنیتی طراحی شده تا پرونده هسته‌ای ایران همچنان به‌عنوان ابزاری برای فشار و معامله در دستور کار باقی بماند.
گروسی و سناریوی تکراری؛ از دیپلماسی به سمت تنش
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که نشست شورای حکام آژانس از روز ۸ تا ۱۲ سپتامبر (۱۷ تا ۲۱ شهریور) برگزار خواهد شد. به نوشته میزان در این بیانیه آمده است که «انتظار می‌رود مباحث این نشست از جمله موارد دیگر، شامل ایمنی هسته‌ای و تشعشعات؛ گزارش امنیت هسته‌ای ۲۰۲۵؛ تقویت فعالیت‌های آژانس در رابطه با علوم، فناوری و کاربرد‌های هسته‌ای؛ راستی‌آزمایی و نظارت در ایران با توجه به قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) شورای امنیت سازمان ملل؛ اعمال پادمان‌ها در کره شمالی؛ اجرای توافقنامه پادمان‌های ان‌پی‌تی در سوریه؛ توافقنامه پادمان‌های ان‌پی‌تی با ایران؛ ایمنی، امنیت و پادمان‌های هسته‌ای در اوکراین؛ انتقال مواد هسته‌ای در چارچوب آکوس و پادمان‌های آن در تمام جنبه‌های تحت ان‌پی‌تی و اعمال پادمان‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خاورمیانه باشد.»
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیش از این و در آستانه نشست شورای حکام، ۲ گزارش فصلی جدید را درباره موضوع هسته‌ای ایران به کشورهای عضو ارائه کرد که مانند گذشته با وجود محرمانه بودن به رسانه‌ها درز کرده است. در این گزارش‌ها ادعا شده که ذخایر اورانیوم ایران با غنای تا ۶۰ درصد، اندکی پیش از حمله‌های رژیم صهیونیستی در ماه ژوئن، افزایش یافته بود. انتشار این دو گزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران، بار دیگر توجه رسانه‌ها و محافل سیاسی غرب را به خود جلب کرده است. در حالی‌که این گزارش‌ها بر اساس داده‌های ایران و در چارچوب تعاملات فنی جمع‌آوری شده، افشای گزینشی و تحلیل‌های جانبدارانه رسانه‌هایی چون آسوشیتدپرس، فضای سیاسی خاصی ایجاد کرده است. این رسانه‌ها با استناد به گزارش آژانس مدعی شده‌اند که ایران بر سر از سرگیری بازرسی‌ها در سایت‌های آسیب‌دیده به توافق نرسیده و ذخایر اورانیوم غنی‌شده کشور نیز افزایش یافته است.
اما در پشت صحنه این گزارش‌ها، مجموعه‌ای از تحرکات دیپلماتیک گروسی با مقامات اروپایی و سفرهای هماهنگ با مقامات غربی به چشم می‌خورد که شباهت زیادی به رفتارهای وی پیش از نشست خردادماه گذشته دارد؛ زمانی که در نهایت با فضاسازی رسانه‌ای و فشارهای سیاسی، قطعنامه‌ای علیه ایران صادر شد. اکنون این نگرانی وجود دارد که گروسی بار دیگر در تلاش برای فراهم‌سازی بستر مشابهی باشد تا از یک‌سو، نقش سیاسی خود را تقویت کند و از سوی دیگر، با ایجاد فضای تنش، دست غرب را در اعمال فشارهای بعدی باز بگذارد.
گزارش‌های محرمانه و بازی رسانه‌ای غرب
آژانس در گزارش اخیر خود مدعی شده که ذخایر اورانیوم ایران با غنای نزدیک به سطح تسلیحاتی به ۴۴۰.۹ کیلوگرم رسیده و کل ذخایر اورانیوم غنی‌شده کشور نیز افزایش یافته است. این نهاد همچنین به حملات نظامی اخیر به تاسیسات هسته‌ای ایران اشاره کرده و مدعی شده به‌دلیل مسائل امنیتی، امکان راستی‌آزمایی کامل اطلاعات را نداشته است. با این حال، مقامات ایرانی بارها تاکید کرده‌اند که تمام فعالیت‌های هسته‌ای کشور در چارچوب اهداف صلح‌آمیز و تحت نظارت آژانس انجام می‌شود و هیچ برنامه‌ای برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ای وجود ندارد. به‌ویژه پس از حملات به تاسیسات هسته‌ای، ایران این اقدامات را نقض آشکار حقوق بین‌الملل دانسته و بر ضرورت حفظ استقلال برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود تاکید کرده است. اما انتشار هدفمند بخش‌هایی از این گزارش‌ها توسط رسانه‌های غربی، این شائبه را تقویت می‌کند که آژانس و برخی قدرت‌های غربی در حال مدیریت افکار عمومی و ایجاد فشار روانی برای آماده‌سازی فضا پیش از نشست شورای حکام هستند؛ روندی که در گذشته نیز مسبوق به سابقه بوده است.
آینده نشست شورای حکام؛ مسیر به‌سوی قطعنامه یا تعامل؟
در شرایطی که تنها چند روز به نشست جدید شورای حکام باقی مانده، همه نگاه‌ها به رفتار گروسی و موضع‌گیری کشورهای غربی دوخته شده است. اگر الگوی خردادماه گذشته تکرار شود، احتمالاً شاهد تلاش‌های هماهنگ برای صدور قطعنامه یا اعمال فشارهای دیپلماتیک بیشتر علیه ایران خواهیم بود. با این حال، برخی تحلیلگران معتقدند که گروسی و حامیان غربی‌اش در حال بازی در دو سطح هستند: از یک‌سو، با ارائه گزارش‌های نگران‌کننده و طرح ادعاهای فنی، زمینه فشار سیاسی را فراهم می‌کنند و از سوی دیگر، کانال‌های دیپلماتیک را باز نگه می‌دارند تا در صورت لزوم، از توافق یا مذاکره به‌عنوان ابزار چانه‌زنی استفاده کنند.
در مجموع، رفتارهای اخیر مدیرکل آژانس و برخی کشورهای غربی نشان می‌دهد که نشست پیش‌رو می‌تواند نقطه آغاز مرحله‌ای جدید از فشارها باشد؛ مرحله‌ای که در آن پرونده هسته‌ای ایران بار دیگر به اهرم فشار سیاسی در معادلات منطقه‌ای و جهانی تبدیل شود، مگر آنکه طرفین به‌جای بازی‌های رسانه‌ای و سیاسی، به مسیر تعاملات فنی و حرفه‌ای بازگردند.
آخرین اخبار سیاست را از طریق این لینک پیگیری کنید.
