آمادگی روسیه برای تسهیل مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در آستانه نشست شورای حکام
بازی کرملین روی طناب میانجیگری
اظهارات اولیانوف و تحرکات دیپلماتیک اخیر نشان‌دهنده تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو در پرونده هسته‌ای ایران است. بااین‌حال، فشارهای غرب در شورای حکام و اختلافات بر سر غنی‌سازی، چشم‌انداز مذاکرات را مبهم کرده است. هماهنگی استراتژیک ایران با روسیه و چین، در کنار دیپلماسی فعال، می‌تواند به کاهش تنش‌ها کمک کند، اما هرگونه اقدام تحریک‌آمیز از سوی غرب یا اسرائیل ممکن است مسیر دیپلماسی را به مخاطره بیندازد. در این برهه حساس، هوشمندی دیپلماتیک ایران و بهره‌گیری از ظرفیت‌های متحدانش، کلید مدیریت این بحران خواهد بود.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق، در حالی که مذاکرات هسته‌ای میان ایران و ایالات متحده در مسیری حساس پیش می‌رود، میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین، بار دیگر آمادگی مسکو را برای ایفای نقش تسهیل‌گر در این گفت‌وگوها اعلام کرد. این اظهارات در گفت‌وگو با روزنامه «ایزوستیا» مطرح شد، جایی که اولیانوف تأکید کرد تحقق این نقش منوط به درخواست رسمی تهران و واشنگتن است. تاکنون هیچ‌یک از طرفین چنین درخواستی را مطرح نکرده‌اند، اما رایزنی‌های سه‌جانبه میان ایران، روسیه و چین نشان‌دهنده پویایی دیپلماتیک در این پرونده است.
رقص روسی برای دیپلماسی هسته ای
اولیانوف با اشاره به تحولات اخیر در برنامه هسته‌ای ایران، از آمادگی مسکو برای کمک به دستیابی به توافقی میان تهران و واشنگتن خبر داد. وی اظهار داشت که رایزنی‌های سه‌جانبه ایران، روسیه و چین در سطح معاونان وزرای امور خارجه به‌صورت فعال ادامه دارد و ممکن است دور جدیدی از این گفت‌وگوها برگزار شود. روز پنجشنبه، نشستی برای «هماهنگی مواضع» میان نمایندگان دائم سه کشور در وین برگزار شد که نشان‌دهنده تلاش برای حفظ انسجام دیپلماتیک در برابر فشارهای احتمالی غرب است. اولیانوف با اشاره به نشست آتی شورای حکام، هماهنگی گام‌ها را «ضروری» خواند و هشدار داد که برخی طرف‌های «بی‌مسئولیت» ممکن است با به‌تعویق‌انداختن تصمیم‌گیری‌ها، شرایط را پیچیده‌تر کنند.
این موضع‌گیری در حالی مطرح می‌شود که مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا، با میانجیگری عمان، در ماه‌های اخیر در شهرهایی مانند مسقط و رم ادامه داشته است. با وجود اظهارات خوش‌بینانه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، مبنی بر نزدیک‌بودن به توافق، اختلاف بر سر غنی‌سازی اورانیوم همچنان مانع اصلی پیشرفت مذاکرات است. ایران بر حق غنی‌سازی برای مقاصد صلح‌آمیز تأکید دارد، در حالی که آمریکا توقف کامل غنی‌سازی را به‌عنوان خط قرمز خود مطرح کرده است.
فشار غرب در شورای حکام
همزمان با گفته های اولیانوف، گزارش رویترز از تحرکات قدرت‌های غربی برای افزایش فشار بر ایران در نشست آتی شورای حکام خبر می‌دهد. دیپلمات‌ها اعلام کرده‌اند که غرب در حال آماده‌سازی پیش‌نویس قطعنامه‌ای است که ایران را به نقض تعهدات پادمانی متهم می‌کند. این اقدام، که برای اولین بار در دو دهه اخیر انجام می‌شود، می‌تواند واکنش تند تهران را به دنبال داشته باشد و گفت‌وگوهای هسته‌ای را پیچیده‌تر کند. یک مقام اروپایی به رویترز گفت که گزارش آژانس «شدیداللحن» خواهد بود و بر عدم پایبندی ایران به تعهداتش تأکید دارد.
سه دیپلمات غربی تأیید کردند که ایالات متحده رهبری تدوین این قطعنامه را بر عهده دارد و انتظار می‌رود متن آن طی روزهای آینده با اعضای شورای حکام به بحث گذاشته شود. این قطعنامه، که احتمالاً با حمایت چهار قدرت غربی ارائه خواهد شد، می‌تواند به تشدید تنش‌ها منجر شود، به‌ویژه در شرایطی که ایران تهدید کرده است در صورت اقدام نظامی اسرائیل یا فشار بیش‌ازحد غرب، «اقدامات ویژه» برای دفاع از تأسیسات هسته‌ای خود انجام خواهد داد
هماهنگی استراتژیک ایران، روسیه و چین
رایزنی‌های سه‌جانبه ایران، روسیه و چین، که اولیانوف به آن اشاره کرد، بخشی از استراتژی تهران برای مقابله با فشارهای غرب است. این هماهنگی، به‌ویژه در آستانه نشست شورای حکام، نشان‌دهنده تلاش ایران برای تقویت جبهه دیپلماتیک خود با حمایت متحدان کلیدی است. روسیه، به‌عنوان یکی از طرف‌های توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ (برجام)، نقش مهمی در حفظ توازن در مذاکرات دارد. اظهارات سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، مبنی بر حرکت مذاکرات ایران و آمریکا در «مسیر درست» و تأکید بر حق غنی‌سازی صلح‌آمیز، نشان‌دهنده حمایت مسکو از موضع ایران است. این حمایت، در کنار همکاری‌های اخیر ایران و روسیه، از جمله پیمان ۲۰ساله استراتژیک و توافق تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، جایگاه مسکو را به‌عنوان شریکی کلیدی برای تهران تقویت کرده است.
با نزدیک‌شدن به نشست شورای حکام، فشارهای غرب و تحرکات دیپلماتیک ایران و متحدانش شدت گرفته است. قطعنامه پیشنهادی غرب می‌تواند به کاهش فضای مذاکره منجر شود، به‌ویژه اگر ایران آن را به‌عنوان اقدامی خصمانه تلقی کند. از سوی دیگر، آمادگی روسیه برای میانجیگری، در صورت درخواست طرفین، فرصتی برای کاهش تنش‌ها فراهم می‌کند، هرچند عدم درخواست رسمی از سوی تهران و واشنگتن نشان‌دهنده پیچیدگی‌های سیاسی داخلی هر دو کشور است.
ایران با تأکید بر حق غنی‌سازی و نظارت گسترده آژانس بر برنامه هسته‌ای خود (بیش از ۴۵۰ بازرسی در سال ۲۰۲۴)، استدلال می‌کند که برنامه‌اش صلح‌آمیز است. بااین‌حال، تهدیدات اسرائیل برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران و فشارهای آمریکا برای توقف کامل غنی‌سازی، فضای مذاکرات را متشنج کرده است. در این میان، دیپلماسی فعال ایران، با حمایت روسیه و چین، می‌تواند به خنثی‌سازی فشارهای غرب کمک کند، اما موفقیت این تلاش‌ها به توانایی تهران در مدیریت توازن میان مقاومت و مذاکره بستگی دارد.
در مجموع اظهارات اولیانوف و تحرکات دیپلماتیک اخیر نشان‌دهنده تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو در پرونده هسته‌ای ایران است. بااین‌حال، فشارهای غرب در شورای حکام و اختلافات بر سر غنی‌سازی، چشم‌انداز مذاکرات را مبهم کرده است. هماهنگی استراتژیک ایران با روسیه و چین، در کنار دیپلماسی فعال، می‌تواند به کاهش تنش‌ها کمک کند، اما هرگونه اقدام تحریک‌آمیز از سوی غرب یا اسرائیل ممکن است مسیر دیپلماسی را به مخاطره بیندازد. در این برهه حساس، هوشمندی دیپلماتیک ایران و بهره‌گیری از ظرفیت‌های متحدانش، کلید مدیریت این بحران خواهد بود.
