دوگانگی‌های فرانسه

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق، در آستانه انقضای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ (برجام) در پاییز ۲۰۲۵، اظهارات اخیر ژان نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، نشان‌دهنده رویکردی دوگانه و تنش‌زا پاریس به عنوام موتور پیشران سیاست خارجی اتحادیه اروپا در قبال مذاکرات هسته‌ای میان تهران و واشنگتن است. بارو، در حالی که از گفت‌وگوهای دیپلماتیک حمایت می‌کند، با طرح اتهامات جدید و بی‌اساس علیه ایران و تأکید بر گسترش دامنه مذاکرات به مسائل موشکی و منطقه‌ای، پالس‌هایی مخرب به روند دیپلماسی ارسال کرده است. این موضع‌گیری‌ها، که در جلسه پرسش و پاسخ اندیشکده شورای آتلانتیک و دیگر اظهارات هفته گذشته وی مطرح شد، نه‌تنها مذاکرات را پیچیده‌تر می‌کند، بلکه با تهدید به بازگرداندن تحریم‌ها، فضای اعتماد را تضعیف می‌نماید.

اتهام زنی و تهدید به تحریم

ژان نوئل بارو در اظهاراتی تحریک‌آمیز مدعی شد که ایران «در پی دستیابی به سلاح هسته‌ای است» و «از تمام تعهدات خود درباره غنی‌سازی اورانیوم عبور کرده است». او همچنین در جلسه شورای آتلانتیک ادعا کرد که فرانسه و شهر مارسی «در تیررس موشک‌های ایران» قرار دارند، اتهامی که بدون ارائه شواهد مشخص، به تشدید فضای تقابلی دامن می‌زند. این اظهارات، که ایران را تهدیدی مستقیم برای امنیت اروپا جلوه می‌دهند، در تضاد با تأکید بارو بر نبود راه‌حل نظامی قرار دارد و نشان‌دهنده تناقضی در رویکرد پاریس است.

بارو همچنین تهدید کرد که در صورت عدم تضمین منافع امنیتی اروپا، فرانسه «بدون لحظه‌ای تردید» تمام تحریم‌های برداشته‌شده طی یک دهه گذشته را بازمی‌گرداند. به گفته وی، این تحریم‌ها دسترسی ایران به فناوری، سرمایه‌گذاری، و بازارهای اروپا را قطع خواهد کرد، که «پیامدهای ویرانگری» برای اقتصاد ایران خواهد داشت. این تهدیدات، که به‌ویژه با اشاره به «انقضای برجام در پاییز» مطرح شده‌اند، فشار غیرسازنده‌ای بر مذاکرات وارد می‌کند و می‌تواند انگیزه ایران برای ادامه گفت‌وگوهای دیپلماتیک را کاهش دهد. چنین رویکردی، به‌جای تسهیل دیپلماسی، فضای مذاکرات را به سمت تقابل سوق می‌دهد.

گسترش غیرواقعی دامنه مذاکرات

یکی از جنبه‌های مخرب موضع‌گیری بارو، تأکید او بر گنجاندن «مؤلفه‌های موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران» در هر توافق احتمالی است. وی در شورای آتلانتیک اعلام کرد که فرانسه از ماه‌ها پیش با ایالات متحده در مورد محتوای توافق هماهنگ بوده و «تصویر روشنی» از یک «توافق قوی و محافظت‌کننده» دارد که باید این مسائل را در بر بگیرد. بارو مدعی شد که این محتوا «رایگان» در اختیار مذاکره‌کنندگان آمریکایی قرار گرفته است، اظهاراتی که به‌نظر می‌رسد تلاشی برای تحمیل شروط غیرواقعی پاریس بر روند گفت‌وگوها باشد.

این اصرار بر گسترش دامنه مذاکرات، که فراتر از موضوع هسته‌ای است، با پیچیدگی‌های مذاکرات کنونی ناسازگار است. ایران بارها تأکید کرده که برنامه موشکی‌اش دفاعی و غیرقابل مذاکره است و فعالیت‌های منطقه‌ای‌اش به امنیت ملی و همکاری با متحدانش مربوط می‌شود. طرح چنین شروطی از سوی فرانسه، به‌ویژه در شرایطی که مذاکرات تهران-واشنگتن در مراحل حساسی قرار دارد، می‌تواند به‌عنوان مانعی برای پیشرفت دیپلماتیک عمل کند. این رویکرد، که با حمایت ظاهری از گفت‌وگوها همراه شده، در عمل مذاکرات را به بن‌بست نزدیک‌تر می‌کند.

تناقض در حمایت از دیپلماسی

بارو در سخنان خود بارها بر حمایت فرانسه از مذاکرات هسته‌ای میان ایران و آمریکا تأکید کرده و گفته است: «ما از گفت‌وگوهایی که ایالات متحده با ایران آغاز کرده حمایت و آن را تشویق می‌کنیم.» او همچنین اذعان داشت که «هیچ راه‌حل نظامی برای مسئله هسته‌ای ایران وجود ندارد» و هرگونه اقدام نظامی «هزینه‌های بسیار بزرگی» خواهد داشت که فرانسه مایل به پرداخت آن نیست. این اظهارات، در نگاه اول، نشان‌دهنده تمایل به دیپلماسی است. با این حال، هماهنگی ادعایی پاریس با واشنگتن در مورد «محتوا و زمان‌بندی» توافق، همراه با تهدیدات تحریمی و اتهامات علیه ایران، این حمایت را به رویکردی مشروط و غیرصادقانه تبدیل کرده است.

اظهارات بارو مبنی بر اینکه فرانسه از «روز اول» با مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، هماهنگ بوده، حاکی از تلاش پاریس برای ایفای نقشی محوری در مذاکرات است. اما این نقش، به‌جای تسهیل گفت‌وگو، با طرح شروط غیرواقعی و تهدید به تحریم، به پیچیده‌تر شدن فرآیند منجر شده است. این تناقض، که در آن فرانسه از دیپلماسی حمایت می‌کند، اما همزمان موانعی پیش روی آن قرار می‌دهد، پالس مخربی به طرف‌های مذاکره، به‌ویژه ایران، ارسال می‌کند و اعتماد لازم برای پیشرفت را تضعیف می‌نماید.

کارشکنی احتمالی الیزه و چشم‌انداز دیپلماسی

در مجموع باید گفت که موضع‌گیری‌های اخیر ژان نوئل بارو طی یک هفته گذشته، با ترکیبی از اتهامات بی‌اساس، تهدید به تحریم، و اصرار بر گسترش دامنه مذاکرات، رویکردی مخرب در قبال مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا را نشان می‌دهد. این اظهارات، که در آستانه انقضای برجام مطرح شده‌اند، نه‌تنها به ایجاد فضای اعتماد کمک نمی‌کنند، بلکه با افزایش فشار بر ایران، خطر بن‌بست دیپلماتیک را تقویت می‌کنند. اتهاماتی مانند «دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای» یا «تهدید مارسی توسط موشک‌های ایران»، بدون شواهد معتبر، صرفاً به تشدید تنش‌ها و توجیه شروط غیرواقعی پاریس خدمت می‌کنند.

فرانسه، به‌عنوان یکی از طرف‌های برجام، می‌توانست نقشی سازنده در تسهیل گفت‌وگوها ایفا کند. با این حال، تأکید بارو بر گنجاندن مسائل موشکی و منطقه‌ای، که خارج از چارچوب هسته‌ای است، و تهدید به بازگرداندن تحریم‌ها، نشان‌دهنده رویکردی تقابلی است که با روح دیپلماسی سازگار نیست. این پالس مخرب، در شرایطی که مذاکرات تهران-واشنگتن نیازمند فضای مثبت و اعتماد متقابل است، می‌تواند به کاهش انگیزه ایران برای ادامه گفت‌وگوها منجر شود. برای حفظ شانس دیپلماسی، پاریس باید از طرح شروط غیرواقعی و تهدیدات تحریمی دست بکشد و به‌جای آن، بر چارچوب هسته‌ای برجام تمرکز کند. در غیر این صورت، رویکرد کنونی فرانسه ممکن است مذاکرات را به شکست کشانده و منطقه را به سمت تنش‌های غیرضروری سوق دهد.