شور زندگی
آدم‌ها به امید زنده‌اند. امید مثل یک شهاب هرچند کوتاه و لحظه‌ای، در آسمان زندگی همه ما درخشیده است. هر‌کدام از ما هزاران بار زمین خورده‌ایم و باز هم به زندگی برگشته‌ایم.
آدم‌ها به امید زنده‌اند. امید مثل یک شهاب هرچند کوتاه و لحظه‌ای، در آسمان زندگی همه ما درخشیده است. هر‌کدام از ما هزاران بار زمین خورده‌ایم و باز هم به زندگی برگشته‌ایم. ما عادت کرده‌ایم به امید چنگ بزنیم؛ اصلا عادت ماست که به ناامیدی‌ها و هر‌چه می‌تواند زندگی را سخت‌تر از آنچه هست بکند، با پوزخند نگاه کنیم، برایش لطیفه بسازیم تا بگذرد و بگذرانیم. حالا سال‌هاست که ایران در محور شرایط حساس کنونی قدم می‌زند. بیش از هفت سال است که درگیری مداوم با تحریم، همه‌گیری دو‌ساله کرونا و بزرگ‌شدن فقر و کوچک‌شدن آرزوها را تاب می‌آوریم... مدت‌هاست غم‌های جمعی‌مان بیشتر از شادی‌های جمعی شده است. مدت‌هاست هیچ اتفاقی نتوانسته آن‌طور که باید به قلب ما شادی ببخشد. بااین‌حال، آنچه در این چند سال میان اقوام و در مردم ایران پررنگ شده، هم‌گرایی اجتماعی است و امید اجتماعی از پس هم‌گرایی اجتماعی زنده می‌ماند. هرچند به نظر می‌رسد مردم یکدیگر را بیش از پیش باور دارند. امید اجتماعی یک مفهوم مهم در علوم اجتماعی است که در جوامع مختلف بررسی می‌شود. این مفهوم به نگرش و اعتقاد افراد نسبت به آینده و امکانات بهبود و تحقق آرزوها و اهدافشان اشاره دارد. در جامعه ایران نیز بحث‌های مختلفی درباره امید اجتماعی صورت گرفته است که شامل تحلیل‌های آینده‌پژوهانه، نگرش فردی و تأثیرات آن بر زندگی روزمره افراد می‌شود. امید اجتماعی به‌عنوان یک ویژگی وجدان جمعی نیز بررسی شده است که نشان‌دهنده تأثیر نگرش‌ها و باورهای جمعی بر امید و نگرش افراد به زندگی است. بحث‌هایی درباره کاهش امید اجتماعی در جوامع، به‌عنوان یک چالش مهم مطرح شده است که نقش آن در روند تحولات اجتماعی و روان‌شناختی جامعه شایان بررسی است. امید اجتماعی در ایران به معنای ادراک از توانایی فرد برای درپیش‌گرفتن راه‌هایی برای اهداف مطلوبی است که تحقق آنها ممکن تلقی می‌شود؛ هرچند دشوار و با احتمال نه‌چندان زیاد باشد. این تعریف سه جزء دارد: توانایی ادراک‌شده که فرد به میزانی آن را در خود می‌یابد، اهداف مطلوب که هم ذهنی است و هم عینی و ممکن تلقی‌کردن تحقق آنها. امید با یک اراده ذهنی و عینی همراه است و در کنش و رفتار افراد جامعه به سمت اهداف واقع‌بینانه نمود پیدا می‌کند. امید تصور و اراده برای حصول امر ممکن است و حتما با درجه‌ای از تخیل ارتباط دارد، ولی تخیلی که برای امر ممکن است. امید شیوه‌ای از زندگی هدف‌محور است و حتما با راهکار همراه است که وقتی به وجود می‌آید که راهکار رسیدن به چیزی را بدانیم و این راهکار به اضافه اجماع خِرد جمعی، شدنی تلقی شود. امید همچنین محصول کار گروهی است و در حیطه فردی نیز امید، به جامعه‌ای که آن هدف را ارزش نهد، وصل می‌شود. وضعیت امید در ایران با چالش‌هایی مانند تخیل درباره امکان‌های پیش‌روی افراد و بی‌ثباتی فزاینده و محافظه‌کاری ایجاد‌شده از سوی جوامع توسعه‌یافته، مواجه است. این چالش‌ها باعث کاهش ظرفیت امید در جامعه می‌شوند و مردم فقط آرزوبازی خواهند کرد. برای حل این مشکل، جامعه نیاز دارد درباره آنچه مطلوبش بوده، گفت‌وگو کند و امکان‌ها را بسنجد. اگر این فرایندهای گفت‌وگوی جمعی و بازکردن امکان‌ها فراهم نشود، جامعه سطحی از کم‌امیدی را که در آن هست، تشدید می‌کند. ما در سالنامه نوروزی «شرق»، به بارقه‌های امید از ابتدای انقلاب و روزهای جنگ تا امروز نگاه کرده‌ایم. نام این پرونده را شور زندگی می‌گذاریم و آرزومندیم شور زندگی در قلب هیچ‌کدام از ما خاموش نشود.
