قطاری که به مقصد نرسید

 یک سال پس از فاجعه تصادف دو قطار در منطقه تمپه (واقع در مرکز یونان) که جان 57 نفر را در 28 فوریه 2023 گرفت، بسیاری از سؤالات بی‌‎پاسخ مانده است؛ زیرا بستگان قربانیان کمپین خود را برای شفاف‌سازی و اجرای عدالت تشدید کرده‌‎اند. در برخورد قطار مسافربری InterCity 62 و یک قطار باری 57 نفر کشته شدند که تعداد رسمی مسافران آن 342 نفر و 10 کارمند راه‌‎آهن در قطار مسافری و دو کارمند قطار باری با مجموع 354 مسافر بود. قطار مسافری Hellenic Train که با 350 مسافر که اکثرا دانشجو بودند، از شهر لاریسا به شهر تسالونیکی می‎‌رفت، به‌ ‎مدت  16 دقیقه در مسیر اشتباه حرکت کرد و به صورت رو‌در‌رو با قطار تجاری همان شرکت برخورد کرد. انفجار مهیبی در پی آن رخ داد و قطارها در آتش سوختند. این مرگبارترین فاجعه ریلی در تاریخ یونان است.

تحقیقات قضائی

واسیلیس کوکوتساکیس، کارشناس فنی انجمن خانواده‌های قربانیان، در گزارشی که به مقامات قضائی شهر لاریسا ارائه کرده است، تأکید دارد: «انفجار در واگن‌ها قابل توضیح نیست. محل برخورد دو قطار تغییر کرده است‌». انجمن قربانیان حادثه تمپه ادعا می‌کند ‌پس از رخ‌دادن این فاجعه، منطقه آسیب‌دیده توسط دولت برای پنهان‌کردن شواهد حیاتی پوشانده شد! یکی از نمایندگان پارلمان معتقد است: «فاجعه تمپه نتیجه فساد مزمن است و جامعه ما در باتلاق فرو رفته است. شهروندانی که از فساد ناراحت هستند نیز از این جنایت به‌شدت آسیب دیده‎‌اند‌».

دادستان دیوان عالی کشور تأکید دارد: «ضروری است اطمینان حاصل شود که هر ادعایی که از سوی بستگان قربانیان یا خود قربانیان و نمایندگان قانونی آنها مطرح می‌شود، پس از ارزیابی رسیدگی می‌شود. نتیجه‌گیری تحقیقات شکی باقی نمی‌گذارد که مقامات دادستانی و تحقیقاتی همه جوانب پرونده را بررسی و به‌طور کامل به وظایف خود عمل کرده‌اند‌». تاکنون 32 نفر در این رابطه متهم شده‌‎اند. با بررسی جزئیات حادثه، افراد بیشتری مورد بازجویی قرار می‎‌گیرند و شامل مقامات سازمان نظارتی راه‌آهن نیز خواهد شد. دفتر دادستانی در دادگاه تجدیدنظر لاریسا (نزدیک‌‎ترین شهر به محل حادثه) علیه مدیرعامل و یکی از مدیران ارشد «هلنیک ترن»، اپراتور قطار خصوصی‌شده، اتهاماتی را مطرح کرد و تعداد متهمان را به 32 نفر افزایش داد. دادستان دیوان عالی دستوری را به دفتر دادستانی در دادگاه تجدیدنظر شهر لاریسا صادر کرده است که تا به‌طور جامع «هر ادعایی» در مورد فاجعه را روشن کند.

اعتراض احزاب اپوزیسیون

نمایندگان احزاب اپوزیسیون بارها دولت را متهم به «سرپوش»‌گذاشتن این فاجعه کرده‌‎اند. آقای کوتسوباس، دبیر‌کل حزب کمونیست یونان تأکید کرد: «سرپوش‌گذاشتن بر جنایت تصادف دو قطار از همان لحظه اول حادثه آغاز شد. همه بر اثر تصادف دو قطار کشته نشدند، بسیاری بر اثر این انفجار کشته شدند که هنوز جزئیات آن بررسی نشده است‌». به گفته وی، «عدالت نیز در قبال تأخیر، وظایف خود را دارد. کل یونان شوکه شده بود. این فقط یک احساس نیست، یک بدهی سنگین است. همه کسانی که مسئولیت داشتند از‌جمله وزیر حمل‌ونقل باید مسئولیت کیفری داشته باشند. وزرا، فرمانداران منطقه به‌ویژه در سال‌‎های اخیر و همچنین مدیران و سرپرستان تا کارمندان وظایفی دارند‌».

جنجال بر سر یک اقدام نمادین

پس از آنکه تظاهرات‌کنندگان در مراسم سالگرد بزرگداشت قربانیان حادثه قطار، اسامی 57 قربانی را‌ روی زمین میدان شهر نوشتند، گارد پارلمان اقدام به محو این نوشته‌‎ها کردند. این امر موجب اعتراض احزاب و دانشجویان معترض شد. نمایندگان احزاب پاک‌شدن اسامی را محکوم کرده و این اقدام را غیرقابل‌قبول توصیف کردند. سیاست‌مداران تأکید کردند که نه واقعه تمپه و نه نام 57 قربانی، هر چقدر هم که تلاش شود، هرگز از حافظه جمعی پاک نخواهد شد. گروهی از نمایندگان پارلمان اعلام کردند این نام‌ها نباید پاک می‌شد تا به همه شهروندان و سیاست‌مداران یادآوری شود که این نام‌ها سکوی پرشی سیاسی برای استثمار سیاسی نیستند تا محبوبیت احزاب سیاسی در نظرسنجی‌ها بالاتر بروند. نمایندگان منتقد به این اقدام دولت، بر این باورند که اگر 57 نام را پاک کنند، 1.5 میلیون امضای جمع‌آوری‌شده را هیچ چیز پاک نخواهد کرد و باید بدانند که نوشتن آنها توسط دانشجویان ادامه خواهد یافت. هیچ چیز نمی‌‎تواند یاد آنها را پاک کند. برعکس، شرم دولت برای سرپوش‌گذاشتن بر این جنایت پاک‌شدنی نیست. از دیدگاه اپوزیسیون، پیام به دولت این است که نام 57 کشته‌شده در یاد مردم یونان زنده است و هیچ چیز و هیچ‌کس نمی‎‌تواند نام آنها را پاک کند. دولت باید خوب بداند که نام 57 قربانی بارها نوشته خواهد شد و هیچ فشاری نمی‌‎تواند نام آنها را از حافظه‌‎ها پاک کند.

انتقاد افکار عمومی  از عملکرد دولت

در سالگرد حادثه تصادف دو قطار در یونان، انتقادهای افکار عمومی به عملکرد دولت یونان ادامه دارد. مادر یکی از قربانیان معتقد است 57 نفر جان خود را به فجیع‎‌ترین شکل از دست دادند و اقوام و دوستان خود را به سوگ گذاشتند و پس از گذشت یک سال هنوز عدالت‌خواهی ادامه دارد. این جنایت علیه شهروندان و علیه جامعه است. آنچه در آن مسیر اتفاق افتاد، تصادفی نبود؛ به این دلیل بود که قطارها سال‌ها بدون امنیت در مسیر حرکت می‌کردند. می‌‎بینید که با چه گستاخی و بی‌تفاوتی به موضوع رسیدگی می‎‌شود که یک ماه بعد قطار دوباره در همان مسیر به کار افتاد. برای افکار عمومی اهمیت ویژه‎ای دارد که کمیته تحقیق مجددا تشکیل جلسه دهد و شواهد جدیدی که از پرونده به دست می‌‎آید، مورد بررسی قرار گیرد؛ چرا‌که مواردی وجود دارد که نیاز به بررسی بیشتری دارد. بستگان قربانیان حق دارند از پنهان‌کاری شکایت کنند؛ زیرا شواهدی که تا به امروز وجود دارد این انفجار را توجیه نمی‎‌کند، در‌حالی‌که با توجه به خاموشی تصاویر دوربین در ایستگاه‎‌ها، سؤالات و ابهامات جدی مطرح است. برای یونانیان ابهامات زیادی درباره این تصادف مطرح شده است و اینکه غیر از خطای انسانی مسئول ایستگاه قطار، چه کسی مسئول عدم کارکرد سیستم‎‌های امنیتی بوده است؟ چه چیزی باعث انفجار شد؟ آیا مواد قابل اشتعال و سمی در منطقه وجود داشت؟ و چرا صحنه حادثه تغییر کرده است؟