یک انتخابات و 2 مدعی

با گذشت چهار روز از انتخابات پاکستان هنوز نتیجه قطعی این انتخابات مشخص نیست و نوازشریف و عمران‌خان، دو نخست‌وزیر سابق این کشور، هرکدام مدعی پیروزی در این انتخابات هستند. در همین حال فرمانده قدرتمند ارتش پاکستان خواستار دوری از سیاست «آنارشی و قطبی‌سازی» شده و گفته است که کشور به شرایطی باثبات نیاز دارد.

اکثر آرای شمارش‌شده این انتخابات نشان می‌دهد که نامزدهای مستقل مرتبط با عمران‌خان، نخست‌وزیر سابق زندانی، بیشترین کرسی‌ها را به دست آورده‌اند؛ اما نوازشریف، دیگر نخست‌وزیر پیشین؛ که به طور گسترده از حمایت ارتش برخوردار است، از دیگران خواسته است که در تشکیل یک دولت ائتلافی به او بپیوندند.

هنوز نتیجه 14 کرسی مجلس که همه متعلق به ایالت پهناور و کم‌جمعیت بلوچستان است، مشخص نشده؛ اما هم خان و هم شریف می‌گویند که برنده این انتخابات هستند. براساس گزارش‌ها حدود صد نفر از نامزدهای برنده تا این زمان مستقل هستند که «همگی به جز هشت نفر» از حمایت حزب عمران‌خان برخوردارند.

عمران‌خان با یک ویدئوی ساخته‌شده با هوش مصنوعی مدعی پیروزی حامیان خود در انتخابات سراسری شده و از حامیانش خواسته است جشن بگیرند. عمران‌خان به اتهام «افشای اسرار دولتی، فساد مالی و ازدواج غیرقانونی» زندانی شده و‌ حزب تحریک انصاف او از شرکت در انتخابات منع شده بود. عمران‌خان گفته است که این اتهامات همه با انگیزه‌های سیاسی علیه او مطرح شده است.

گوهرعلی خان، رئیس حزب تحریک انصاف، هم گفت که این حزب برای تشکیل دولت تلاش خواهد کرد و اگر نتایج کامل انتخابات به‌زودی اعلام نشود، اعتراض خود را آغاز خواهد کرد.

گوهر خان، مقامات را به تقلب در شمارش آرا متهم کرد؛ اما گفت با‌وجود‌این حزب او همچنان دولت را تشکیل خواهد داد. او به حامیانش اطمینان داد که عمران‌خان به‌زودی پس از آزادی در میان آنها خواهد بود؛ اما نگفت که خان چگونه از زندان بیرون می‌آید.

حزب مسلم لیگ، به رهبری نوازشریف، برنده ۷۱ کرسی بوده و شریف با اذعان به اینکه به‌تنهایی آرای لازم برای تشکیل دولت را ندارد، گفته است که می‌تواند در رأس یک دولت ائتلافی کشور را از دوران سختی که در آن به سر می‌برد، خارج کند. حزب «مردم پاکستان»، به رهبری بلاول بوتو زرداری، پسر بی‌نظیر بوتو، نخست‌‌وزیر پیشین پاکستان، هم ۵۳ کرسی را از آنِ خود کرده است. گفته شده که این حزب از‌جمله احزاب طرف مذاکره با نوازشریف خواهد بود.

نحوه برگزاری این انتخابات با انتقادهایی در داخل و خارج از این کشور روبه‌رو شده است؛ از‌جمله ایالات متحده، بریتانیا و اتحادیه اروپا درباره عادلانه‌بودن انتخابات ابراز نگرانی کردند. دیوید کامرون، وزیر خارجه بریتانیا، گفت که «نگرانی‌های جدی» سؤالاتی را درباره «عادلانه و فراگیر‌نبودن انتخابات» ایجاد کرده است.

اما مقامات پاکستان این انتقادها را رد کردند و ژنرال عاصم منیر، فرمانده ارتش پاکستان، هم از همه احزاب خواست که از خود «بلوغ سیاسی و اتحاد» نشان دهند. او گفته است که سیاست دوقطبی‌سازی «مناسب یک کشور مترقی ۲۵۰ میلیون‌نفری نیست».

اما به نظر بسیاری از تحلیلگران، نتیجه این انتخابات نشان داده است که ژنرال‌های ارتش پاکستان که دهه‌ها بر این کشور تسلط داشته‌اند، اکنون کنترل بسیار کمتری بر اوضاع سیاسی دارند. در همین حال دولت پاکستان با دفاع از عملکرد خود در برگزاری انتخابات سراسری، انتقادهای خارجی درباره وجود تقلب و بی‌نظمی در رأی‌گیری روز پنجشنبه و نیز محدودسازی خدمات تلفن همراه در این کشور را رد کرد.

وزارت امور خارجه ایالات متحده گفته بود که رأی‌گیری روز پنجشنبه در پاکستان با اعمال محدودیت‌های نابجا بر آزادی بیان، تشکل و تجمع مسالمت‌آمیز برگزار شده است و اتحادیه اروپا نیز اعلام کرد که از نبود زمینه بازی برابر به دلیل ناتوانی برخی چهره‌های سیاسی در رقابت انتخاباتی پاکستان متأسف است. وزارت امور خارجه پاکستان در واکنشی تند به این اظهارات تأکید کرد که انتخابات پارلمانی در این کشور به صورت «سالم و موفقیت‌آمیز» برگزار شده است.

این وزارتخانه گفته که «لحن منفی» موجود در برخی اظهارنظرهای خارجی درباره انتخابات باعث شگفت‌زدگی است؛ زیرا در این اظهارات نه موضوع پیچیده‌بودن روند انتخابات در پاکستان در نظر گرفته شده است، نه این موضوع که ده‌ها میلیون پاکستانی با بهره‌مندی از حق رأی خود، «آزادانه و مشتاقانه» در انتخابات شرکت کردند. در بیانیه وزارت خارجه پاکستان آمده است: «این واقعیت انکارناپذیر نادیده گرفته شده که پاکستان انتخابات سراسری را به صورت مسالمت‌آمیز و موفقیت‌آمیز برگزار کرده و این در حالی است که با تهدیدات امنیتی جدی عمدتا ناشی از تروریسم حمایت‌شده خارجی روبه‌رو بوده است».

دولت پاکستان در پاسخ به انتقادها درباره قطع اینترنت گفته است که هیچ‌گونه قطعی اینترنت در سراسر کشور در کار نبوده و «تنها خدمات تلفن همراه برای جلوگیری از حوادث تروریستی در روز رأی‌گیری به حالت تعلیق درآمده است».

یک گروه ناظر از کشورهای هم‌سود از مقامات انتخاباتی پاکستان به دلیل برگزاری انتخابات با وجود حملات متعدد تمجید کرده و در‌عین‌حال گفته گزارش‌هایی مبنی بر ارعاب و خشونت علیه نامزدها، اصحاب رسانه و دیگر شهروندان دریافت کرده است. این گروه بدون نام‌بردن از هیچ حزبی، اعلام کرد که به‌ویژه گزارش‌هایی مبنی بر دستگیری و بازداشت «هواداران و اعضای یک حزب سیاسی اصلی» دریافت کرده است.

در انتخابات اخیر هیچ حزب سیاسی اکثریت را به دست نیاورد و نامزدهای مستقلی که از حمایت عمران‌خان، نخست‌وزیر پیشین و زندانی کنونی برخوردار بودند، در شمارش آرا پیشی گرفتند. این موضوع رقیب اصلی خان، یعنی نوازشریف، نخست‌وزیر سه دوره دولت پاکستان را مجبور کرد تا برنامه‌های خود برای تشکیل یک دولت ائتلافی را اعلام کند. خان به دلیل محکومیت‌های جنایی رد صلاحیت شد و از نامزدی در انتخابات بازماند.

نامزدهای مورد حمایت تحریک انصاف پاکستان یا پی‌تی‌آی، حزب متبوع عمران‌خان ادعا می‌کنند که صد کرسی از ۲۶۶ کرسی مجلس ملی را به دست آورده‌اند؛ در‌حالی‌که حزب مسلم لیگ پاکستان به رهبری نوازشریف ۷۱ کرسی کسب کرده است.

همچنین روز شنبه، محسن داور، رهبر یک حزب سیاسی مشهور، بر اثر تیراندازی افراد ناشناس در ایالت وزیرستان در شمال غرب کشور زخمی و دو افسر پلیس نیز کشته شدند. زاهد خان، یکی از مقامات پلیس، گفت که خشونت در وزیرستان شمالی زمانی آغاز شد که محسن داور و هوادارانش در اعتراض به تأخیر در اعلام نتایج انتخابات، در حال راهپیمایی به سمت یک مرکز ارتش بودند.