معمای مرد باغبان

سامان موحدی‌راد: یک هفته از شب خونبار ویلای شماره ۱۴ در شهرک زیبادشت می‌گذرد. شبی که داریوش مهرجویی و وحیده محمدی‌فر به شکل دردناکی به قتل رسیدند. از همان ساعات اولیه خبرهای ضد و نقیض فراوانی درباره کیفیت ماجرا و بعدها تحقیقات پلیس و دستگیری متهمان در رسانه‌ها منتشر شد. اخبار بعضا تکذیب‌شده زیادی که نشان می‌دهد فرایند اطلاع‌رسانی در چنین وقایعی از منابع اصلی خبر قطره‌چکانی انجام می‌شود و همین محدودکردن دریچه اطلاع‌رسانی در برابر تقاضای بالای جامعه برای اطلاع از ابعاد حادثه‌ای وحشتناک، زمینه انتشار اخبار نادرست را فراهم می‌کند. یک هفته از ماجرا گذشته و در میانه اخبار درست و نادرست فراوان، حسب اطلاع‌رسانی پلیس پرونده پیشرفت قابل توجهی کرده و با بازداشت چهارمین نفر از گروه متهمان اصلی به نظر می‌رسد باید منتظر مراحل قضائی پرونده باشیم. چه اینکه تا اینجای کار می‌دانیم نفرات اصلی که متهم به حضور در ویلا در شب حادثه و کشتن آقای مهرجویی و خانم محمدی‌فر هستند، دستگیر شده‌اند و عملیات بازسازی صحنه جرم نیز شامگاه پنجشنبه گذشته در کرج برگزار شده است. با‌این‌حال هنوز اطلاعات دقیقی از هویت متهمان و انگیزه آنها نداریم. تنها سردار منتظرالمهدی در غروب روز پنجشنبه در اطلاعیه‌ای که در میان خبرنگاران قرائت شد، اعلام کرد «اختلاف‌های شخصی و مالی» انگیزه اصلی برای چنین جنایتی بوده. با‌این‌حال اشاره‌ای نشده که میزان این اختلاف مالی چقدر بوده که زمینه چنین قتل‌های وحشتناکی را پدید آورده است.

پنجشنبه در زیبادشت چه گذشت؟

حوالی ظهر روز پنجشنبه ۲۷ مهرماه ۱۴۰۲ چیزی حدود۵۰ خبرنگار خودشان را به شهرک زیبادشت در مشکین‌دشت کرج رسانده بودند. در آخرین ساعت‌های روز قبلش یعنی چهارشنبه خبری مبنی بر دستگیری قاتل در مرز ایران منتشر شده بود. خبری که البته تکذیب شد. در آن ساعت‌ها شایعاتی منتشر شده بود که موبایل مفقودشده مرحومه محمدی‌فر روشن شده و اکانت نوتیفیکیشن وصل‌شدن حساب کاربری‌اش به تلگرام برای بسیاری از دوستانش ارسال شده است. با این حال پلیس ادعای دستگیری متهمان را لب مرز ایران تکذیب کرد. اما ساعتی بعد و در حوالی ساعت ۹ صبح روز پنجشنبه سخنگوی پلیس اعلام کرد: «دقایقی پیش قاتل اصلی مهرجویی و همسرش که جزء دستگیرشدگان پلیس بود، پس از انجام اقدامات فنی شناسایی شد و به قطعیت رسید. بازجویی‌ها کماکان برای شناسایی همدستان و زوایای پنهان این قتل در حال انجام است. به‌زودی صحنه جرم بازسازی و اطلاعات تکمیلی ارائه خواهد شد». آنچه از خبر اولیه سردار سعید منتظر‌المهدی می‌توان فهمید این است که سه نفر از ۱۰ بازداشتی روزهای اخیر از حاضران در صحنه جنایت بودند که نهایتا به جرم‌شان اعتراف کردند. از طرفی در این پرونده پای یک نفر چهارم هم در میان است که حداقل تا صبح روز پنجشنبه دستگیر نشده بود و پلیس به دنبال دستگیری‌اش بود. البته استفاده از عبارت «قاتل اصلی» هم در صحبت‌های سخنگوی پلیس شایان تأمل است. اگرچه در این مرحله باید دستگیرشدگان را متهم بخوانیم اما در رسانه‌ها آنها را با همین عنوان «قاتل اصلی» یاد می‌کنند. با اطلاع پلیس مبنی بر بازسازی صحنه جرم، خبرنگارها در محل حادثه حضور یافتند. یکی از شاهدان حاضر در صحنه به «شرق» می‌‌گوید که از حوالی ساعت ۱۲ خبرنگارها به محل حادثه رسیدند و برخی در مقابل ویلا و برخی در مقابل در ورودی تجمع کردند. این تجمع بعضا با واکنش پلیس همراه بود و از ساعت ۱۲ تا زمان بازسازی صحنه چند بار آنها را به بیرون از شهرک هدایت کردند. حوالی ساعت ۱۳ خبر دیگری در رسانه‌ها منتشر شد که نشان می‌داد پرونده بسته شده است. خبرگزاری‌های رسمی حوالی ساعت ۱۳:۳۰ خبر دادند که سردار رادان فرمانده کل انتظامی دستور تشویق کارآگاهان پرونده قتل مرحوم مهرجویی را صادر کرد. در این خبر آمده بود سردار احمدرضا رادان، فرمانده کل انتظامی کشور ضمن تشکر از اقدامات آنی در کشف ماجرای قتل مرحوم مهرجویی و همسرش در کوتاه‌ترین زمان ممکن، دستور تشویق کارآگاهان پرونده را صادر کرده که به نظر می‌رسد باید منتظر آخرین‌ گام‌های اجرائی بسته‌شدن پرونده بود. به این ترتیب خبرنگاران حاضر در صحنه همچنان منتظر رسیدن مأموران برای بازسازی صحنه بودند. در همین حوالی خبر دیگری هم منتشر شد مبنی بر برگزاری جلسه‌ای در وزارت کشور برای بررسی ابعاد این پرونده. این شاید بی‌سابقه باشد که برای یک پرونده قتل جلسه‌ای در وزارت کشور برگزار شود تا ابعاد اعلام پرونده را مشخص کند. اما با اعترافات متهمان اصلی پرونده به نظر می‌رسید ماجرای شب خونبار ویلای داریوش مهرجویی به صفحات پایانی‌اش رسیده بود.

حضور مأموران نوپو و بازسازی صحنه

حسب اطلاع یکی از شاهدان عینی در صحنه از حوالی ساعت ۴:30 خودروهای نوپو برای بازسازی صحنه وارد شهرک شدند. احتمالا تصاویر ورود این خودروها را در شبکه‌های اجتماعی دیده‌اید. کمی بعد موتورسوارهای نوپو هم به صحنه رسیدند. داوود فتحعلی، خبرنگار صداوسیما که تنها گزارشگری بود که پیش از این اجازه حضور در صحنه جرم را پیدا کرده بود نیز در محوطه ویلا رؤیت می‌شد که نشان می‌داد قرار است بازسازی صحنه انجام شود. ویلای داریوش مهرجویی آخرین ویلای شهرک زیبادشت است و چنان‌که در تصاویر اولیه از محل حادثه رؤیت شده، وضعیت به حال خود رهاشده‌ای دارد. از‌جمله اینکه فنس‌های نامناسبی دور ویلا کشیده شده بود. با‌این‌حال در روزهای اخیر این فنس‌ها را با گونی‌های پلاستیکی آبی‌رنگ پوشانده بودند و امکان مشاهده آنچه در داخل رخ داده، نبود. حوالی ساعت ۱۷:۴۰ بود که با ورود خودروی متهمان فرایند بازسازی صحنه جرم هم آغاز شد.

بنا بر گفته یکی از شاهدان در صحنه، لباس‌های صحنه جرم متهمان با یک خودرو و سه متهم دیگر هم با یک خودروی دیگر به محل حادثه آورده شده بودند. همچنین یک متهم دیگر را با خودروی دیگری وارد ویلا کردند. این همان فردی است که احتمالا شما هم تصویرش را تاکنون به عنوان متهم پرونده دیده‌اید. اگر حرف‌های صبح روز پنجشنبه سردار منتظرالمهدی و دستگیری نفر چهارم در عصر روز پنجشنبه را کنار هم بگذاریم، احتمالا به این نتیجه می‌رسیم که «متهم اصلی» پرونده در خودرویی بوده که با دو متهم دیگر وارد صحنه جرم شدند و تصویر پخش‌شده برای چهارمین متهمی است که روز پنجشنبه دستگیر شده و در میان وسایلش چاقو و موبایل‌ها پیدا شده‌اند. آنچنان که یکی از حاضران در صحنه به «شرق» می‌گوید، فرایند بازسازی صحنه جرم هم در داخل ویلا و هم در خیابان مقابل ویلا انجام شده و برخی ساکنان محلی حین انجام بازسازی عملیات متهمان را شناسایی کرده و آنها را به اسم کوچک می‌شناختند. در این روزها محله‌ای که ویلای آقای مهرجویی در آن قرار دارد تقریبا خالی از سکنه شده اما به هر روی ساکنانی که مهرجویی را می‌شناختند اعلام کردند که متهمان را می‌شناسند و آنها در این منطقه به برخی ساکنان خدمات مختلفی می‌رساندند. یکی از این ساکنان به خبرنگار وب‌سایت جنایی می‌گوید که فرد دستگیرشده باغبان داریوش مهرجویی نبوده بلکه باغبان صاحب قبلی این ویلا بوده است. او در ادامه می‌گوید: «ما دو نفر از متهمان را بعد از دستگیری شناسایی کردیم، همین که به محل آوردنشان مردم آنها را شناختند. اینها از بچگی اینجا بودند و ما همگی آنها می‌شناختیم».

متهم چهارم چگونه دستگیر شد؟

روز سه‌شنبه اعلام شده بود که در پرونده قتل مهرجویی و محمدی‌فر تاکنون ۱۰ نفر دستگیر شده‌اند. صبح روز پنجشنبه اعلام شد از این ۱۰ نفر سه نفر از حاضران در صحنه جرم بوده‌اند و به کار خودشان اعتراف کرده‌اند و آنچنان که پلیس اعلام کرده «قاتل اصلی» هم در میان آنهاست. اما پازل‌های این پرونده برای تکمیل‌شدن به دستگیری نفر چهارمی هم احتیاج داشت. وب‌سایت جنایی فرایند بازداشت نفر چهارم را چنین توصیف می‌کند: «بر اساس اطلاعات به‌دست‌آمده، بعد از اینکه پلیس مختصات تلفن همراه و محدوده تقریبی حضور چهارمین متهم را به دست آورد، برای اینکه به‌طور دقیق محل حضور او را ردزنی کند از شهروندی که با این متهم و همچنین مهرجویی آشنایی داشت، کمک گرفت. این شهروند که خود از باغداران قدیمی منطقه است با متهم تماس گرفت و با به‌کاربردن اصطلاحات باغداری و چاه‌کنی از متهم خواست برایش در باغ چاه بکند. مرد باغدار چنان حرفه‌ای با متهم که چاه‌کن است صحبت کرد که توانست او را قانع کند و با هم قرار گذاشتند. این در حالی است که مرد باغدار با مأموران به‌طور کامل هماهنگ بود. این‌گونه بود که متهم محل حضورش را به مرد باغدار گفت و پس از آن مأموران بالای سر او حاضر شدند و وی را بازداشت کردند. بعد از این بازداشت، پلیس محل اقامت متهم را بازرسی و دو تلفن همراه وحیده محمدی‌فر و داریوش مهرجویی، مقداری طلا و آلات قتاله را پیدا و ضبط کرد».

فقدان اطلاع‌رسانی شفاف

یکی از چالش‌های یک هفته اخیر فقدان اطلاع‌رسانی شفاف در زمینه پرونده‌ای به این مهمی است. پرونده قتلی که حتی در وزارت کشور برای آن جلسه‌ای تشکیل می‌شود اما حتی یک کنفرانس خبری هم برگزار نمی‌شود تا به ابهامات موجود در این پرونده پرداخته شود.

شاهدان در صحنه بازسازی می‌گویند که حتی اطلاعیه پلیس درباره پرونده در صحنه جرم توسط یکی از اعضای نیروی انتظامی قرائت نشد و متن آن روی یک گوشی موبایل به اطلاع خبرنگاران رسید. به هر روی در این پرونده دو قتل با خشونت بالا اتفاق افتاده است. اعمال چنین سطحی از خشونت حتما انگیزه‌های عمیق و مشخصی می‌خواهد. برای همین اگر یک کنفرانس خبری در این زمینه برگزار می‌شد حتما خبرنگارهایی بودند که می‌پرسیدند شدت «اختلافات شخصی و مالی» که تاکنون به عنوان انگیزه اصلی این پرونده اعلام شده تا چه حد بوده که منجر به چنین حادثه دردناکی شده است؟ همچنین اطلاع‌رسانی شفاف می‌تواند به دامن‌زدن شایعات درباره ملیت و هویت متهمان پرونده خاتمه دهد. از سوی دیگر رصد اخبار رسانه‌های آنلاین و مکتوب ایرانی نشان می‌دهد که خبرهای مربوط به این پرونده در هفته گذشته در صدر اخبار پربازدید قرار دارند که نشان از عطش جامعه برای اطلاع از آن دارد. در چنین شرایطی وقتی مخاطب‌ها به دنبال اطلاع دقیق از پرونده هستند، اطلاع‌رسانی قطره‌چکانی و محدود موجب می‌شود اطلاعات نادرست و کذب بیرون بیاید؛ مثل خبر ناراحت‌کننده‌ای که در اواخر هفته گذشته درباره بستگان آقای مهرجویی منتشر شده و ساعاتی همه را در شوک فرو برد. هرچند نحوه قتل داریوش مهرجویی و وحیده محمدی‌فر بازسازی و این گره در پرونده باز شده است اما طبق گفته سخنگوی فراجا احتمال دارد هنوز مظنونینی وجود داشته باشند. بنابراین به نظر می‌رسد هنوز معمای قتل داریوش مهرجویی و همسرش به‌طور کامل حل نشده است.