‌تعلیق مذاکرات عربستان و اسرائیل

اقدامات واشنگتن برای عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان طبق خواسته کاخ سفید پیش نمی‌رود و روز گذشته رسانه‌ها خبر از تعلیق مذاکرات از سوی عربستان داده‌اند. روز گذشته اورشلیم‌پست به نقل از روزنامه عربی ایلاف نوشت که براساس این گزارش، عربستان سعودی‌ مذاکرات با کابینه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل را به حالت تعلیق درآورده است. ایلاف به نقل از یک مقام آگاه در دفتر نخست‌وزیری رژیم صهیونیستی نوشت که عربستان سعودی به دولت بایدن از تصمیم خود برای توقف همه مذاکرات عادی‌سازی روابط با تل‌آویو اطلاع داده است. براساس این گزارش که هنوز به تأیید مقام‌های کشورهای درگیر مذاکرات نرسیده، ریاض از طریق ایالات متحده این پیام را صادر کرده که ماهیت «تندروی» کابینه راست‌گرای اسرائیل به رهبری بنیامین نتانیاهو «هرگونه امکان نزدیکی با فلسطینی‌ها و در نتیجه با سعودی‌ها را دشوار می‌کند». این در حالی است که در ماه‌های گذشته دولت بایدن به‌ منظور دستیابی به دستاوردی بزرگ در خاورمیانه در آستانه انتخابات ۲۰۲۴ برای «عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان سعودی» تلاش بسیاری کرده است. هفته گذشته، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، گفت که عربستان سعودی به دولت بایدن اطلاع داده که حل‌وفصل مسائل فلسطین برای هرگونه توافق عادی‌سازی با اسرائیل حیاتی است.

پیش‌ازآن نیز وب‌سایت آکسیوس به ‌نقل از چند منبع آگاه نوشت که مقام‌های ارشد دولت جو بایدن در دیدارهایی که با نماینده ارشد کابینه اسرائیل داشتند، با تأکید متذکر شده‌اند که اسرائیل در چارچوب طرح عادی‌سازی روابط با عربستان سعودی باید امتیازهای مشخصی برای فلسطینی‌ها قائل شود.

وزیر امور خارجه آمریکا در گفت‌وگو با نماینده کابینه نتانیاهو، به‌صراحت گفته است که اگر اسرائیل می‌پندارد که بدون تأمین امتیازی برای فلسطینی‌ها می‌‌تواند با عربستان سعودی روابط عادی داشته باشند، درک درستی از شرایط و اوضاع حاکم ندارد. ماه گذشته، الی کوهن، وزیر امور خارجه اسرائیل، در مصاحبه با روزنامه ایلاف تأکید کرد که «مسئله فلسطین مانعی برای صلح نیست».

با این حال کارشناسان معتقدند که کابینه افراطی نتانیاهو در برداشتن هر گامی برای تأمین حقوق فلسطینی‌ها محتاط است؛ چراکه این تصمیم به ‌خشم و اعتراض احزاب راست افراطی در کابینه نتانیاهو منجر خواهد شد و می‌تواند این کابینه را در معرض سقوط قرار دهد.

بلومبرگ به‌تازگی نوشت که آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، گفته است هرچند دولت بایدن کماکان تلاش می‌کند طرح عادی‌سازی روابط دیپلماتیک میان اسرائیل و عربستان سعودی پیش برود، پیشبرد چنین طرحی به دلایل مختلف، ازجمله اختلاف‌ها بر سر فعالیت گروه‌های فلسطینی با «دشواری» همراه است. آنتونی بلینکن در بخشی از مصاحبه با بلومبرگ افزود که «کاخ‌ سفید انتظار دارد در برخی از موضوعاتی که ایالات‌ متحده درباره آنها نگران است، هرچه سریع‌تر پیشرفت‌هایی حاصل شود».

ازجمله این نگرانی‌ها اصرار عربستان سعودی بر افزایش‌نیافتن تولید نفت در پاییز گذشته است. در پاییز سال گذشته میلادی، عربستان سعودی، بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت خام در جهان، بدون توجه به درخواست واشنگتن مبنی بر افزایش تولید برای کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی، از این کار امتناع‌ کرد. آنتونی بلینکن همچنین تأکید کرد که توافق بین عربستان‌ سعودی و رژیم صهیونیستی می‌تواند «خاورمیانه‌ای با ثبات» را به ارمغان‌ بیاورد.

به‌ گفته بلینکن «ویژگی‌های هر توافقی، از نظر آنچه طرف‌های مختلف به دنبال آن‌اند، چالش‌برانگیز است؛ بنابراین معتقدم کسب توافقی جامع، بسیار محتمل است؛ اما به‌هیچ‌وجه قطعی نیست. ما معتقدیم منافعی که از این توافق حاصل می‌شود، اگر بتوانیم به آن دست یابیم، قطعا ارزش تلاش‌‌کردن برای آن را دارد».

مقام‌های ارشد دولت عربستان سعودی، ازجمله محمد بن سلمان و فیصل بن فرحان، وزیر خارجه، بارها تأکید کرده‌اند که پیشبرد روند عادی‌سازی روابط با اسرائیل منوط به تأمین حقوق فلسطینی‌ها است. به‌گفته بلینکن، آمریکا تلاش‌ می‌کند تا راه‌حل تشکیل دو کابینه مستقل فلسطینی و اسرائیلی را پیش ببرد. عربستان سعودی نیز از راه‌حل تشکیل دو دولت مستقل حمایت می‌کند.

براساس این گزارش‌ها، عربستان‌ سعودی برخلاف متحدان منطقه‌ای، از‌جمله امارات متحده عربی و بحرین، هنوز برای عادی‌سازی رابطه‌ با اسرائیل قانع نشده‌ است. البته در هفته‌های پیش‌‌رو، گمانه‌زنی‌های زیادی درباره یک توافق احتمالی در رسانه‌های اسرائیلی منتشر شد.

هفته‌ گذشته برای نخستین بار به طور علنی، یک هیئت اسرائیلی رسما به عربستان‌ سعودی سفر کرد تا در نشست سازمان یونسکو در ریاض شرکت‌ کند. دو هفته پیش هم گروهی از تجار اسرائیلی از عربستان سعودی بازدید کردند.