نورافکن شورای شهر بر تاریکخانه کمیسیون ماده 5

شرق: سرانجام شورای شهر تهران به مصوبات کمیسیون ماده 5 واکنش نشان داد. مدت‌هاست کارشناسان حوزه شهرسازی نسبت به تصمیم‌گیری‌های این کمیسیون هشدار می‌دهند و حاصل برخی از مصوبات آن را ویرانی پایتخت توصیف می‌کنند. افزایش جمعیت‌پذیری، بی‌توجهی به سرانه‌های خدماتی، حریم گسلی و فرونشست زمین برخی از انتقادهایی است که به برخی از مصوبات این کمیسیون مطرح می‌شود. روز گذشته مهدی عباسی، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری، در نطقی پیش از دستور به آثار مالی تصمیمات این کمیسیون پرداخت و آن را با یکی از مصوبات شورای شهر تهران مقایسه کرد. به گفته عباسی آثار مالی تنها پنج پرونده در این کمیسیون 54 هزار میلیارد تومان است؛ درحالی‌که مصوبه تخفیف بلیت ناوگان حمل‌ونقل عمومی 150 میلیارد تومان است که در برابر این رقم قابل توجه نیست.  او تنها به موضوعات مطرح‌شده در یکی از جلسات کمیسیون ماده 5 پرداخت و گفت: بحث محتوایی نداریم و به اهمیت یک ساختار می‌پردازیم تا اعضا بدانند در کمیسیون ماده 5 چه تصمیماتی گرفته می‌شود و چه آثار شهری، جمعیتی و مالی دارد. امروز قضاوتی درباره این دستورات نخواهد شد و صرفا به اهمیت موضوع می‌پردازیم. در دوم مرداد سال ۱۴۰۲ تعداد ۱۷ بند بررسی شده که برخی بندها مصوب و برخی بندها به تصمیمات بعدی موکول می‌شود؛ در این بندها با سه عنصر اصلی بازنگری طرح تفصیلی، طرح‌های موضعی ازجمله بوستان ولایت و دوشان‌تپه به وسعت ۳۴۲ هکتار و پرونده‌های موردی برای ۱۵ هزار متر‌مربع زیربنای مازاد ساختمانی در ۱۲ پرونده شامل 

۱۰ مورد بالای محور انقلاب و دو مورد پایین محور انقلاب بررسی شد. ملاک عمل فعلی در برخی قطعات با وسعت پنج برابر حداکثر اندازه قطعه، اعطای طبقه مجاز است که این موضوع بررسی شد که اعطای یک طبقه به وسعت سه‌برابری تخصیص یابد. او به یکی از مصوبات این کمیسیون اشاره کرد و گفت:‌ نوسازی بافت فرسوده یک اولویت است. در جمعیت‌پذیری قطعات سه تا پنج برابری از پلاک‌های موجود شناسایی شده، اعلام شده که ۱۸۷ هزار نفر به جمعیت تهران اضافه خواهد شد و مشاور ۶۷۰ هزار نفر را پیش‌بینی کرده و در کمیسیون ۷۱۴ هزار نفر را پیش‌بینی کرده‌ایم؛ در مجموع دو خط نوشته که جمعیت تهران از ۱۸۷ هزار تا ۷۱۴ هزار نفر تغییر ایجاد خواهد کرد و یک تصمیم عادی نیست و بنیادی است. عباسی با تأکید بر اینکه اگر ۷۱۴ هزار نفر جمعیت را در نظر بگیریم باید ببینیم که با نوسازی بافت چه اتفاقاتی خواهد افتاد. از منظر عدالت باید بگوییم که در پهنه R1 اگر مساحت بالای ۲۵۰ متر‌‌مربع باشد، مشمول مناطق کمتر‌برخوردار نمی‌شود و این قطعات بیشتر به مناطق برخوردار اختصاص دارد؛ یعنی سیاست‌های تشویقی به سمت پلاک‌هایی می‌رود که صاحب سرمایه و دارایی قابل توجه هستند. در اراضی دوشان‌تپه در منطقه ۱۳ استقرار جمعیتی بالغ بر ۱۵ هزار نفر تصمیم‌گیری شده و فرودگاهی را ممکن است از کارکرد خارج کنیم که در شرایط اضطراری این زیرساخت می‌تواند کارکرد داشته باشد. ۱۴‌هزار‌و ۹۹۲ واحد مسکونی پذیرفته شده که در این فضا ساخته شود و بر اساس اطلاعات پایه، درخصوص انتفاعی که طرفین از این طرح می‌برند تحلیلی انجام شده و انتفاع مالک ۴۸ هزار میلیارد تومان و انتفاع شهرداری سه هزار میلیارد تومان است. یکی از این پرونده‌ها در منطقه ۲ بوده که زمینی به وزارت راه و شهرسازی اختصاص داده شده و قرار بوده ساخت‌وساز صورت بگیرد؛ ۴۷۱ درصد در این پرونده پذیرفته شده که در شهرک هما در منطقه ۲ به این پرونده تراکم داده شود و کاربری تثبیت مسجد از روی پلاک برداشته شده است. اگر مبنا کاربری مسجد باشد دو‌هزار‌و ۶۰۰ میلیارد تومان برای این پلاک ارزش‌آفرینی کرده‌ایم. ۴۵۰ درصد تراکم به یکی دیگر از پلاک‌ها که متعلق به شهرداری است، داده شده و ۸۲ میلیارد تومان انتفاع برای شهرداری دارد که تأکید شده باید برای حمل‌ونقل عمومی هزینه شود. در پهنه G111 نیز به یکی از پلاک‌ها در منطقه یک تراکم داده شده است. مقایسه مالی پرونده‌های کمیسیون ماده 5 با یکی از مصوبات شورای شهر تهران نشان می‌دهد مصوبات کمیسیون ماده 5، ۵۴ هزار میلیارد تومان آثار مالی دارد. کمیسیون ماده 5 بسیار مهم است و شورایی که در تصمیمات این کمیسیون  نقش نداشته باشد، مشخص می‌شود که تا چه اندازه بر تصمیمات شهر اثرگذار است. بسیار خوب بود که در یک جلسه به اربعین پرداخته شد، اما شاید اعتبار آن بیشتر از ۲۰ میلیارد تومان نبود. حمیدرضا صارمی هم در واکنش به این سخنان درباره تصمیمات کمیسیون ماده 5 با بیان اینکه تصمیمات عین طرح تفصیلی است، گفت: حداقل وسعت ۲۵۰ هکتار لحاظ شده و سه برابر و پنج برابر آن صراحت طرح تفصیلی است. زمانی که آقای حناچی معاون شورای عالی معماری و شهرسازی می‌شوند، نامه‌ای به آقای قالیباف ارسال می‌کنند که طرح آنها خلاف طرح جامع است؛ شاید حدود ۴۰ نامه‌نگاری انجام شد و ذیل یک مصوبه کمیسیون ماده 5، محدودیت‌ها را برای شهر تهران انجام دادند که اثرات آن را می‌بینیم و آقای قالیباف، نجفی و افشانی زیر بار آن نرفتند اما در سال ۹۹ به تصویب رسید و زمانی که سامانه سیستمی می‌شود، بارگذاری صورت می‌گیرد. نامه‌نگاری‌ها مراودات طبیعی است؛ برخی از این نامه‌ها سیاسی بود که آقای قالیباف اجرا نکرد. پنج سال روی طرح تفصیلی تهران مطالعه شد و حدود ۴۰ دقیقه مشاور توضیح داد که بر اساس مصوبه کمیسیون ماده 5، حداکثر ۶۰ هزار نفر جمعیت افزوده می‌شود. او با بیان اینکه در سال ۹۲ تعداد ۳۰ هزار فقره پروانه و سال گذشته ۱۰ هزار فقره پروانه صادر شده است، یادآور شد: مصیبت شکل‌گرفته در تهران به دلیل فشار تقاضاست و بعد خانوار ۱.۵ برابر کاهش یافته و فشار تقاضا برای تهیه مسکن افزوده شده است. معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران با تأکید بر اینکه اگر قرار باشد در پرونده‌ای فردی دو‌هزار‌‌و ۶۰۰ میلیارد تومان سود ببرد باید پول خود را جمع کنیم و به این سمت ببریم، گفت: اساسا ساخت‌وساز سودی ندارد و بر اساس همین مصوبه نیز سودی وجود نخواهد داشت و اگر سودی بود که تمام سرمایه‌ها به سمت ساخت‌وساز می‌آمد. قیمت زمین باید ۵۰ درصد قیمت نهایی مسکن باشد و امروز در تهران بسیار بالاتر از این است که دلایل مختلفی دارد و جای بحث آن در جلسه امروز نیست. مهدی بابایی، رئیس کمیته ایمنی شورا نیز با بیان اینکه منطقه ۱۳ در محدوده شهری ایستگاه آتش‌نشانی ندارد، چراکه زمین نداشته است، گفت: بن‌بست‌بودن محدوده پیروزی برای همه مشهود است؛ شهرداران تعیین تکلیف پادگان دوشان‌تپه را غیر قابل تصور می‌دیدند اما خوشبختانه بخش اعظم مشکل این پادگان رفع شده و ۶۵ درصد به سرانه فضای سبز و ایمنی منطقه اضافه می‌شود و ۳۵ درصد در اختیار ارتش است. او با بیان اینکه قرار شده برای باند پادگان اتفاقی نیفتد، تصریح کرد: قرار است باند حفظ شود و این نشان‌دهنده اهمیت‌دادن به موضوع ایمنی است و دغدغه وجود باند از بین می‌رود. بابایی با تأکید بر اینکه میزان حق‌السهم شهرداری و ارتش مطرح شد که قابل قبول ما نیست، یادآور شد: برآورد شده بود که آپارتمان هر متر ۱۲۰ میلیون تومان است؛ بنده در سایت دیوار جست‌وجو کردم و در زاهد‌گیلانی متری ۵۸ میلیون تومان و در قاسم‌آباد هر متر ۹۰ میلیون تومان است و اینکه میانگین آن چگونه ۱۲۰ میلیون تومان عنوان شد، جای سؤال دارد. خواهش من این است که به موضوعات عادلانه نگاه شود. جعفر شربیانی، عضو هیئت‌رئیسه شورا نیز با بیان اینکه پرداختن به موضوعات مهم یکی از خصوصیات شوراهاست، گفت: نباید حساس شویم که طرح موضوعات با هدف تضعیف جریانات است و باید از آن استقبال کرد. مردم باید بدانند که تهران به چه شکل اداره می‌شود و مسئولان اداره شهر با چه مصائبی روبه‌رو هستند. وی افزود: یکی از موضوعات مهم، رعایت خط قرمزها در طرح جامع و طرح تفصیلی است و یکی از آنها جمعیت‌پذیری و ظرفیت واگذاری جمیعتی است که بارها مورد تذکر بوده و در کمیسیون ماده 5 باید رعایت شود. شربیانی با بیان اینکه انتظار ما از کمیسیون ماده 5 و شهردار تهران به عنوان رئیس، رعایت قانون است، یادآور شد: در طرح‌های کلان باید موارد در شورا مطرح و چکش‌کاری شود؛ کمیسیون ماده 5 یک فرصت است و از برخی از مصوبات این کمیسیون همچون مصوبه کن و نفرآباد در شهرری می‌توان استفاده کرد و نباید آن را به تهدید تبدیل کرد و باید چکش‌کاری بهتری نسبت به این موضوع انجام شود. پنج بار طرحی درخصوص کمیسیون ماده 5 به هیئت‌رئیسه آورده شد و بحث‌های مفصلی در کمیسیون شهرسازی صورت گرفت اما بنا بر مصلحت در صحن شورا مطرح نشد و درست نیست این‌گونه مطرح شود که کمیسیون شهرسازی موضوع را مورد توجه قرار نداده و فی‌البداهه آن را مطرح کرده است. مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران هم با بیان اینکه بوستان ولایت و محدوده کن از حد تجاوز می‌کند و بیشتر می‌شود که این بخشی از طرح تفصیلی است، اظهار کرد: در مواردی که از محدوده یک محله و چند پارسل خارج است، نامه ارسال کردیم که در شورا مطرح شود. آقای عباسی انتقاد درستی درخصوص جمعیت مطرح کرد و باید مواظب باشیم که سطح جمعیت از میزان پیش‌بینی‌شده فراتر نرود و از سویی دیگر باید افزایش جمعیت را نیز در نظر بگیریم. مهدی عباسی، رئیس کمیسیون شهرسازی شورای اسلامی شهر تهران، با بیان اینکه بنده به هدف خود رسیدم و می‌خواستم اعضا بدانند که کمیسیون ماده 5 بسیار مهم است، گفت: ما قیمت املاک را به اشتباه به دست نیاورده‌ایم؛ البته که مهم این است که بدانیم اعدادی که مطرح شد بزرگ و تصمیمات نیز بزرگ است. اگر بنده در مورد جمعیت صحبت می‌کنم نیاز است درباره آن گفت‌وگو شود و در مورد تصمیمات مطمئن شویم. این شفافیت است و این یعنی شورا و مشارکت فعال. او افزود: اگر مصوبه محله کن آمده بود و در آن مداخله نشده بود، می‌توانست فاجعه رقم بزند. بدانید تراکم حق عمومی شهر است و حق پنج نفر در کمیسیون نیست. اگر تراکمی در فضایی مازاد داده می‌شود باید سرانه‌ها مورد توجه قرار بگیرد. ۵۰۰ هزار مسکن در تهران خالی است و آیا گزارش‌های مراجع را خوانده‌اید که سهم کمیسیون ماده 5 در تصمیمات چیست؟

مهدی چمران هم با بیان اینکه خدمات شهری در کمیسیون ماده 5 نیز مطرح می‌شود، گفت: بحران کمبود آب نیز از دیگر مسائلی است که در تهران و کل کشور با آن مواجه هستیم؛ در تهران آب نداریم و از جایی دیگر تأمین می‌شود و حد مصرف ما از میانگین جهانی بالاتر است. از سویی دیگر باید تشویق ساخت‌وساز را نیز انجام دهیم. چمران تأکید کرد: تشویق به ساخت‌وساز را نباید با تخلفات و اقدامات غیرقانونی اشتباه بگیریم؛ روز گذشته بررسی‌هایی در کمیسیون عمران شورا برای حادثه خلازیر انجام شد و نتیجه بحث این بود که ساختمان‌ها ناپایدار است و ۹ طبقه بدون فنداسیون می‌سازند که خطرساز است. وی با بیان اینکه برخی موارد کمیسیون ماده 5 خارج از اختیارات شورا بود که مطرح نشد، گفت: مواردی که در حد نظارت ماست، به شورا می‌آوریم و زمانی که اصلاحات تکمیل شد، در صحن شورا مطرح می‌کنیم. در جلسه روز گذشته قرار بود طرح سؤال از شهردار تهران با موضوع سامانه معلولان مطرح شود که سیدجعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران، درخصوص آن توضیح داد: تقاضا داریم این مشکلات، مرتفع و وضعیت به حالت عادی بازگردد تا ما ناچار به طرح سؤال از شهردار تهران نشویم. ازاین‌رو طی این چند روز اخیر این موضوع را مستمر پیگیری کردیم و با وجود تمام تلاش‌ها و برگزاری جلسات و پیگیری‌های تلفنی، متأسفانه آثار مثبتی برای حل این ماجرا مشاهده نشد. بر همین اساس، طرح سؤال از شهردار تهران به امضای جمعی از نمایندگان شورای شهر رسیده که تقدیم هیئت‌رئیسه خواهد شد. رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر، با اشاره به درخواست‌های مکرر جامعه معلولان در رفع مشکلات آنان از سوی شهرداری تهران گفت: این عزیزان مؤکدا خواستار پیگیری‌های مستمر شورای شهر شدند و درخواست داشتند کم‌کاری در این مقوله صورت نگیرد. از سویی با توجه به انجام مقدمات طرح سؤال از شهردار تهران، بسیاری از دوستان به دنبال ایجاد فضای عادی و با نگاه خیرخواهانه، خواستار اعطای فرصت بیشتر به مجموعه شهرداری تهران برای حل‌وفصل مسئله معلولان شدند؛ ازاین‌رو شهرداری تهران فرصت دارد تا روز یکشنبه هفته آینده اقدامات خود را در این زمینه انجام دهد.