لبنیات؛ کالای لوکس سفره خانوار

سیدهادی موسوی‌نیک، مدیرکل سابق مطالعات رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در گفت‌وگو با تابناک خبر داده است: «اوضاع سوءتغذیه در کشور بحرانی شده است تا جایی که ۵۷ درصد ایرانیان سوءتغذیه دارند و کالری مورد ‌نیاز را دریافت نمی‌کنند». همچنین به‌تازگی یک مقام مسئول اعلام کرده است با حذف ارز ترجیحی مصرف لبنیات  ۳۰ درصد کاهش یافته است. ایوب فصاحت، مدیرعامل سازمان میادین میوه‌و‌تره‌بار شهرداری تهران اظهار کرد: «بعد از حذف ارز ترجیحی توسط دولت، مصرف لبنیات در کشور ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است». فردانیوز نیز گزارشی تهیه کرده که در آن اعلام شده است بر اساس سخنان تولیدکنندگان صنایع لبنی کشور، سال گذشته با سیاست‌هایی که دولت در حذف یارانه از قیمت شیر داشت، قیمت شیر خام نزدیک صد درصد افزایش پیدا کرد. با توجه به اینکه بیش از ۷۰ درصد بهای تمام‌شده محصولات لبنی را شیر خام تشکیل می‌دهد، یکباره با افزایش ۶۰ تا ۷۰‌درصدی قیمت محصولات لبنی مواجه شدیم. بر ‌اساس آمار رسمی که وجود دارد، همین موضوع متأسفانه منجر به کاهش بیش از ۲۰‌درصدی تقاضای محصولات لبنیاتی در کشور شد و صنعت لبنیات را دچار چالش کرد. در واقع افزایش قیمت چندباره تولیدات صنایع لبنی در سال‌های گذشته، هزینه سنگینی بر دوش خانوارهای ایرانی وارد کرده است، به‌طوری‌که در شرایط فعلی اقشار ضعیف‌ جامعه که اتفاقا اکثریت را هم تشکیل می‌دهند، قادر به خرید محصولات لبنی نیستند و سفره مردم هر روز خالی‌تر از گذشته می‌شود. این در حالی است که لبنیات یکی از اصلی‌ترین منابع پروتئینی و مهم‌تر از آن تأمین‌کننده کلسیم مورد‌ نیاز افراد است‌ و اهمیت آن در اینجاست. شیر تنها ماده غذایی‌ است که دو روز جهانی در تقویم سازمان ملل و سازمان‌های بین‌المللی به نام خود دارد؛ یکی روز جهانی شیر و دیگری روز جهانی شیر مدرسه.  فعالان صنعت لبنیات نیز درباره تعلل دولت در اعلام نرخ سه محصول خود معترض‌اند و می‌گویند: وقتی دولت خود موجب افزایش هزینه‌های تولید شده، نمی‌تواند انتظار داشته باشد تولیدکنندگان محصولات خود را با نرخ قبل و بدون افزایش قیمت به بازار عرضه کنند. رضا باکری، دبیر انجمن صنایع فراورده‌های لبنی بر این باور است که با وجود تأکید متواتر در برنامه‌های پنج‌ساله توسعه بر لزوم فرهنگ‌سازی برای افزایش سرانه محصولات لبنی، نه‌تنها گزارشی از عملکرد دستگاه‌های متولی وجود ندارد بلکه در برنامه هفتم توسعه هم خبری از توجه سیاست‌گذاران به این مهم نیست. به گفته محمدرضا بنی‌طبا، سخنگوی انجمن صنایع فراورده‌های لبنی کشور، سرانه مصرف شیر در ایران ۷۰ کیلوگرم برای هر فرد است و این در حالی‌ است که در سند چشم‌انداز قرار بود سرانه مصرف لبنیات به استاندارد جهانی یعنی همان ۱۶۰ کیلوگرم در سال برسد؛ هدفی که در میانه دهه ۸۰ با اجرای طرح‌هایی مانند توزیع شیر در مدارس، به حدود ۹۵ کیلوگرم در سال رسیده بود. سخنگوی انجمن صنایع فراورده‌های لبنی کشور نیز هرچند فرهنگ‌سازی را عامل مهمی در مصرف شیر می‌داند، می‌گوید: با وجود افزایش قیمت محصولاتی مانند نوشابه و چیپس، میزان فروش آنان تغییری محسوسی نداشته و این امر نشان می‌دهد که اولویت خانوار، خرید کالا‌های سلامت‌محور نیست. او تأکید می‌کند: «دولت و مجلس باید سیاست‌های حمایتی خود را اصلاح کنند و به‌جای پرداخت یارانه نقدی به چند دهک جامعه، یارانه کالا‌های سلامت‌محور را به اقشار ضعیف جامعه پرداخت کنند. آمارهای وزارت بهداشت نیز نشان می‌دهد که دریافت کلسیم در ایران ۴۰ درصد از حداقل دریافت کلسیم در جهان کمتر است و این موضوع تبعات زیادی ازجمله گسترش پوکی استخوان، مشکلات لثه و دندان، کوتاهی قد کودکان و نوجوانان و حتی شیوع بیماری فشارخون بالا و بیماری‌های قلبی و عروقی را به دنبال دارد». بی‌تردید بحران سرانه مصرف شیر و محصولات لبنی در سبد خانوارهای ایرانی هشداری جدی برای نظام درمان و سلامت کشور است.