باتلاق اوکراین، رئیس‌جمهوری روسیه را به لغو برنامه‌های رسانه‌ای مورد علاقه‌اش واداشته است
فرار پوتین از رسانه‌ها
تا پیش از این دسامبر معمولا ماهی شلوغ و پرمشغله برای ولادیمیر پوتین بود؛ اما امسال این‌گونه نیست. در آستانه کریسمس، رئیس‌جمهور روسیه معمولا نشست‌های مطبوعاتی سالانه خود را برگزار می‌کند. باوجوداین، این بار این رویداد مهم سالانه لغو شده است.
تا پیش از این دسامبر معمولا ماهی شلوغ و پرمشغله برای ولادیمیر پوتین بود؛ اما امسال این‌گونه نیست. در آستانه کریسمس، رئیس‌جمهور روسیه معمولا نشست‌های مطبوعاتی سالانه خود را برگزار می‌کند. باوجوداین، این بار این رویداد مهم سالانه لغو شده است. سخنرانی سالانه ریاست‌جمهوری پوتین در مجلس فدرال روسیه که برگزاری آن در فصل تابستان به تعویق افتاده بود، هم لغو شده است. همچنین، پوتین در بازی سنتی هاکی روی یخ شب سال نو و در میدان سرخ نیز غایب صحنه خواهد بود. برنامه سالانه پوتین که در آن شهروندان معمولی روس می‌توانستند با رئیس‌جمهورشان تماس گرفته و گپ بزنند، نیز به طور مداوم از اوایل سال جاری به تعویق افتاد و در نهایت لغو شد.
چنین رویداد‌هایی در تقویم کرملین سنگ محک سالانه پوتین برای ارتباط با رسانه‌های محدود و دستچین‌شده و مردم روسیه بوده‌اند. البته می‌توان از این رویداد‌ها به‌عنوان قطعاتی از نمایش تلویزیونی بسیار سازمان‌دهی‌شده از سوی رژیم سیاسی روسیه یاد کرد. باوجوداین در غیاب انتخابات آزاد و منصفانه در روسیه چنین رخداد‌هایی اجازه می‌دادند تا دست‌کم نمایی از اصالت و صداقت در رابطه میان پوتین و مردم کشورش حفظ شود.
در عوض، در ماه‌های اخیر، پوتین در حال کم‌رنگ‌شدن در رسانه‌ها بوده است. جای تعجبی ندارد. این دوری‌گزیدن از رسانه‌ها ارتباط زیادی به حمله روسیه به اوکراین دارد. به نظر می‌رسد پوتین که به طور فزاینده در اتاق فکر کرملین درگیر شده، نمی‌خواهد در معرض پرسش‌های ناخوشایند درمورد جنگ اوکراین قرار گیرد. تخریب پل کرچ در کریمه، عقب‌نشینی نیرو‌های روس از شهر مهم خرسون در ماه نوامبر و حملات مختلف پهپاد‌های اوکراین علیه پایگاه‌های هوایی در داخل روسیه، به این معناست که موضوعات دشوار و چالش‌برانگیز زیادی وجود دارند که ممکن است از پوتین درمورد آن پرسش‌هایی شود. اینکه پوتین چگونه می‌تواند بدون مخالفت با انبوه تبلیغاتی که کرملین ماه‌ها به دشواری آن را به راه انداخته، پاسخ دهد، معمایی بود که مقام‌های حکومتی راه آسانی برای رویارویی با آن پیدا نکردند.
وزارت دفاع بریتانیا اعلام کرد کنفرانس مطبوعاتی پوتین به دلیل «افزایش نگرانی‌ها درباره شیوع احساسات ضدجنگ در روسیه» لغو شده است. روزنامه مستقل انگلیسی - روسی «تایمز مسکو» هم فاش کرده که تصمیم برای لغو این رویداد از سوی شخص پوتین در آخرین لحظه اتخاذ شده است. به نوشته اسپیکتیتور، رئیس‌جمهور روسیه پس از توصیه سرویس امنیتی خود مبنی بر آنکه نمی‌تواند تضمین کند ارتش اوکراین در آستانه کنفرانس مطبوعاتی حمله بزرگی انجام ندهد، این تصمیم را اتخاذ کرده است.
تصمیم پوتین برای لغو کنفرانس مطبوعاتی سالانه خود که برای نخستین بار در یک دهه گذشته رخ می‌دهد، نشانه‌ای از آن است که چگونه اوضاع برای او بدتر از هر زمان دیگر شده است. باوجوداین نگرانی از مواجهه با پرسش‌های ناخوشایند به‌تنهایی سبب نشد که پوتین جلوی برگزاری این رویداد را بگیرد. همان‌گونه که اغلب درباره دیکتاتوری‌ها رخ می‌دهد، کیش شخصیتی که حول محور یک شخص رشد می‌کند، نیاز به فاصله‌گرفتن شخص دیکتاتور از هرگونه خبر بد و موقعیت چالش‌برانگیز خارج از کنترل را ضروری می‌کند؛ به‌خصوص در زمانی که همه چیز به شکل اجتناب‌ناپذیری در مسیر غلط پیش می‌رود. فرقه پوتینیسم نیز از این قاعده مستثنا نیست. به تعویق انداختن و لغو رویداد‌هایی عمومی با حضور پوتین، تلاشی منسجم برای تبدیل‌شدن پوتین به مرد خبرهای خوب نزد افکار عمومی است: زمانی که همه چیز اشتباه پیش می‌رود او مصمم است تا از مورد سرزنش قرارگرفتن طفره برود. پوتین دلایلی برای نگرانی دارد. بر‌اساس نتایج نظرسنجی کرملین که از سوی روزنامه مستقل روسی «مدوزا» فاش شد، ۵۵ درصد روس‌ها طرفدار مذاکره صلح با اوکراین هستند. نظرسنجی جداگانه‌ای که از سوی روزنامه «تایمز مسکو» انجام شده، نیز نشان می‌دهد که تنها یک‌چهارم روس‌ها معتقدند که جنگ برنامه‌ریزی شده است. موج اعتراضاتی که پس از اعلام اعزام جزئی نیرو از سوی پوتین در ماه سپتامبر در روسیه مشاهده شد و خروج مردان جوان در ماه‌های پس از آن از کشور و جریان فزاینده انتقادات وبلاگ‌نویسان برجسته نظامی علیه ارتش روسیه همگی نشان می‌دهند که اختلافات داخلی در روسیه در حال افزایش است.
تقویم کرملین در روز‌های آتی لیست برنامه‌های ویدئویی مختلفی را برای رئیس‌جمهور روسیه منتشر کرده و شایعاتی وجود دارد مبنی بر آنکه پوتین هنوز ممکن است از تصمیم قبلی خود عقب‌نشینی کرده و سخنرانی مجلس فدرال را از طریق تماس ویدئویی برگزار کند. باوجوداین، برخی گمان می‌کنند غیبت فزاینده پوتین از صحنه عمومی و رسانه می‌تواند پوششی برای موضوعی کاملا مشکوک باشد. «عباس گالیاموف»، تحلیلگر سیاسی روس و نویسنده سابق متون سخنرانی پوتین که اکنون در اسرائیل سکونت دارد، هفته گذشته در کانال تلگرام خود این ادعای حیرت‌انگیز را مطرح کرد که پوتین در حال طراحی نقشه فرار از روسیه است.
گالیاموف با استناد به منبعی آگاه در کرملین که به آن اعتماد دارد، اعلام کرد که پوتین به همراه گروهی از وفادارترین دوستانش از بهار سال جاری مقدمات تهیه «کشتی نوح» را فراهم کرده که طرحی برای خروج آنان از روسیه و انتقال‌شان به آمریکای لاتین در صورت فروپاشی رژیم سیاسی فعلی مسکو خواهد بود.
به گفته «گالیاموف» آرژانتین یا ونزوئلا ازجمله مقاصد محتمل هستند؛ اگرچه چین نیز در مراحل اولیه برنامه‌ریزی به‌عنوان یک پناهگاه امن برای رئیس‌جمهور روسیه معرفی شد. او افزوده بود: «زمانی که کرملین می‌گوید همه چیز طبق برنامه پیش می‌رود، منطقی است که مشخص کنید دقیقا چه چیزی طبق برنامه پیش می‌رود: طرح جنگ در اوکراین یا طرح فرار پوتین؟ به نظر می‌رسد آنان بیش از یک طرح دارند».
ناگفته نماند که چنین ادعا‌هایی حتی از سوی منابع ظاهرا مورد اعتماد باید با احتیاط کامل مورد بررسی قرار گیرند. باوجوداین، اینکه غیبت پوتین زمانی رخ می‌دهد که وضعیت روسیه در جنگ اوکراین روز‌به‌روز بدتر می‌شود، مطمئنا تصادفی نیست.
