غاری 230‌هزارساله که بر باد می‌رود

با استناد به کاوش‌های باستان‌شناسی، سابقه استقرار انسان در غار باستانی دربند روستای رشی (با شماره ثبت ملی ۱۳۲۱۸) به حدود ۲۳۰ هزار سال قبل بازمی‌گردد و البته این غار به‌عنوان موزه و رستوران به بخش خصوصی منتقل شده است. 17 آذر بود که ایرنا این را منتشر کرد که این غار برای بهره‌برداری در قالب موزه، رستوران و بازارچه صنایع دستی به بخش خصوصی واگذار شد. غار دربند رشی در اطراف سایت سیاهرود رودبار، قدیمی‌ترین سکونتگاه انسان در ایران است که خود نشانگر حضور طولانی‌مدت انسان در این منطقه از جنگل‌ها است. نتیجه مطالعات پارینه‌سنگی در غار دربند رشی رودبار در مجلات بین‌المللی دانشگاه هاروارد آمریکا، دانشگاه‌های فرانسه، مجلات تخصصی باستان‌شناسی و زمین‌شناسی ایران چاپ شده و این دستاوردها به لحاظ اهمیت آن در همایش‌های تخصصی ایران منتشر شده است. ولی جهانی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گیلان، گفته است: «سابقه تبدیل غار به رستوران در دنیا و از‌جمله کشورهای اروپایی وجود دارد. با تهیه و ارائه طرح از سوی سرمایه‌گذار بخش خصوصی و نظر به اینکه ساماندهی غارهای استان و بهره‌برداری بهینه یکی از اولویت‌های اداره کل و از مطالبات اصلی مردم و مسئولان استان است، پس از صدور مجوزهای لازم و سیر مراحل اداری با تبدیل غار دربند رشی به رستوران، موزه و ایجاد بازارچه صنایع دستی در جنب آن در نظر است برای اولین بار (متناسب و کاملا مطابق با زیست‌بوم منطقه) یکی از مراکز گردشگری بی‌بدیل در سطح استان و کشور شکل گیرد». این مسئول وعده‌های متعددی در حمایت از این تصمیم که به‌شدت از سوی فعالان محیط زیست با انتقاد روبه‌رو شده است، ارائه داده و گفته است: «حفاظت از محیط زیست، غار و مناطق پیرامون آن را همراه با مزیت به‌کارگیری جاذبه‌های تلفیقی تاریخی و طبیعی و معرفی آن به گردشگران داخلی و خارجی، توسعه پایدار، ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم ازجمله نکات حائز اهمیت طرح است که اجرای آن می‌تواند بر رشد و شکوفایی استان و به‌ویژه شهرستان رودبار سهمی بسزا ایفا کند». جهانی، ایجاد مسیر دسترسی مناسب و ایمن برای گردشگران، تهیه پارکینگ اختصاصی، نصب تابلوهای راهنما، عرضه محصولات صنایع دستی و سوغات محلی و تأمین روشنایی را از دیگر مواردی دانست که برای ساماندهی غار پیش‌بینی شده است. غار دربند رشی شهرستان رودبار تنها غاری در ایران است که آثار دوره پارینه‌سنگی قدیم در آن کشف شده است و مشابه این غار تنها در کشورهای گرجستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان و هند وجود دارد. مطالعات باستان‌شناسی این غار که از طرف موزه ملی ایران انجام شده است، ابزارهای سنگی ساخته‌شده به دست انسان و بقایای چندین گونه مختلف جانوری و گرده‌های گیاهی به‌دست‌آمده که شرایط زیستی و پوشش گیاهی را در آن زمان در ایران نشان می‌دهد. در بقایای غار دربند رشی دو تاریخ‌گذاری مطلق با روش اورانیوم روی بقایای دندانی جانوری انجام شده و همراه با ابزار سنگی پیدا‌شده مشخص می‌شود که ۲۰۰ هزار تا ۲۵۰ هزار سال قبل در یک میان یخچالی کوتاه و گرم گروه‌های انسانی در این غار زندگی کرده و از منابع اطراف آن استفاده می‌کردند و این آثار از آن زمان تاکنون به‌خوبی حفظ شده‌اند. اینکه چرا چنین تصمیمی گرفته شده است، برخلاف روندی است که پیش‌تر مسئولان از‌جمله خود ولی جهانی ارائه داده بود. او در 25 مرداد از نشانه‌گذاری مسیر غار «دربند رشی» در رودبار خبر داده و با اشاره به آغاز نشانه‌گذاری مسیر غار دربند رشی در رودبار در روزهای آینده گفته بود: «به‌زودی نصب تابلوهای چوبی در مسیر دسترسی از جاده اصلی روستای رشی به روستای سی‌دشت، منتهی به غار دربند آغاز می‌شود. اجرای طرح تابلو‌گذاری در مسیر این جاده موجب دسترسی آسان گردشگران به این منطقه تاریخی می‌شود». همین دو هفته پیش بود که معاون زمین‌شناسی اداره ‎کل زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کاسپین باختری (گیلان) از پایان اجرای پروژه شناسایی پتانسیل ژئوتوریسم در این استان خبر داد و از غار چشمه باد، غار دربند رشی، غار اسپهبدان، غار و کارن­‌های شیاری، غار نورچشمه، چشمه کارستی سفید آب، آبشار کلشتر و غار نارنج‌پره به‌عنوان برخی پدیده‌ها و عوارض زمین‌شناسی فهرست‌برداری‌شده در سطح استان گیلان یاد کرد. آن‌طور که سیده‌ایران میرتوحیدی، مسئول پروژه ژئوتوریسم گیلان در تاریخ ۲۹ آبان به ایسنا گفته است: «شناسایی این محدوده علاوه بر بهره‌برداری صحیح و پایدار از پدیده‌ها و عوارض زمین‌شناختی، سبب حفظ و نگهداری از آنها در مقابل صدمات و تخریب‌ها می‌شود و به‌عنوان دستمایه‌ای ارزشمند برای توسعه زمین گردشگری به کار خواهند رفت». اما حالا با تمام تأکیدها بر اهمیت غار خبر رسیده است که این مکان قرار است تبدیل به رستوران شود.