جلال مظلوم زیست و مظلوم رفت

پیکر جلال مقامی در‌حالی به سمت خانه ابدی‌اش بدرقه شد که همه دوستانش با اشک و بغض در سوگش سخن می‌گفتند. ابولحسن تهامی‌نژاد، از دوبلورهای باسابقه کشورمان، در این مراسم با اشاره به پیکر جلال مقامی که پیش از خاک‌سپاری به خانه هنرمندان منتقل شده بود، خطاب به حاضران گفت: «این پیکر جلال مقامی است. پایان یک سفر پرحادثه شصت‌و‌اندی ساله در جاده پر‌پیچ‌و‌خم هنر».

به گزارش ایسنا تهامی‌نژاد سپس آهنگ «رسم زمونه» از رسول نجفیان را با چشمانی گریان خواند و خطاب به جلال مقامی گفت: «یادت می‌آید وقتی همدیگر را دیدیم، سال ۱۳۳۸ بود. قرار بود در نمایش بازی کنیم. تو با هوشنگ بهشتی پشت صحنه آمدی. جوانی سفید، موبور و بلندقد دبیرستانی بودی که گفتی دوبله هم می‌کنی. من ۲۱‌ساله بودم تو ۱۸‌ساله. هر دو نقش‌های کوچک می‌گفتیم. یادت هست چقدر در اتاق انتظار می‌خندیدیم این‌قدر که ضبط خراب می‌شد و با اخم و تخم ساکتمان می‌کردند. با کارکردن کنار هم رفقای جون‌جونی شدیم. کنار هم آپارتمان گرفتیم و در ازدواج اولم شاهد عقدم بودی. با هم کوه‌نوردی می‌رفتیم. با هم در استودیوهای مختلف کار کردیم؛ بیشتر از همه در استودیو دماوند. تو یکی از ستاره‌های دوبله شدی، «شکوه علفزار» را حرف زدی. صدای تو در همه خانه‌های ایران بود. مردم دانستنی‌ها را از «دیدنی‌ها»ی تو یاد می‌گرفتند. سریال «شرلوک هولمز» را دوبله کردی با صدایی که انگار از پوست بازیگر خارج می‌شد. لیاقت داشتی که از تو ده‌ها فیلم بسازند اما فقط یکی ساختند. از تو خواستند برای فیلم صامت لورل هاردی دیالوگ اختراع کنی و فیلم صامت را به ناطق تبدیل کردی. بعد مدیر دوبلاژ شدی و خیلی از فیلم‌هایی که مدیر دوبلاژش بودی مورد تأیید تماشاگر قرار گرفت. چند سال در خدمت هنر بودی؟ بیش از 60 سال و حالا تصمیم گرفتی پیش دوستان پیش چنگیز، پیش حسن، پیش رفعت همسر نابغه هنرمندت بروی. به همه‌شان سلام برسان. ان‌شاءالله من هم به‌زودی به شما ملحق شوم».

محمود قنبری، دیگر دوبلور قدیمی کشورمان نیز در مراسم تشییع پیکر جلال مقامی چنین گفت: «جلال هم پرکشید. استاد جلال مقامی، والامقام دوبله پس از تحمل مدتی بیماری و پذیرش انزوا، روی در نقاب خاک کشید. گوینده، مدیر دوبلاژ و مجری محبوب و خوش‌صدا. هنرهایی که از درون و برونش می‌جوشید. سه سال گذشته داس مرگ مزرعه پربار پیش‌کسوتان ما را درو کرد و آخرینش جلال. جای تأسف است که باید اسم همکاران قدیمی خود را با واژه مرحوم همراه کنم. جلال جای هنرمندان بزرگی مانند رابین ویلیامز و راجندرا کومار حرف زد. در فیلم‌های فارسی زیادی هم گویندگی کرد. انیمیشن «شیرشاه» هم از دیگر کار‌های اوست که مورد توجه واقع شد. در دهه ۶۰ با برنامه «دیدنی‌ها» حدود ۱۰ سال به‌طور هفتگی به روی آنتن می‌رفت. اینها بخش کوچکی از کارهایش بود که فکر کردم برای نسل جوان دوبله جذاب و برای بزرگ‌ترها تجدید خاطره باشد. در سال‌های اخیر به دلیل بیماری صدایش صلابت خودش را از دست داده بود و کمتر حرف می‌زد. اینها رفتند، ما هم می‌رویم و تنها صداست که می‌ماند».

ناصر ممدوح، دوبلور باسابقه و بازیگر، هم در مراسم تشییع دوست و همکارش گفت: «جلال مقامی مظلوم زیست و مظلوم رفت. از فقدان ایشان بسیار متأثرم و حرف‌زدن برایم مشکل است».

منوچهر والی‌زاده هم گفت: «دلم برای یک چیز تنگ می‌شود. همیشه سر کار که بودیم، جلال عزیز وقتی مدیر دوبلاژی می‌کرد و من برایش برخی فیلم‌ها را حرف می‌زدم، وقتی دیر می‌کردم صدا می‌زد پسرم بیا دیگر! متأسفانه پدرم رفت. به همین راحتی. چقدر زود به زود امسال همکاران درجه‌یکمان را از دست دادیم. اصلا فکرش را نمی‌کردم. هنرنمایی جلال در دو فیلم «دکتر ژیواگو» و «طلای مکنا» را هیچ‌ وقت یادم نمی‌رود. در هر دو فیلم عمر شریف بازی در دو نقش متفاوت بازی کرده بود و جلال مقامی با هنرنمایی خودش و با صدای شیرین، گرم و رسایش جای این دو نقش با صداهای مختلف حرف زد. هیچ‌گاه فراموش نمی‌کنم. جلال مقامی را خیلی زود از دست دادیم. من پدرم را از دست دادم. به جلال می‌گفتم من از تو بزرگ‌تر هستم، چرا به من می‌گویی پسرم؛ می‌گفت همه اهالی دوبله بچه‌های من هستند. آن‌قدر خوب و خوش‌رفتار بود که هرچه بگویم، کم گفته‌ام. از طرف جلال به شما می‌گویم همه شما را دوست داریم. ان‌شاءالله همه کسانی که تازه به این رشته آمده‌اند، بدانند کسانی در این رشته بودند که زحمت کشیدند این حرفه را نگه دارند. با جلال خداحافظی نمی‌کنم؛ چون صدایش همیشه هست».

شراره حضرتی، دوبلور و خواهرزاده جلال مقامی، هم در سوگ ازدست‌دادن دایی‌ خود چنین بیان کرد: «ما به عشق صداهای شما عاشق دوبله شدیم و وارد این حرفه شدیم. خوش به سعادتمان که دورانی را با شما گذراندیم و شاگردی‌تان را کردیم و بدا به حالمان که در این سال‌ها شاهد از دست رفتن استادان‌مان بودیم».

در ادامه مراسم محمدمهدی عسگرپور، مدیر‌عامل خانه هنرمندان، گفت: «ایشان چند نسل را با آثار خود آشنا کردند. کارنامه درخشانی را شکل دادند که راز ماندگاری یک هنرمند بزرگ است. اخلاق نیکوی ایشان درخور‌توجه بود. جای بسیاری از این استادان به این سادگی پر نمی‌شود».

در مراسم تشییع پیکر این هنرمند افرادی مانند ناصر ممدوح، ابوالحسن تهامی‌نژاد، محمود قنبری، منوچهر والی‌زاده، شهروز ملک‌آرایی، جواد پزشکیان، جلیل فرجاد، علی‌همت مومیوند، منوچهر زنده‌دل، افشین زی‌نوری، اردشیر منظم و فرزاد حسنی (مجری مراسم) حضور داشتند. او در قطعه هنرمندان بهشت زهرا و در طبقه فوقانی مزار مهرداد عشقیان، مجری و گوینده رادیو و در جوار مزار امین تارخ، بازیگر، به خاک سپرده شد. فردا سه‌شنبه ـ دهم آبان‌ماه ـ از ساعت ۱۳:00 تا ۱۴:۳۰ مراسم یادبود زنده‌یاد جلال مقامی در مسجد جامع شهرک غرب برگزار خواهد شد.