‌ برکناری در زاهدان

شرق: چهار هفته بعد از غائله خونین زاهدان، نیمه‌شب پنجشنبه شورای تأمین سیستان‌و‌بلوچستان در بیانیه‌ای درباره رخدادهای هشتم مهرماه، از عزل فرمانده انتظامی زاهدان و رئیس کلانتری ۱۶ این شهر خبر داد و این شورا وعده تعقیب قضائی این افراد را داده و گفته است خسارات وارده به افراد و اموال آنها جبران خواهد شد. اقدامی که هرچند دیر، اما در بزنگاه تاریخی مهمی رقم خورد و مانع از درگیری و گسترش اعتراضات در زاهدان شد؛ زیرا حداقل خواسته مردم زاهدان شنیده‌شدن صدایشان و رسیدگی به حادثه بعد از نماز ‌جمعه اهل سنت در هشتم مهر بود. ماجرایی که در لابه‌لای اخبار گسترده اعتراضات کمتر دیده شد و هر‌از‌گاهی تصویر یا روایتی از آنچه در هشتم مهر بر این شهر گذشته، افکار عمومی را متوجه عمق حادثه می‌کرد. بعد از یک ماه هنوز ابعاد این حادثه مشخص نیست و هر جمعه امام‌جمعه اهل سنت و مردم خواستار رسیدگی سریع برای شناسایی عاملان حادثه بودند تا اینکه گزارش شورای تأمین پنجشنبه‌شب منتشر شد.‌ در همان ساعت‌های ابتدایی حادثه در گزارشی که ایسنا از حادثه منتشر کرده، به اعترافات یکی از بازداشت‌شدگان اشاره شده است. عبد‌الرحیم گرگیج به‌عنوان یکی از افراد درگیر در حوادث زاهدان پس از دستگیری می‌گوید: «بعد از نماز‌ جمعه دیدیم به دلیل تجاوز به یک دختر شلوغ شد و مردم به سمت پاسگاه سنگ می‌زدند». وی می‌گوید مسلح نبودم، اما در مسیر سه نفر در پژو۴۰۵ با اعلام اینکه دارند مردم را می‌کُشند، اسلحه میان مردم توزیع می‌کردند. وی ادامه می‌دهد تحت تأثیر جو اسلحه را پذیرفته و اصلا به عواقب آن فکر نکرده و در نهایت از مردم می‌خواهد به شایعات توجه نکنند. حسین مدرس‌خیابانی، استاندار سیستان‌و‌بلوچستان نیز در رابطه با جزئیات این حادثه گفته بود: «تروریست‌‎های تجزیه‌طلب به‌جز حمله به کلانتری، به چند بانک نیز حمله و چند فروشگاه زنجیره‌ای را هم غارت کردند. مردم زاهدان از این افراد حمایت نکردند و 19 نفر شهید شدند». اما ابعاد ماجرا با گذشت زمان و انتشار تصاویری که مردم ضبط کرده بودند، ابعاد دیگری یافت؛ ازجمله مولوی عبدالحمید در اولین واکنش مردم را دعوت به آرامش کرد و در پیامی ویدئویی به مردم گفت: «مردم عزیز زاهدان و استان به شایعات و تحریکات توجه نکنند و آرامش خودشان را حفظ کنند و از هر نوع تعرض و تحریکی در این شرایط اجتناب کنند. هرگونه تحریک در این شرایط مشکل‌ساز خواهد بود» و از تیراندازی از سمت کلانتری به سمت معترضان بدون سلاح که مردم عادی بودند و کودکان و زنان هم در میان آنها حضور داشتند، خبر داد. با گذشت روزها تعداد کشته‌شدگان این حادثه افزایش یافت و روایت‌های هر یک از قربانیان قلب ایرانیان را به درد آورد؛ از تصویر خدانور لجعه‌ای تا داستان منا نقیبی که در آغوش خواهرش با درد تیری که در بدن داشت چشمانش را بر این دنیا بست. در بیانیه شورای تأمین سیستان‌وبلوچستان تعداد کشته‌ها 35 نفر ذکر شده است.

دیروز با تصمیم به‌موقع شورای تأمین استان و انتشار خبر عزل فرمانده انتظامی زاهدان و رئیس کلانتری ۱۶ این شهر، نماز‌ جمعه در فضای آرامی برگزار شد. در‌حالی‌که با تجمعی که در مسجد مکی زاهدان در آستانه نماز ‌جمعه برگزار شده بود، بیم آن می‌رفت با عدم توجه به خواست مردم زاهدان، نماز‌ جمعه ششم آبان به خشونت کشیده شود که خوشبختانه این‌گونه نشد. سیدعباس صالحی، نماینده ولی فقیه و مدیرمسئول روزنامه اطلاعات نیز با استقبال از این بیانیه با اشاره به برکناری رئیس نیروی انتظامی زاهدان نوشته است: «مدت‌هاست از پیگیری «ترک فعل» مسئولان سخنی شنیده نمی‌شود! اگر در همان روزهای نخست حوادث زاهدان این اتفاق می‌افتاد، شرایط آن منطقه چنین نبود! آیا پاسخ‌گوی این اهمال و تأخیر و پیامدهای ناگوار آن هستند؟! منتظر می‌مانیم». به گزارش تسنیم، «امام‌جمعه اهل سنت مسجد مکی زاهدان در خطبه‌ها ضمن دعوت مردم به حفظ آرامش از بیانیه شورای تأمین سیستان‌و‌بلوچستان و اقدام صورت‌گرفته در برکناری برخی مسئولان در زمینه حوادث هشتم مهرماه زاهدان استقبال کرد. وی در ادامه خواستار برخورد و مجازات عادلانه همه مقصران احتمالی حوادث روز جمعه زاهدان شد و تأکید کرد بررسی‌های کمیته حقیقت‌یاب مورد پذیرش خواهد بود. نمازگزاران اهل سنت زاهدان این هفته بعضا از دیگر شهرستان‌های استان در مرکز حضور یافته‌اند و از این جهت جمعیت بیشتری را شامل شده است». در این گزارش تأکید شده بعد از نماز جمعه تجمع اعتراضی مردمی هم در بخش‌هایی از زاهدان ایجاد شده که با شعارهای ساختارشکنانه همراه بوده است. به گزارش ایرنا هم «در‌حالی‌که نماز جمعه اهل سنت زاهدان و راهپیمایی آنان بدون مشکل خاصی برگزار شد و مردم به سمت منازل خودشان رهسپار شدند، اما عده‌ای با سر و صورت پوشیده در میدان توحید تجمع کردند. این افراد در فاصله ۵۰۰متری از مسجد مکی زاهدان تجمع کردند و در حال سردادن شعارهای هنجارشکنانه هستند. از برخی مناطق حاشیه شهر زاهدان خبر می‌رسد که تعداد معدودی از معترضان دست به آتش‌زدن لاستیک زدند». در این گزارش از راهپیمایی سراوان، ایرانشهر، چابهار و نیکشهر بعد از اقامه نماز جمعه اهل سنت خبر داده شده است.

جزئیات بیانیه شورای تأمین سیستان و بلوچستان

شورای تأمین سیستان‌و‌بلوچستان در بیانیه‌ای درباره رخدادهای تأسف‌بار هشتم مهرماه در زاهدان اعلام کرد: روز جمعه 8 مهرماه پس از اتمام مراسم نماز جمعه اهل سنت در شهر زاهدان، گروهی از افراد ضمن یورش به کلانتری 16 در مجاورت مصلی نماز جمعه قصد داشتند حوزه انتظامی مذکور را تصرف کنند. در جریان این حمله با توجه به درگیری مهاجمان و نیروهای مدافع کلانتری، متأسفانه برخی هم‌وطنان مظلوم و نمازگزاران جان خود را از دست داده یا مجروح شدند. پس از این حادثه تعدادی افراد مسلح با سوءاستفاده از فضای ملتهب ایجادشده ضمن حمله به شهروندان و اماکن مختلف، اقدام به آتش‌زدن و غارت اموال عمومی و خصوصی کرده و با نیروهای حافظ امنیت درگیر شدند که در این حوادث تعدادی از اغتشاشگران و افراد بی‌گناه کشته و جمعی از نیروهای خدوم امنیتی و نظامی نیز به شهادت رسیدند. به دنبال حادثه غمبار زاهدان، طی دستور ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران، وزیر محترم کشور در شهرستان زاهدان حضور یافته و متعاقبا با پیگیری مسئولان عالی امنیتی، دفاعی و انتظامی کشور هیئت‌های کارشناسی به منظور بررسی علل، زمینه‌ها، چگونگی و ابعاد این رخداد به زاهدان اعزام و اقدامات جامعی را برای دستیابی به روایت دقیق و واقعی از حوادث رخ‌داده در دستور کار قرار دادند. تیم‌های بررسی و هیئت‌های اعزام‌شده به زاهدان، ضمن گفت‌وگو با فرماندهان انتظامی و مسئولان امنیتی، بررسی فیلم‌های دوربین‌های مداربسته سطح شهر، جمع‌آوری شواهد میدانی، گفت‌وگو با شاهدان عینی و مجروحان حادثه و دیدار با سران طوایف و علمای دینی، به بازسازی صحنه اغتشاش و نحوه اقدام نیروهای انتظامی پرداختند. نتایج جمع‌بندی این تحقیقات به شرح زیر برای اطلاع مردم شریف و انقلابی سیستان‌و‌بلوچستان و عموم هم‌وطنان اعلام می‌شود:

1-حوادث روز جمعه 8 مهرماه در دو بازه زمانی و محیط متفاوت به وقوع پیوسته که از منظر عناصر حاضر در صحنه، انگیزه و اقدام با یکدیگر متفاوت است.

2-پس از پایان نماز جمعه جمعیت بالغ بر 150 نفر که حضور افراد مسلح در میان آنها به اثبات رسیده با حمله به کلانتری 16، ضمن پرتاب سنگ، تیراندازی، هدایت و زدن اتوبوس شرکت واحد به دیوار کلانتری به قصد تخریب در و دیوار و نهایتا ورود به محوطه کلانتری، آغازگر اغتشاش بوده و با به‌آتش‌کشیدن خودروی پلیس و مجروح‌نمودن تعدادی از کادر انتظامی، تلاش کردند تا حوزه انتظامی مذکور را به تصرف خود درآورند که اقدام اغتشاشگران برای تصرف حوزه انتظامی با عکس‌العمل پرسنل حاضر در کلانتری عقیم ماند (استفاده از گاز اشک‌آور، به‌کارگیری سلاح ساچمه‌زن و تیراندازی).

3- به دلیل مجاورت کلانتری 16 با محل برگزاری نماز جمعه، تخلیه‌نشدن کامل مصلی، درگیری مسلحانه و نیز تیراندازی نیروهای انتظامی، متأسفانه منجر به مجروحیت و ازدست‌دادن جان تعدادی از شهروندان نمازگزار و عابرین بی‌گناهی شد که نقشی در اغتشاش نداشتند.

4-پس از پایان درگیری‌های مرحله اول در اطراف کلانتری، برخی افراد و نیز افرادی مسلح با سوءاستفاده از التهاب ایجادشده، در اطراف مسجد مکی، پشت‌بام‌های مجاور و سپس نقاط دیگر شهر اقدام به اغتشاش کرده، ضمن تخریب و آتش‌زدن اموال عمومی، دولتی و خصوصی، درگیری مسلحانه را آغاز می‌کنند.

5-شورای تأمین استان به منظور برقراری امنیت و جلوگیری از گسترش ناامنی و حفظ جان و مال شهروندان، نسبت به اعلام وضعیت امنیتی در شهر اقدام و مرحله مقابله نیروهای امنیتی و انتظامی با گروه‌های مسلح آغاز و تا اواخر شب ادامه می‌یابد. در این مقطع زمانی نیز تعدادی از افراد مسلح کشته و شش نفر از حافظان امنیت ازجمله سردار سرافراز هاشمی به شهادت رسیدند و گروهی نیز مجروح شدند.

6-بر اساس مستندات موجود تاکنون تعداد مجموعه جان‌باختگان حوادث 8 مهر و روزهای بعد از آن در شهر زاهدان 35 نفر است که شامل برخی از نمازگزاران در مصلی، جان‌باختگان در مرحله اول اطراف کلانتری، کشته‌شدگان از افراد مسلح در اثر درگیری‌های سطح شهر و همچنین شهروندان بی‌گناه به‌قتل‌رسیده توسط اشرار در مناطق مختلف شهر هستند.

در پایان شورای تأمین به مردم اصیل، وفادار و انقلابی شهر زاهدان خصوصا خانواده شهدا و جان‌باختگان تسلیت عرض می‌نماید و جهت تحقق دستور ریاست محترم جمهوری برای اجرای عدالت، ضمن پذیرش قصور برخی از مأموران و عزل رئیس وقت کلانتری 16 و فرمانده انتظامی شهرستان زاهدان و همچنین جبران خسارت وارده به جان‌باختگان بی‌گناه و خانواده‌های آنان اعلام می‌دارد که پرونده حوادث تلخ زاهدان اعم از محرکین، اغتشاشگران و مهاجمان به کلانتری و از طرفی مسئولین ذی‌ربط انتظامی جهت رسیدگی به تخلفات و جرائم، تشکیل و به همراه مستندات کامل برای رسیدگی همه‌جانبه به مرجع قضائی ارسال شده تا به صورت دقیق و بر اساس ضوابط قانونی مورد رسیدگی قرار گیرد. لازم به ذکر است چنانچه طی بررسی‌های تکمیلی و در صورت مشخص‌شدن مواردی دیگر از قصور یا تقصیر احتمالی پرسنل و فرماندهان انتظامی جهت رسیدگی و اقدام به مراجع ذی‌ربط ارسال خواهد شد.