|

سویه اومیکرون و آینده رابطه انسان و ویروس‌ها

عبدالرضا ناصرمقدسی- متخصص مغز و اعصاب

آمارهای مراجعه بیماران مبتلا به کووید در هفته‌های گذشته به شکل کاملا مشخص و معناداری کاهش پیدا کرده است. این موضوع نه حاصل روند طبیعی ویروس بلکه حاصل واکسیناسیون گسترده‌ای است که گرچه با تأخیر بسیار در ایران انجام شد، اما باز جای شکرش باقی است که مسئولان محترم درنهایت به این نتیجه رسیدند که آنچه می‌تواند مانع گسترش این ویروس شود، همین واکسیناسیون است. این موضوع بار دیگر اهمیت علم و تفکر علمی را نشان داد. اینکه یافته‌های علمی باید مبنای تصمیم‌گیری ما باشند و دامن‌زدن به رفتارها و اندیشه‌های ضدعلمی تا چه اندازه می‌تواند برای یک جامعه مرگ‌آور تلقی شود. چنانکه مشاهده کردیم تأخیر در واکسیناسیون باعث مرگ تعداد زیادی از هموطنان ما شد. با اینکه حالا صحبت‌هایی در مورد سویه اومیکرون مطرح است، اما باز به نظر می‌رسد که این واکسیناسیون باشد که بتواند مانع پیشرفت کووید19 شود. سویه اومیکرون همان‌طور که در خبرها آمده است اولین‌بار در آفریقای جنوبی مشاهده شد. تاکنون می‌دانیم که میزان ابتلا به این ویروس دو برابر دلتاست، اما هنوز اطلاعاتی در مورد میزان مرگ‌ومیر ناشی از آن نداریم. نکته مهم اومیکرون تغییر ویروس کووید19 علی‌رغم واکسیناسیون بالنسبه گسترده در سطح جهان است. چه چیزی باعث این موتاسیون شده است؟ آیا جهش در افرادی رخ داده که واکسن نزده بودند و یا در جوامعی که به هر دلیل واکسیناسیون در آنها انجام نشده و حالا به‌صورت یک کلنی خطر عمل کرده و تمام جهان را در معرض آسیب قرار داده‌اند؟ شاید هم این سرشت ویروس است که دارد سویه‌های جدید را به‌وجود می‌آورد که اگر این‌گونه باشد باید خودمان را برای خطرات بعدی آماده کنیم. وقتی کووید19 آمد همه فکر می‌کردیم که این ویروس هم مثل بسیاری دیگر از ویروس‌های مشابه دوره‌ای دارد. ما تجربه مواردی چون سارس و مرس را داشتیم لذا فکر می‌کردیم که این ویروس هم دوره‌ای بوده و مثلا با آمدن فصل گرما از شدت و گسترش ویروس کاسته می‌شود. اما این‌گونه نشد. کم‌کم متوجه شدیم که این ویروس رفتارهای جدیدی دارد که تمام قواعد را به هم زده است. همین رفتارهای جدید نیز باعث شده که تاکنون نتوانیم بر حربه‌های آن فائق آییم. سویه اومیکرون در دوره‌ای که همه بر واکسیناسیون تأکید کرده و سعی در اجرای آن دارند نمونه‌ای از همین رفتارهای نامتعارف ویروس است. به نظر می‌رسد که کروناویروس تازه اول راه خطراتی است که ویروس‌ها قرار است برای انسان به‌وجود آورند. ما باید منتظر ویروس‌هایی با رفتارهایی نامتعارف‌تر باشیم. در طول میلیون‌ها سال ویروس‌ها رفتاری بالنسبه مسالمت‌آمیز با گونه‌های مختلف انسانی داشته‌اند. اما حالا و البته به دلیل دخالت‌های بی‌حد و بیجای بشر در محیط زیست به نظر می‌رسد که ورق برگشته است. پیدایش سویه اومیکرون حتی اگر سویه‌ای با مرگ‌آوری بالا نباشد اما نوعی اعلام خطر برای گونه انسانی است: اینکه دخالت‌های او در طبیعت تا چه اندازه شرایط زمین را به ضد او تغییر داده است.

آمارهای مراجعه بیماران مبتلا به کووید در هفته‌های گذشته به شکل کاملا مشخص و معناداری کاهش پیدا کرده است. این موضوع نه حاصل روند طبیعی ویروس بلکه حاصل واکسیناسیون گسترده‌ای است که گرچه با تأخیر بسیار در ایران انجام شد، اما باز جای شکرش باقی است که مسئولان محترم درنهایت به این نتیجه رسیدند که آنچه می‌تواند مانع گسترش این ویروس شود، همین واکسیناسیون است. این موضوع بار دیگر اهمیت علم و تفکر علمی را نشان داد. اینکه یافته‌های علمی باید مبنای تصمیم‌گیری ما باشند و دامن‌زدن به رفتارها و اندیشه‌های ضدعلمی تا چه اندازه می‌تواند برای یک جامعه مرگ‌آور تلقی شود. چنانکه مشاهده کردیم تأخیر در واکسیناسیون باعث مرگ تعداد زیادی از هموطنان ما شد. با اینکه حالا صحبت‌هایی در مورد سویه اومیکرون مطرح است، اما باز به نظر می‌رسد که این واکسیناسیون باشد که بتواند مانع پیشرفت کووید19 شود. سویه اومیکرون همان‌طور که در خبرها آمده است اولین‌بار در آفریقای جنوبی مشاهده شد. تاکنون می‌دانیم که میزان ابتلا به این ویروس دو برابر دلتاست، اما هنوز اطلاعاتی در مورد میزان مرگ‌ومیر ناشی از آن نداریم. نکته مهم اومیکرون تغییر ویروس کووید19 علی‌رغم واکسیناسیون بالنسبه گسترده در سطح جهان است. چه چیزی باعث این موتاسیون شده است؟ آیا جهش در افرادی رخ داده که واکسن نزده بودند و یا در جوامعی که به هر دلیل واکسیناسیون در آنها انجام نشده و حالا به‌صورت یک کلنی خطر عمل کرده و تمام جهان را در معرض آسیب قرار داده‌اند؟ شاید هم این سرشت ویروس است که دارد سویه‌های جدید را به‌وجود می‌آورد که اگر این‌گونه باشد باید خودمان را برای خطرات بعدی آماده کنیم. وقتی کووید19 آمد همه فکر می‌کردیم که این ویروس هم مثل بسیاری دیگر از ویروس‌های مشابه دوره‌ای دارد. ما تجربه مواردی چون سارس و مرس را داشتیم لذا فکر می‌کردیم که این ویروس هم دوره‌ای بوده و مثلا با آمدن فصل گرما از شدت و گسترش ویروس کاسته می‌شود. اما این‌گونه نشد. کم‌کم متوجه شدیم که این ویروس رفتارهای جدیدی دارد که تمام قواعد را به هم زده است. همین رفتارهای جدید نیز باعث شده که تاکنون نتوانیم بر حربه‌های آن فائق آییم. سویه اومیکرون در دوره‌ای که همه بر واکسیناسیون تأکید کرده و سعی در اجرای آن دارند نمونه‌ای از همین رفتارهای نامتعارف ویروس است. به نظر می‌رسد که کروناویروس تازه اول راه خطراتی است که ویروس‌ها قرار است برای انسان به‌وجود آورند. ما باید منتظر ویروس‌هایی با رفتارهایی نامتعارف‌تر باشیم. در طول میلیون‌ها سال ویروس‌ها رفتاری بالنسبه مسالمت‌آمیز با گونه‌های مختلف انسانی داشته‌اند. اما حالا و البته به دلیل دخالت‌های بی‌حد و بیجای بشر در محیط زیست به نظر می‌رسد که ورق برگشته است. پیدایش سویه اومیکرون حتی اگر سویه‌ای با مرگ‌آوری بالا نباشد اما نوعی اعلام خطر برای گونه انسانی است: اینکه دخالت‌های او در طبیعت تا چه اندازه شرایط زمین را به ضد او تغییر داده است.

 

اخبار مرتبط سایر رسانه ها