کسب رتبه ‌ ۴۷۰ جهانی در «آموزش» از تایمز

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

محسن هوشمند*

دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان به همت والای استاد یوسف ثبوتی، استاد محمدرضا خواجه‌پور، و با همکاری بسیاری از محققان طراز اول کشور و با حمایت‌های اهالی زنجان و خیرین دیگر نقاط کشور و کمک نهادهای ملی و بین‌المللی، در سال ۱۳۷۱ با چندین استاد و جذب تعدادی دانشجو (کمتر از تعداد انگشتان دو دست) در حوزه علوم پایه تأسیس شد. بنیان‌گذاران دانشگاه از همان ابتدا سعی بر ایجاد مرکزی تحقیقاتی در رشته‌های فیزیک، شیمی، ریاضی، علوم زمین، علم رایانه و علوم زیستی داشتند.

این دانشگاه میزبان انواع محققان مؤثر داخلی و خارجی بوده و حتی در توسعه و نهادینه‌کردن علم و تأثیرگذاری آن در شهر و کشور اقدامات مؤثری انجام داده است. در ادامه، رؤسا و معاونان بعدی و همه همکاران دانشگاه اعم از هیئت علمی، کارمند و دانشجو، هریک به‌ نوعی در رشد و توسعه دانشگاه نقش داشته‌اند، به‌ طوری که تلاش بنیان‌گذاران و دیگر تصمیم‌گیران در دوره‌های مختلف دانشگاه، همراه با کمک‌های مردمی، دولتی و نهادهای خارج از دانشگاه، آن را در جایگاه مناسبی در بین دانشگاه‌های ایران قرار داده است. دانشگاه تحصیلات تکمیلی درحال‌حاضر دارای شش دانشکده و با بیش از هزار دانشجو و بیش از صد نفر هیئت علمی است. با وجود ارتباطات وسیع بین‌المللی دانشگاه، این نهاد در طول ۳۵ سال فعالیت خود در رتبه‌بندی‌های جهانی شرکت نکرده بود. در سال ۱۴۰۴، دانشگاه برای اولین بار در رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان (WUR) مؤسسه تایمز شرکت کرد. برای تأیید درخواست هر دانشگاه جهت شرکت در رتبه‌بندی تایمز، چند شرط ازجمله داشتن دانشجوی کارشناسی، تولید و انتشار بیش از هزار مقاله در یک دوره پنج‌ساله، و حضور دانشگاه در بیش از یک حوزه موضوعی الزامی است. دانشگاه تحصیلات تکمیلی با حضور در سه حوزه علمی علوم طبیعی (شامل دانشکده‌های فیزیک، شیمی، ریاضی و علوم زمین)، حوزه علم رایانه و حوزه علوم زیستی، در سه حوزه موضوعی قرار گرفت.

نتایج رتبه‌بندی در مهرماه جاری اعلام شد و دانشگاه حائز رتبه ۱۰۰۱ تا ۱۲۰۰ جهانی شده است. همچنین، در دو حوزه اصلی «آموزش» و «چشم‌انداز بین‌المللی» به ترتیب حائز رتبه‌های ۴۲۰ و ۵۷۱ جهانی شده است. چاپ مقالات با استناد فراوان، نسبت یک به ۹ استاد به دانشجو، ارتباطات بین‌المللی، نسبت مناسب دانشجوی دکترا به هیئت علمی، در کنار دیگر شاخص‌ها، مؤید این امر هستند که دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان دانشگاهی کوچک، متمرکز و کاملا پژوهشی است، به‌ گونه‌ای که دانشجویان مستقیما با پژوهشگران سطح جهانی در حال پیشبرد تحقیقات و یادگیری هستند. همچنین مسئولان و اعضای دانشگاه از نتایج رتبه‌بندی برای ارتقای کمّی و کیفی هرچه بیشتر دانشگاه بهره خواهند برد. یادآور می‌شود کسب رتبه فعلی با توجه به اندازه کوچک دانشگاه، جوانی آن، در دوری از کلان‌شهرهای ایران و همچنین نگاه ملی موجود در مؤسسان و مسئولان دانشگاه اهمیت آن را 

دوچندان می‌کند.

دانشگاه با تلاش‌های فردی و جمعی و با جمعیتی محدود از دانشجویان تأسیس شد که مسیری مشابه پایه‌گذاری بسیاری از دانشگاه‌های بزرگ جهانی را یادآور می‌شود. این مؤسسه به‌تدریج و با پیگیری اعضای جدیدی که به آن پیوستند، حیات علمی و پژوهشی خود را تا امروز تداوم بخشیده است. برای حفظ و ارتقای کیفیت دانشگاه، لازم است انگیزه‌های اولیه دوچندان شود. همچنین، اگر دانشگاه بخواهد در حل مشکلات کشور و گسترش تحقیقات پیشرو باشد، باید در گام اول نقاط قوت و ضعف خود را به‌درستی شناسایی کند و برای بهبود آنها تلاشی هدفمند و نظام‌مند داشته باشد. به بیان دیگر، باید امور علمی-پژوهشی را توسعه دهد و خوش‌نامی و شهرت خود را در سطح ملی و بین‌المللی تقویت کند.با توجه به اندازه کنونی دانشگاه، ضروری است که بر چند حوزه اصلی متمرکز شود تا بتواند تخصصی شاخص در سطح ایران و جهان ایجاد کند. این حوزه‌ها باید براساس موضوعات تحقیقاتی جاری و تخصص اعضای فعلی دانشگاه انتخاب شوند، به‌ویژه موضوعاتی که از یک سو ارزش افزوده علمی و استنادی دارند و از سوی دیگر به حل مسائل عملی کمک می‌کنند. همچنین، بهره‌گیری از همکاری و راهنمایی متخصصان داخلی و خارجی -به شیوه‌ای مناسب و سازنده- و برگزاری جلسات و برنامه‌های ترویجی در سطح ملی و بین‌المللی می‌تواند به تحقق این اهداف کمک کند. در این راستا، توسعه ارتباطات داخلی و خارجی نقشی کلیدی خواهد داشت.

علاوه‌بر‌این لازم است مسئولان در سطح کشور و استان زنجان به اهمیت و ظرفیت‌های این دانشگاه واقف شوند و در انجام مأموریت‌های ملی با آن همکاری نزدیک داشته باشند. برنامه‌ریزی منسجم، ارزیابی مستمر و تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد، که از همان آغاز با شش دانشجو پایه گذاشته شد، شرط لازم برای اثرگذاری و تقویت هرچه بیشتر دانشگاه در مسیر تعالی و گسترش آینده آن است.

* عضو هیئت‌ علمی دانشکده علوم رایانه 

دانشگاه تحصیلات تکمیلی دانشگاه زنجان

آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.