پس‌لرزه‌های فروش آثار موزه امام علی
ثبت گنجینه‌های شهر در سامانه ملی
شورای شهر تهران در جلسه سیصد‌و‌شصت‌و‌سوم خود، طرح «الزام شهرداری به شناسایی، ثبت و نگهداری از اموال تاریخی، فرهنگی و هنری» را بررسی کرد و پس از مطرح‌شدن دیدگاه‌های اعضا، طرح برای اصلاح و بررسی بیشتر به کمیسیون تخصصی ارجاع داده شد. هدف این طرح، حفاظت از میراث فرهنگی و تاریخی شهر تهران و ایجاد سازوکار اجرائی برای ثبت و نگهداری آثار ارزشمند است.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
شرق: شورای شهر تهران در جلسه سیصد‌و‌شصت‌و‌سوم خود، طرح «الزام شهرداری به شناسایی، ثبت و نگهداری از اموال تاریخی، فرهنگی و هنری» را بررسی کرد و پس از مطرح‌شدن دیدگاه‌های اعضا، طرح برای اصلاح و بررسی بیشتر به کمیسیون تخصصی ارجاع داده شد. هدف این طرح، حفاظت از میراث فرهنگی و تاریخی شهر تهران و ایجاد سازوکار اجرائی برای ثبت و نگهداری آثار ارزشمند است.
تابستان سال گذشته، ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران، نسبت به خروج برخی از تابلوهای نفیس موزه امام علی و احتمال فروش آنها در حراجی دوبی هشدار داد. از ۳۰ اثر هنری خارج‌شده، تنها دو اثر فروش رفت و باقی به موزه بازگشتند. اکنون پس از یک سال، شورای شهر تهران طرحی را در صحن علنی بررسی کرد تا از تمامی آثار ارزشمند هنری شهر تهران محافظت شود و در سامانه ملی «جام» ثبت شود.
نرگس معدنی‌پور، رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی، در توضیح طرح گفت: بر‌اساس ماده‌واحده این طرح، شهرداری تهران موظف است در چارچوب ضوابط و مقررات مصوب، نسبت به شناسایی، ثبت، نگهداری، حفاظت، مرمت و بهره‌برداری از اموال تاریخی، فرهنگی و هنری متعلق به خود یا در اختیار نهادهای عمومی و دولتی اقدام کند. هدف این طرح، ارتقای سطح حفاظت از میراث فرهنگی و تاریخی شهر تهران، ایجاد سازوکارهای اجرائی برای ثبت و نگهداری اموال ارزشمند و تقویت نقش شهرداری در صیانت از هویت تاریخی و فرهنگی پایتخت است.
مهدی اقراریان، رئیس کمیته نظارت شورا، با اشاره به موضوع فروش آثار فرهنگی موزه امام علی(ع) در دوبی و حواشی مرتبط با آن گفت: پیرو این اتفاق و پس از بررسی‌های انجام‌شده، طرح الزام شهرداری تهران نسبت به شناسایی، ثبت و نگهداری از اموال تاریخی، فرهنگی و هنری تدوین و ابلاغ شد.
وی با تأکید بر لزوم شفاف‌سازی، از شهرداری تهران درخواست کرد درخصوص سرنوشت تابلوهای به فروش رسیده از موزه امام علی، تفاهم‌نامه منعقد‌شده با یکی از سازمان‌ها و سایر موارد مشابه، اطلاعات لازم را در اختیار شورا و اعضای آن قرار دهد. اقراریان ابراز امیدواری کرد که با تصویب این طرح، انتظام‌بخشی مؤثری در حوزه اموال معنوی شهرداری تهران صورت گیرد؛ اموالی که علاوه بر ارزش‌های فرهنگی، از جایگاه مادی درخور توجهی نیز برخوردارند و صیانت از آنها به حفظ گنجینه‌های ارزشمند شهری منجر خواهد شد.
ناصر امانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورا، تدوین طرح را پاسخی به یکی از خلأهای مهم در حوزه مدیریت میراث فرهنگی دانست. وی با اشاره به متن طرح، متذکر شد: در متن به شناسایی و احصای اموال غیرمنقول از‌جمله بناهای تاریخی اشاره شده، در‌حالی‌که دغدغه اصلی ما اموال منقول است؛ چرا‌که این دسته از اموال قابلیت جابه‌جایی و فروش دارند و متأسفانه چنین اتفاقی نیز رخ داده است.
امانی در ادامه خواستار تعیین تکلیف اموال منقول فرهنگی و هنری شهرداری شد و تأکید کرد: در‌واقع علت اصلی تدوین این طرح، حفاظت از اموال منقول است. مهدی چمران، رئیس شورا، در ادامه روند بررسی طرح، در پاسخ به نکات مطرح‌شده از سوی امانی، توضیحاتی درباره ماهیت اموال منقول فرهنگی ارائه داد: موضوع این طرح ناظر بر اموال و آثار منقول است. درخصوص آثار غیرمنقول، تکلیف روشن است، اما آثار منقول به سه دسته تقسیم می‌شوند؛ نخست، آثاری که بنا بر تشخیص کمیته‌ای متشکل از کارشناسان میراث فرهنگی و هنرمندان، دارای ارزش نگهداری موزه‌ای هستند، دوم، آثاری با ارزش موزه‌ای که معمولا توسط سازمان میراث فرهنگی خریداری شده و در قالب موزه‌های فصلی یا نمایشگاه‌های مناسبتی ارائه می‌شوند و سوم، آثاری که صرفا با هدف حمایت از هنرمندان خریداری شده و برای فروش نگهداری می‌شوند.
چمران گفت: با توجه به این دسته‌بندی، شهرداری درخصوص برخی از آثار، اختیار قرض یا فروش را دارد و این موضوع باید در چارچوب ضوابط مشخص مورد توجه قرار گیرد.
جعفر شربیانی، عضو هیئت‌رئیسه شورا هم با ارائه توضیحاتی درباره طرح، هدف اصلی مصوبه را فراتر از حفظ نمادین و صوری آثار تاریخی دانست و تأکید کرد: این طرح در کنار صیانت از آثار تاریخی از هر نوع در شهر تهران، باید زمینه‌ساز خروج این اموال از سطح نمادین و حفاظت ظاهری باشد و آنها را به سمت یک مدیریت علمی، مردمی و پایدار سوق دهد.
احمد علوی، رئیس کمیته گردشگری و میراث فرهنگی شورای شهر تهران نیز توضیح داد: بخش عمده‌ای از مشکلات در حوزه پشتیبانی و اموال شهرداری است. برای نمونه، تابلوهای هنری فاخر که حاصل کار هنرمندان برجسته کشور هستند، در سامانه اموال شهرداری به‌عنوان اموال مصرفی ثبت شده‌اند و پس از ۳۰ سال از فهرست خارج می‌شوند، در‌حالی‌که بسیاری از آنها ارزش فرهنگی و تاریخی دارند. علوی با تأکید بر لزوم ایجاد سامانه داخلی گفت: شهرداری تهران باید علاوه بر سامانه جام، سامانه‌ای مستقل برای ثبت و نگهداری آثار تاریخی، فرهنگی و هنری خود ایجاد کند. دو مجموعه، از‌جمله یکی از زیرمجموعه‌های سازمان فرهنگی-هنری شهرداری، در حال ثبت آثار خود در سامانه جام هستند، اما این روند بسیار زمان‌بر است و برخی آثار فاخر به دلیل محدودیت‌های سامانه امکان ثبت ندارند. بنابراین ایجاد سامانه داخلی برای شهرداری ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
وی افزود: شهرداری باید با هماهنگی سازمان میراث فرهنگی و سازمان برنامه و بودجه کشور، نسبت به ایجاد پست‌های تخصصی امین اموال فرهنگی اقدام کرده و از تکرار خطاهای گذشته جلوگیری کند.
مهدی اقراریان، عضو شورای شهر، درباره فروش آثار هنری شهرداری در دوبی و نحوه ثبت آثار به «شرق» گفت: برخی آثار به‌عنوان کالا ثبت شده‌اند و پرسش مهم این است که تکلیف آثار ارزشمند اما ثبت‌نشده چه خواهد شد؟ با تذکر دکتر امانی و پیگیری اعضای شورا، طرحی برای ساماندهی این موضوع آماده شده و در اختیار کمیسیون فرهنگی قرار گرفته و قرار است در جلسات آینده متن نهایی آن قرائت شود و پس از اصلاحات مدنظر، در اختیار رسانه‌ها قرار گیرد.
او همچنین افزود: شهرداری در بخش‌های مختلف پاسخ‌گوی منتقدان خود نیست و اعضایی که با جریان سیاسی شهرداری همسو نیستند، معمولا دسترسی کافی به پاسخ‌ها ندارند. در نظام مبتنی بر مشورت و کار شورایی، همه اعضا باید امکان نقد و تصمیم‌گیری مستقل برای منافع شهر را داشته باشند.
اقراریان تأکید کرد: شورای آینده باید شفاف، مستقل و پاسخ‌گو باشد تا تصمیمات با در نظر گرفتن منافع شهر و شهرداری تهران اتخاذ شود.
ناصر امانی نیز به «شرق» توضیح داد: پیگیری‌ها به مشخص‌شدن سرانجام تابلوهای موزه امام علی منجر شد؛ به‌جز دو اثر فروخته‌شده، باقی تابلوها به موزه بازگشتند و در جای خود قرار گرفتند. به گفته او، پس از بررسی‌ها، یک طرح اولیه آماده و توسط جمعی از اعضای شورا امضا شد و سپس به کمیسیون مربوطه ارجاع داده شد. شفاف‌سازی سرنوشت تابلوها، تفاهم‌نامه‌های مرتبط و سایر مسائل مرتبط با آثار هنری برای اعضای شورا و افکار عمومی ضروری است. با تصویب این طرح، شاهد نظام‌بخشی به سرمایه‌های معنوی و مادی شهر تهران خواهیم بود. رئیس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران نیز با تأکید بر شفافیت به «شرق» گفت: ثبت اطلاعات در سامانه و اولویت شفاف‌سازی باعث تغییر نگاه مدیران خواهد شد. طبق قوانین و مصوبات، آثار عرضه‌شده برای فروش، تنها آثاری بوده‌اند که شرایط فروش را داشته‌اند و هیچ تخلفی انجام نشده است. گزارش‌ها نیز بررسی و توسط شورا تأیید شده‌اند.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
