پنجره‌ای مستقیم به رفتار کاربران:
مردم واقعا از ChatGPT و Claude برای چه کاری استفاده می‌کنند؟
به‌عنوان کسی که سعی می‌کنم خودم را به جریان توسعه هوش مصنوعی برسانم، همیشه یک پرسش را مدام از خودم می‌پرسم و دیگران هم در اشکال مختلف آن را مطرح می‌کنند: در عمل از مدل‌های زبانی بزرگ برای چه استفاده می‌کنید؟
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
شرق: به‌عنوان کسی که سعی می‌کنم خودم را به جریان توسعه هوش مصنوعی برسانم، همیشه یک پرسش را مدام از خودم می‌پرسم و دیگران هم در اشکال مختلف آن را مطرح می‌کنند: در عمل از مدل‌های زبانی بزرگ برای چه استفاده می‌کنید؟
تیم تحقیقات اقتصادی شرکت OpenAI سازنده هوش مصنوعی معروف ChatGPT و شرکت رقیبش یعنی Anthropic که توسط مؤسسان سابق OpenAI تأسیس شده و نام هوش مصنوعی آن Claude است، گام بزرگی در پاسخ‌دادن به این پرسش برداشته است. OpenAI در همکاری با برخی اقتصاددانان دانشگاه هاروارد گزارش مفصلی منتشر کرد که جزئیات استفاده کاربران از ChatGPT در طول زمان و وظایف مختلف را توضیح می‌دهد.
در حالی که پژوهش‌های دیگر معمولا این نوع داده را از طریق نظرسنجی‌های خوداظهاری برآورد می‌کردند، این نخستین مقاله‌ای است که دسترسی مستقیم به دادههای داخلی کاربران OpenAI دارد. بنابراین، یک پنجره بی‌سابقه و مستقیم به آمارهای قابل اعتماد استفاده از محبوب‌ترین کاربرد هوش مصنوعی تا امروز می‌دهد.
بعد از بررسی مقاله فشرده ۶۵ صفحه‌ای اوپن‌ای‌آی شش نکته جالب یا شگفت‌انگیز درباره نحوه استفاده مردم از ChatGPT را با شما در میان می‌گذاریم. از سوی دیگر هم نگاهی به دادههای گزارش شرکت Anthropic می‌اندازیم. بررسی دادههای این دو شرکت و مقایسه آنها نشان می‌دهد که ChatGPT به ابزاری برای زندگی روزمره تبدیل شده و Claude تمرکز بر بهره‌وری کاری را بالاتر برده است.
۱. اوپن‌ای‌آی هنوز با سرعت زیادی در حال رشد است
مدت‌هاست در خبرها می‌خوانیم که ChatGPT یک هوش مصنوعی محبوب است، اما این مقاله با ارائه آماری نشان می‌دهد این هوش مصنوعی تا چه حد در ماه‌های اخیر بزرگ شده است.
فقط با سنجش کاربران فعال هفتگی در پلن‌های مصرفی ChatGPT (یعنی نسخه‌های Free، Plus و Pro) این سرویس مشخص می‌شود که میزان کاربران این ابزار:
در اوایل ۲۰۲۴ از ۱۰۰ میلیون کاربر گذشت
در ابتدای امسال از ۴۰۰ میلیون گذشت
و اکنون بیش از ۷۰۰ میلیون کاربر دارد که به گفته این شرکت معادل «تقریبا 10 درصد از جمعیت بزرگسال جهان» است.
OpenAI اذعان می‌کند این اندازه‌گیری‌ها ممکن است کمی خطا داشته باشد (به‌دلیل شمارش دوباره کاربرانی که از چند دستگاه بدون ورود استفاده می‌کنند یا کسانی که چند حساب با ایمیل متفاوت دارند). گزارش‌های دیگر هم نشان می‌دهد فقط بخشی از این کاربران فعلا هزینه اشتراک می‌پردازند.
بااین‌حال، شمار بسیار زیاد کسانی که دست‌کم کنجکاوند ChatGPT را امتحان کنند، همچنان نشان می‌دهد این سرویس در مسیر رشد سریع قرار دارد.
از سوی دیگر همه این کاربران تازه، باعث افزایش چشمگیر تعداد پیام‌های پردازش‌شده روزانه توسط اوپن‌ای‌آی هم شده‌اند:
از حدود ۴۵۱ میلیون پیام در ژوئن ۲۰۲۴، به بیش از ۲.۶ میلیارد پیام در ژوئن ۲۰۲۵ (میانگین هفتگی در پایان ماه) رسیده است.
برای مقایسه کافی است بدانید که گوگل در مارس اعلام کرد روزانه ۱۴ میلیارد جست‌وجو انجام می‌دهد، آن هم پس از چند دهه سلطه در جست‌وجوی اینترنت.
این مقاله همچنین استفاده کل را بر اساس زمان ثبت‌نام کاربران واردشده تقسیم کرده و نشان می‌دهد رشد اخیر ChatGPT بیشتر ناشی از جذب کاربران جدید بوده تا افزایش استفاده روزانه کاربران قدیمی.
از نظر میانگین حجم پیام روزانه هر کاربر قدیمی، دو دوره رشد مشخص دیده می‌شود:
سپتامبر تا دسامبر ۲۰۲۴: هم‌زمان با عرضه مدل‌های o1-preview و o1-mini.
آوریل ۲۰۲۵ به بعد: با عرضه مدل‌های o3 و o4-mini.
بعد از ژوئن، نرخ پیام‌های کاربران قدیمی (ثبت‌نام قبل از سه‌ماهه اول ۲۰۲۵) کاملا ثابت مانده. رشد اخیر فقط از سمت کاربران تازه بوده که از آوریل به بعد اضافه شده‌اند.
OpenAI می‌گوید باید دید آیا عرضه پر‌حاشیه مدل GPT-5 باعث یک جهش دیگر در پیام‌های روزانه خواهد شد یا نه و اگر نشود، شاید به سقف موقت استفاده کاربران قدیمی رسیده باشند.
۲. جمعیت کاربران از مردانه به زنانه تغییر کرد
طبیعی است که جوان‌ها بیشتر فناوری جدید را بپذیرند، اما جالب است که ۴۶ درصد از کاربرانی که سن خود را در ChatGPT اعلام کرده‌اند، بین ۱۸ تا ۲۵ ساله بوده‌اند. اگر جمعیت زیر ۱۸ سال (که در نمونه نبودند) را هم در نظر بگیریم، احتمالا اکثریت کاربران ChatGPT به‌طور مستقیم قرن بیستم را تجربه نکرده‌اند.
از نظر جنسیت، اوپن‌ای‌آی با استفاده از دادههای بیمه اجتماعی آمریکا و فهرست جهانی اسامی زنانه/مردانه، تخمین زد که:
در اواخر ۲۰۲۲ حدود ۸۰ درصد کاربران فعال هفتگی احتمالا مرد بوده‌اند و تا اواخر ۲۰۲۵ این نسبت معکوس شده است و حالا 52.4 درصد کاربران این هوش مصنوعی را زنان تشکیل می‌دهند.
۳. بیشتر استفاده‌ها کاری نیست
با وجود تمام بحث‌ها درباره انقلاب هوش مصنوعی در محیط کار، بیشتر استفاده‌های ChatGPT هیچ ربطی به بهره‌وری شغلی ندارد. طبق دادههای این مقاله:
ژوئن ۲۰۲۴: 53 درصد پیام‌ها غیرکاری بودند.
ژوئن ۲۰۲۵: این رقم به 72.2 درصد رسید.
بخشی از این موضوع شاید به این خاطر باشد که داده‌ها شامل مشترکان تجاری، سازمانی و آموزشی نمی‌شود. بااین‌حال، افزایش اخیر استفاده‌های غیرکاری نشان می‌دهد کاربران جدید بیشتر برای استفاده شخصی به سمت استفاده از این هوش مصنوعی می‌آیند تا کاری.
4.کاربران به کمک در نوشتن نیاز دارند
بخش دیگری از این مقاله به دنبال این سؤال بوده که کاربران برای چه کاری از ChatGPT استفاده می‌کنند. به صورت پیش‌فرض گمان می‌رفت که برخی از کاربران برای «نوشتن» از این ابزار کمک بگیرند، اما آمارهای این مقاله در این زمینه نشان می‌دهد که کاربران واقعا به کمک در نوشتن نیاز دارند. طبق دادههای این مقاله:
در میان ۱.۱ میلیون مکالمه از می ۲۰۲۴ تا ژوئن ۲۰۲۵، ۲۸ درصد مربوط به کمک در نوشتن بوده.
در مکالمات کاری، این رقم به 42 درصد می‌رسد.
در میان کاربران با مشاغل مدیریتی/تجاری، ۵۲ درصد مکالمات کاری درباره نوشتن بوده.
اما اوپن‌ای‌آی در این مقاله تأکید کرده است که بیشتر کاربران به دنبال این نیستند که یک مقاله را از صفر تا صد ChatGPT بسازد، بلکه:
10.6 درصد مکالمات مربوط به ویرایش یا نقد متن بوده.
۸ درصد مکالمات تولید متن شخصی/ارتباطی از یک مدل بوده.
۴.۵ درصد مکالمات ترجمه متن به زبان جدید.
۱.۴ درصد هم نوشتن داستانی/تخیلی.
5. تبدیل‌شدن به یک موتور جست‌وجو
از سوی دیگر دادههای این مقاله نشان می‌دهد که بیشتر کاربرانی که از ChatGPT استفاده می‌کنند به دنبال جست‌وجو برای به دست آوردن اطلاعات هستند. تا جایی که:
ژوئن ۲۰۲۴: 14 درصد مکالمات به «جست‌وجوی اطلاعات» مربوط می‌شد.
ژوئن ۲۰۲۵: این رقم به 24.4 درصد رسید، حتی کمی بیشتر از درخواست‌های نوشتن.
با اینکه ChatGPT و مدل‌های زبانی بزرگ خیلی خوب عمل می‌کنند، مشکل «ساخت اطلاعات نادرست یا جعلی» هنوز وجود دارد. به همین دلیل، افراد کمتر از ChatGPT برای پیداکردن اطلاعات جدی کاری استفاده می‌کنند و آمار استفاده در این زمینه برای مکالمات کاری تنها 13.5 درصد است، در حالی که ۴۰ درصد مکالمات کاری مربوط به نوشتن متن و مستندات است. در حوزه کاری، ۱۴.۹ درصد مکالمات مربوط به «تصمیم‌گیری و حل مسئله» بوده که بعد از «ثبت و مستندسازی» دومین کار بزرگ محسوب می‌شود. اوپن‌ای‌آی می‌گوید این یعنی کاربران بیشتر ChatGPT را مانند مشاور یا دستیار پژوهش می‌بینند تا صرفا ابزاری برای اجرای مستقیم وظایف.
۶. استفاده برای کارهای ساده نه پیچیده
بررسی دادههای این مقاله تحقیقی نشان می‌دهد کاربران این هوش مصنوعی بیشتر به دنبال انجام کارهای ساده به کمک این ابزار هستند و تمایلی چندان به انجام کارهایی با پیچیدگی خاص ندارند. سهم استفاده از ChatGPT در کارهایی که کمی تخصصی است به شرح زیر است:
چندرسانه‌ای (ساخت/بازیابی تصویر): ۶ درصد
برنامه‌نویسی: ۴.۲ درصد
ایده‌پردازی خلاقانه: ۳.۹ درصد
محاسبات ریاضی: ۳ درصد
روابط شخصی و خودکاوی: ۱.۹ درصد
بازی و نقش‌آفرینی: ۰.۴ درصد
به صورت خلاصه می‌توان گفت ChatGPT ابزاری برای زندگی روزمره است و سه موضوع قالب در استفاده از این هوش مصنوعی شامل راهنمایی عملی، نوشتن و جست‌وجوی اطلاعات می‌شود. از سوی دیگر بیش از 70 درصد گفت‌وگوها در این هوش مصنوعی غیرکاری و تنها 27 درصد پیام‌ها کاری هستند. در حالی که این میزان در سال قبل 47 درصد بود. نقش اصلی ChatGPT در کار، پشتیبانی از تصمیم‌گیری و ایفای نقش مشاور یا دستیار پژوهشی است، نه انجام مستقیم وظایف.
بزرگ‌ترین حوزه کاری، نوشتن (ویرایش و نوشتن پیش‌نویس) است که ۴۲ درصد از پیام‌های کاری و بیش از نیمی از استفاده مدیران و فعالان حوزه کسب‌وکار را تشکیل می‌دهد. جالب آنکه دوسوم این درخواست‌ها برای اصلاح متن موجود بوده و نه تولید متن از ابتدا. در مقابل، برنامه‌نویسی سهم اندکی دارد (۴.۲ درصد از کل پیام‌ها) و حتی پایین‌ترین سطح رضایت کاربر را در میان هفت حوزه بررسی‌شده به خود اختصاص داده است.
Claude؛ تمرکز بر بهره‌وری کاری
در کنار OpenAI شرکت رقیبش یعنی Anthropic که توسط مؤسسان سابق OpenAI تأسیس شده هم یک گزارش تحلیلی از استفاده از ابزار هوش مصنوعی خود Claude منتشر کرده است. این دو تحقیق، هرچند با داده‌ها و روش‌های متفاوت، تصویر روشنی از تفاوت‌های کاربردی این ابزارها ارائه می‌دهند.
یافته‌های Anthropic نشان می‌دهد که Claude.ai و Claude API عمدتا برای کار استفاده می‌شوند، به‌ویژه در کدنویسی، آموزش و پژوهش علمی:
وظایف ریاضی و برنامه‌نویسی در سطح جهانی فعالیت‌های غالب هستند.
حوزه آموزش از دسامبر ۲۰۲۴ حدود ۳۵ درصد رشد کرده و اکنون نزدیک به ۱۳ درصد از کل استفاده را تشکیل می‌دهد.
پژوهش علمی هم به ۷ درصد از کل استفاده رسیده است.
در مقابل، استفاده در وظایف مدیریتی و مالی کاهش داشته و هر یک به حدود سه درصد رسیده‌اند.
کاربران سازمانی، به‌ویژه از طریق Claude، API را عمدتا برای اتوماسیون کامل وظایف به کار می‌برند. حدود ۷۷ درصد از وظایف API به‌طور کامل خودکار می‌شوند. (در برابر ۵۰ درصد Claude.ai ) بیشتر این استفاده‌ها به کدنویسی (40 درصد) و پشتیبانی اداری اختصاص دارد و حدود پنج درصد نیز به توسعه یا ارزیابی سیستم‌های هوش مصنوعی مربوط می‌شود.
تقسیم بازار و جایگاه مکمل
مقایسه این دو مطالعه نشان می‌دهد که کاربران بسته به نیازهایشان مدل متفاوتی را ترجیح می‌دهند:
chatGPT به ابزاری عمومی، شخصی و اکتشافی تبدیل شده که بیشتر برای نوشتن، جست‌وجوی اطلاعات، دریافت مشاوره و تعاملات غیررسمی به کار می‌رود.
Claude به عنوان ابزاری حرفه‌ای‌تر و متمرکز بر بهره‌وری شناخته می‌شود که کاربرد اصلی آن در کدنویسی، پژوهش و خودکارسازی فرایندهای کاری است.
این شکاف در الگوی استفاده بیانگر آن است که به‌جای رقابت مستقیم در همه حوزه‌ها، شرکت‌های هوش مصنوعی در حال شکل‌دادن به جایگاه‌های مکمل در بازار هستند؛ به‌ویژه با محبوبیت Claude در میان مهندسان نرم‌افزار و گرایش ChatGPT به سمت استفاده روزمره عموم مردم.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
