اکوسیستم حکمرانی هوش مصنوعی در آموزش

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

زهرا علی‌اکبری-کارشناس آموزشی: با توسعه جهانی‌‌شدن اقتصاد و فناوری، نقش مهم فناوری هوش مصنوعی در آموزش به طور فزاینده‌ای برجسته شده است و بسیاری از کشورها توسعه فناوری هوش مصنوعی را به عنوان یک اولویت ملی در نظر گرفته‌اند. تقویت نظارت بر فناوری هوش مصنوعی و محصولات آن مستلزم بحث مهمی تحت عنوان حکمرانی هوش مصنوعی به طور عام و حکمرانی هوش مصنوعی در آموزش به طور خاص است. چون همان‌طور که هوش مصنوعی به پیشرفت و تغییر روش‌های یادگیری فراگیران و تدریس مدرسان ادامه می‌دهد، ایجاد چارچوب‌هایی ضروری است تا اطمینان حاصل شود که این فناوری از جنبه‌های مختلف مؤثر است. به نظر می‌رسد در حال حاضر بررسی رویکرد همه‌جانبه که همه جوانب و بازیگران حوزه حکمرانی هوش مصنوعی را در بستری مرتبط با هم در نظر بگیرد، به عنوان یک ضعف اساسی تلقی می‌شود. سیستم‌های آموزشی امروزی به دلیل وجود لایه‌های چندگانه حکمرانی و تعداد بیشتری از ذی‌نفعان بیش از هر زمان دیگری پیچیده‌تر شده‌اند. اداره این سیستم‌های پیچیده نیازمند مدل‌هایی از حکمرانی است که بتواند پاسخ‌گویی به تنوع محلی را با توانایی تضمین اهداف ملی متعادل کند. در نتیجه، سیستم‌های آموزشی به دنبال نمونه‌هایی از عملکرد خوب و الگوهای حکمرانی مدرن مؤثر هستند که بتوانند با نیازهای خود سازگار شوند. بنابراین یک اکوسیستم آموزشی متشکل از شبکه‌ای از مؤسسات آموزشی، سازمان‌ها، نهادها و همچنین افراد مانند مدرسان، مدیران، والدین و فراگیران است که برای ارائه فرصت‌ها و منابع یادگیری با یکدیگر تعامل و همکاری می‌کنند. هریک از این اعضا نقش متمایز و مکملی دارند، درست مانند یک اکوسیستم طبیعی. اجزای منفرد یک اکوسیستم آموزشی به هم پیوسته‌اند و به شیوه‌ای هماهنگ عمل می‌کنند تا محیطی را ایجاد کنند که در آن یادگیری مؤثر انجام شود. پژوهش «اکوسیستم حکمرانی هوش مصنوعی در آموزش: رویکردی داده‌بنیاد» نشان داد که با توجه به تحقیقاتی که در زمینه موضوع اکوسیستم حکمرانی هوش مصنوعی در آموزش انجام گرفته، بیشتر تحقیقات در این حوزه، بر نقش سازمان‌های وابسته وزارت آموزش و پرورش در حکمرانی هوش مصنوعی در آموزش و پرورش تأکید داشته‌اند. بر این اساس یافته‌های منتج از تحلیل مصاحبه با صاحب‌نظران و متخصصان نشان داد، در ذیل دو عامل کلان اعضای حقیقی و حقوقی، مناسب‌ترین بخش‌ها برای استقرار اکوسیستم حکمرانی هوش مصنوعی در آموزش و پرورش در چهار حوزه دولتی، غیردولتی، ذی‌نفعان و متخصصان نظام تعلیم و تربیت قابل تبیین است. هنگام ایجاد یک اکوسیستم حکمرانی آموزشی، مهم است که سازمان‌ها، شرکت‌ها و افرادی باشند که با همکاری یکدیگر می‌توانند شبکه‌ای قدرتمند از پشتیبانی برای ارتقای تغییراتی که با نیازهای جامعه و کلاس درس همسو هستند، ایجاد کنند. یافته‌های این پژوهش نشان داد اجزای اکوسیستم حکمرانی هوش مصنوعی در آموزش مشتمل بر نهادهای دولتی (50.39 درصد) که از زیرمؤلفه‌های مانند: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، شورای عالی آموزش و پرورش، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی فضای مجازی، پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، معاونت‌های آموزشی وزارت آموزش و پرورش، معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، سازمان‌های نظارتی و نهادهای تنظیم مقررات و حقوقی تشکیل شده است. سپس ذی‌نفعان نظام تعلیم‌ و تربیت (20.14 درصد) که از مدیران مدارس، معلمان، دانش‌آموزان، والدین و جامعه محلی تشکیل شده است. سپس نهادهای غیردولتی (15.87 درصد) که از توسعه‌دهندگان نرم‌افزار، شرکت‌های نوآور، سازمان‌های غیردولتی، نهادهای تحقیقاتی، شرکت‌های فناوری، شرکت‌های تولید محتوا و مؤسسات مالی و سرمایه‌گذاران تشکیل شده است و در نهایت صاحب‌نظران نظام تعلیم و تربیت (13.66درصد)‌. در عصر فناوری دیجیتال و هوش مصنوعی، اکوسیستم یادگیری به‌هم‌پیوسته است و از منابع آنلاین و آفلاین استفاده می‌کند تا امکان یادگیری را در هر مکان، هر زمان و از طریق مسیرهای فردی فراهم کند. از این رو پیشنهاد می‌شود مسئولین، سیاست‌گذاران، برنامه‌ریزان و مجریان نسبت به طراحی عناصر کل و جزء حکمرانی هوش مصنوعی در آموزش هرچه سریع‌تر اقدام و مهم‌تر از آن اینکه بر اساس این حکمرانی کار، برنامه‌ریزی، اقدام (اجرا)، ارزیابی و اصلاح نقش هوش مصنوعی در آموزش (و آموزش و پرورش) را دنبال کنند.