عناصر کمیاب؛ اهرم فشار پکن در برابر محدودیت‌های فناوری واشنگتن
توافق برای بازگشت به آتش‌بس تجاری
رئیس‌جمهور آمریکا روز گذشته اعلام کرد که ایالات متحده تحت یک توافق تجاری جدید، آهن‌ربا و مواد معدنی خاکی کمیاب را از چین دریافت خواهد کرد و در مقابل، تعرفه‌ها بر کالاهای چینی به ۵۵ درصد خواهد رسید. او در پستی در شبکه اجتماعی «تروث‌سوشال» نوشت: «معامله ما با چین انجام شد... ما مجموعا تعرفه ۵۵درصدی دریافت می‌کنیم و چین ۱۰ درصد. روابط عالی است!». طبق گفته‌های ترامپ، آمریکا در ازای این دستاوردها، امکان تحصیل دانشجویان چینی در دانشگاه‌های آمریکا را فراهم خواهد کرد.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
شرق: رئیس‌جمهور آمریکا روز گذشته اعلام کرد که ایالات متحده تحت یک توافق تجاری جدید، آهن‌ربا و مواد معدنی خاکی کمیاب را از چین دریافت خواهد کرد و در مقابل، تعرفه‌ها بر کالاهای چینی به ۵۵ درصد خواهد رسید. او در پستی در شبکه اجتماعی «تروث‌سوشال» نوشت: «معامله ما با چین انجام شد... ما مجموعا تعرفه ۵۵درصدی دریافت می‌کنیم و چین ۱۰ درصد. روابط عالی است!». طبق گفته‌های ترامپ، آمریکا در ازای این دستاوردها، امکان تحصیل دانشجویان چینی در دانشگاه‌های آمریکا را فراهم خواهد کرد.
هم‌زمان با اعلام این خبر، یک گروه حقوق‌بشری بین‌المللی در گزارشی تکان‌دهنده، برندهای بزرگ جهانی از جمله «کوکاکولا»، «والمارت» و «نسکافه» را به استفاده از مواد معدنی (مانند تیتانیوم و لیتیوم) استخراج‌شده از طریق «کار اجباری» در منطقه سین‌کیانگ چین متهم کرد. این گزارش ادعا می‌کند که دولت چین اقلیت‌های عمدتا مسلمان اویغور را در قالب «برنامه‌های انتقال نیروی کار» مجبور به کار در کارخانه‌ها و معادن این منطقه می‌کند. سین‌کیانگ قطب اصلی تولید مواد معدنی حیاتی مانند لیتیوم و بریلیوم در چین است که در صنایع هوافضا و دفاعی کاربرد دارند.
وزارت خارجه چین این ادعاها را «دروغی ساخته‌شده توسط نیروهای ضدچینی» خوانده و به‌شدت رد کرده است. با این حال، این اتهامات با توجه به قانون سال ۲۰۲۱ آمریکا که واردات کالا از سین‌کیانگ را به شرط اثبات عدم استفاده از کار اجباری مجاز می‌داند، پیچیدگی‌های حقوقی و اخلاقی جدی برای این توافق ایجاد می‌کند.
این تحولات ناگهانی، نقطه اوج مذاکراتی پیچیده بود که یک ماه پیش شکل گرفت و دو قدرت بزرگ اقتصادی جهان را تا آستانه یک جنگ تجاری تمام‌عیار پیش برد.
مذاکره‌کنندگان ایالات متحده و چین پس از دو روز گفت‌وگوی فشرده در لندن، به چارچوبی دست یافتند که به گفته آنها می‌تواند آتش‌بس تجاری میان دو کشور را احیا کرده و از تنش‌ها میان دو اقتصاد بزرگ جهان بکاهد. نمایندگان دو کشور اعلام کردند که این چارچوب، پیمانی را که ماه گذشته در سوئیس بر سر آن به توافق رسیده بودند، احیا می‌کند. بر اساس آن پیمان، هر دو طرف تعرفه‌ها را کاهش دادند و بخشی از آن متکی به قول پکن برای تسریع در صدور مجوزهای صادرات مواد معدنی حیاتی در حین تداوم مذاکرات بود.
هاوارد لوتنیک، وزیر بازرگانی آمریکا، در این باره گفت: «دو اقتصاد بزرگ جهان برای یک چارچوب کلی به توافقی دست یافته‌اند». او افزود: «ما پس از تأیید رئیس‌جمهور ترامپ، اجرای این چارچوب را آغاز خواهیم کرد و طرف چینی نیز تأیید رئیس‌جمهور شی را دریافت خواهد کرد؛ این فرایند کار است». لی چنگ‌گانگ، یکی از مذاکره‌کنندگان ارشد چینی، با تأیید اظهارات لوتنیک، اعلام کرد که دو طرف «در سطح اصول به توافق رسیده‌اند».
این چارچوب جدیدترین تحول در جنگ تجاری پرفرازونشیبی است که در هفته‌های اخیر و پس از یک دوره کاهش تنش، دوباره شدت گرفته بود. لوتنیک کمی بعد به وال‌استریت‌ژورنال گفت انتظار دارد ترامپ این توافق را در روز چهارشنبه یا پنجشنبه تأیید کند. او اظهار داشت: «احساس بسیار خوبی نسبت به نقطه‌ای که به آن رسیده‌ایم دارم».
یکی از اهداف کلیدی مذاکره‌کنندگان آمریکایی به رهبری اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری و هاوارد لوتنیک، وزیر بازرگانی، این بود که چین را وادار کنند تا همان‌طور که نمایندگانش ماه گذشته در ژنو توافق کرده بودند، صادرات مواد معدنی خاکی کمیاب و آهن‌رباهای حاوی این مواد را تسریع بخشد.
از سوی دیگر، به گفته افراد مطلع، تیم چینی به رهبری «هِه لیفنگ»، معاون نخست‌وزیر و از دستیاران مورد اعتماد شی جین‌پینگ، رهبر چین، موضعی سرسختانه اتخاذ کرد و از طرف آمریکایی خواست تا محدودیت‌ها بر فروش فناوری و سایر محصولات به چین را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
مذاکره‌کنندگان دقیقا مشخص نکردند که بر سر چه جزئیاتی در این چارچوب توافق کرده‌اند؛ موضوعی که می‌تواند به تداوم عدم قطعیت در مورد آتش‌بس تجاری منجر شود. همچنین عدم اعلام جزئیات ممکن است نشان دهد که طرف آمریکایی برای لغو برخی از کنترل‌هایی که نمایندگان پکن خواستار آن شده‌اند، به تأیید شخص ترامپ نیاز دارد.
ترامپ پس از یک تماس تلفنی با شی جین‌پینگ در هفته گذشته که راه را برای مذاکرات لندن هموار کرد، گفته بود: «دیگر نباید هیچ سؤالی در مورد پیچیدگی محصولات خاکی کمیاب وجود داشته باشد». لوتنیک نیز هنگام گفت‌وگو با خبرنگاران در لندن این دیدگاه را تکرار کرد و گفت: «همان‌طور که رئیس‌جمهور ترامپ گفت، باید انتظار داشته باشید که این محدودیت‌ها به شیوه‌ای متوازن و پس از تأیید مجوزهای صادرات مواد خاکی کمیاب، برداشته شوند». او افزود: «پس از آن، باید انتظار داشته باشید که اجرای محدودیت‌های صادراتی ما نیز کاهش یابد».
ماه گذشته، واشنگتن و پکن در راستای کاهش خصومت‌های تجاری، توافق کردند که تعرفه‌های سرسام‌آور بر واردات را کاهش دهند. اما از آن زمان، هر دو طرف یکدیگر را به نقض روح آن توافق از طریق ابزارهای غیرتعرفه‌ای برای محدود‌کردن صادرات متهم کرده‌اند. ایالات متحده، چین را به تعلل در صدور مجوزهای صادرات مواد خاکی کمیاب و آهن‌رباها متهم کرد؛ قطعاتی که برای شرکت‌های آمریکایی در تولید ماشین‌آلات پیشرفته‌ای مانند خودرو، نیمه‌رساناها و هواپیماهای نظامی حیاتی هستند.
در مقابل، چین از محدودیت‌های جدید آمریکا بر صادرات فناوری‌هایی مانند موتورهای جت و نرم‌افزارهای طراحی تراشه به این کشور و همچنین طرح دولت ترامپ برای لغو ویزای دانشجویان چینی در کالج‌های آمریکایی، به‌شدت برآشفته بود. اخیرا خبرگزاری رسمی شینهوا در تفسیری از آمریکا به دلیل نگاه امنیتی به مسائل اقتصادی انتقاد کرد و نوشت: «این تفکر به بزرگ‌ترین مانع برای همکاری میان دو کشور تبدیل خواهد شد». با این حال، این خبرگزاری با بیان اینکه تقویت روابط اقتصادی به نفع هر دو ملت خواهد بود، در را برای بهبود روابط باز گذاشت.
نگاه تحلیلگران: مهار بحران یا اهرم فشار پکن؟
شان گوئو، از شرکای شرکت مشاوره‌ای «هوتونگ ریسرچ» در شانگهای، می‌گوید این چارچوب توافق احتمالا اولین گام از مجموعه اقداماتی برای دستیابی به یک توافق گسترده‌تر است و انتظار نمی‌رود کنترل‌های صادراتی به طور کامل حل‌وفصل شوند. او با اشاره به اینکه «اعتماد سیاسی اندکی میان دو طرف وجود دارد»، افزود: «هر دو طرف به دنبال یک عامل بازدارنده برای جلوگیری از نقض آتش‌بس توسط طرف مقابل خواهند بود».
کریستوفر وود، مدیر جهانی تحقیقات استراتژی سهام در شرکت «جفریز» در هنگ‌کنگ، معتقد است نشست لندن «به نظر نوعی مهار بحران می‌آید، اما ظاهرا توانسته‌اند اوضاع را به مسیر درست بازگردانند». با این حال، او تأکید کرد: «آنچه در هفته‌های اخیر روشن شده، این است که مسئله مواد خاکی کمیاب به یک اهرم فشار واقعی برای پکن تبدیل شده است».
ترامپ پس از افزایش تعرفه‌ها علیه چین به بیش از ۱۰۰ درصد، زمانی که صادرکنندگان و مصرف‌کنندگان آمریکایی فشار را احساس کردند، با کاهش آنها موافقت کرد. اکنون در شرایطی که کمبود مواد خاکی کمیاب، توانایی خودروسازان برای فعال نگه‌داشتن خطوط تولید را تهدید می‌کند، این ایالات متحده بوده که مجبور به بازگشت به میز مذاکره شده است؛ در حالی که چین تأکید دارد که این واشنگتن بود که درخواست این گفت‌وگوها را مطرح کرد. وود در این باره می‌گوید: «اگر به دنبال یک نمونه برای نشان‌دادن رویکرد اشتباه در قبال چین باشید، این دقیقا همان است».
آخرین اخبار روزنامه را از طریق این لینک پیگیری کنید.
