شاهکار سیاسی رومن گاری
در میان آثار رومن گاری، نویسنده برجسته قرن بیستم فرانسه، رمانی با عنوان «سرهای استفانی» وجود دارد که از چند حیث اثری متمایز به‌شمار می‌رود. این رمان، تریلری است دشوار و در‌عین‌حال روایتی است آشکارا سیاسی.
شرق: در میان آثار رومن گاری، نویسنده برجسته قرن بیستم فرانسه، رمانی با عنوان «سرهای استفانی» وجود دارد که از چند حیث اثری متمایز به‌شمار می‌رود. این رمان، تریلری است دشوار و در‌عین‌حال روایتی است آشکارا سیاسی.
«سرهای استفانی» یک رمان پرماجرا و سیاسی سیاه است که به موضوع حکومت در یک کشور عربی خیالی در خاور نزدیک مربوط است. این کشور تحت نفوذ و سلطه آمریکا و انگلستان دلالان اسلحه قرار دارد. گاری در این اثر به موضوعاتی همچون سرنگونی قدرت، کودتا، دسیسه‌چینی مأموران سازمان سیا، استفاده از رسانه‌ها برای فریب افکار عمومی، قتل‌های سیاسی و قاچاق سلاح پرداخته است.
ابوالفضل الله‌دادی این رمان رومن گاری را به فارسی ترجمه کرده و نشر نو اخیرا آن را منتشر کرده است. مترجم در یادداشت ابتدایی اثر به این نکته اشاره کرده که «سرهای استفانی» داستانی عجیب و غیرعادی است. گاری این رمان را به انگلیسیِ آمریکایی و با نام مستعار شاتان بوگات نوشت و خودش آن را به فرانسوی ترجمه کرد، اما با نام مستعار یک مترجم زن به نام فرانسواز لووات. گاری سپس تصمیم گرفت در لندن و با نامی دیگر اثر را منتشر کند، ولی آن را به نویسنده‌ای فرانسوی به نام رنه دویل نسبت دهد. به این ترتیب نسخه فرانسوی را که در اصل به انگلیسیِ آمریکایی نوشته بود، خودش دوباره به انگلیسیِ بریتانیایی ترجمه کرد و زندگی‌نامه دروغینی برای شاتان بوگات نوشت.
«سرهای استفانی» پس از انتشار با استقبال خوبی روبه‌رو شد. مترجم رمان این پرسش را مطرح کرده که دلیل اینکه گاری با وجود موفقیت اثر از نام خود استفاده نکرد، چه بود؟ گاری در این رمان از ژانری متفاوت با دیگر آثارش استفاده کرد و مترجم نوشته که بعید نیست او به همین دلیل از نامی دیگر استفاده کرده است: «این راهی است برای نویسنده‌ای مشهور که قلمش را در عرصه دیگری هم بیازماید، بی‌آنکه خدشه‌ای به شهرتش وارد شود، زیرا او از میزان استقبال از اثر جدیدش اطلاع ندارد؛ شیوه‌ای برای فاصله‌گرفتن از شخصیت خود و تماشای خود با نگاه بدیع یک غریبه. وانگهی، این کار می‌تواند استقبال طیف جدیدی از خوانندگان را نیز به همراه داشته باشد».
پس از انتشار «سرهای استفانی» منتقدان آن را شاهکاری در ژانر تریلر دانستند و به تمجید از نویسنده‌ای پرداختند که استادانه شاهکاری سیاسی نوشته است. مترجم همچنین به این نکته هم اشاره کرده که رومن گاری در نوشتن این رمان از تجربیات دیپلماتیک خود بسیار بهره برده و به خوبی نشان داده که چگونه منافع آمریکا و انگلستان ایجاب می‌کند که کشورهای خاور نزدیک دستخوش آشوب و ناآرامی همیشگی باشند و در این راه جاسوسان وابسته به غرب از هیچ توطئه‌ای دریغ نمی‌کنند.
در آغاز «سرهای استفانی» می‌خوانیم: «هزار‌و‌یک شب در روز روشن آغاز شد، زیر آفتابی طاقت‌فرسا، وقتی که آنها در توزع در شرق یمن فرود آمدند، در این سرزمین عربی که غرب از تاریخ آن بسیار کم می‌داند، گرچه از وقایعش خوب آگاه است و این‌طور که پیداست چراغ علاء‌الدین تا ابد در آن می‌سوزد. استفانی، با پیشانی چسبیده به پنجره هواپیما و لبخندی ملیح بر لب، یکسره محو تماشای مناطقی شده بود که در تمام کتاب‌های کودکانه جهان هنوز پادشاهان بر آنها فرمان می‌رانند».
