نمایشگاه کتاب و بحران نشر
در سال‌های اخیر، مسائل اقتصادی و سیاسی نمایشگاه کتاب را هم متأثر کرده، با‌این‌حال نمایشگاه همچنان فرصتی در اختیار ناشران شرکت‌کننده قرار می‌دهد تا کتاب‌هایشان را به شکل مستقیم به مخاطبانی گسترده‌تر ارائه کنند. اگرچه نواقص مربوط به شیوه اجرای نمایشگاه کتاب تهران به مسئله‌ای تکرارشونده بدل شده، اما سی‌و‌ششمین دوره نمایشگاه کتاب تهران به شکلی آغاز شد که برخی از نواقص پرتکرار، پررنگ‌تر از پیش به چشم می‌آمدند.
شرق: در سال‌های اخیر، مسائل اقتصادی و سیاسی نمایشگاه کتاب را هم متأثر کرده، با‌این‌حال نمایشگاه همچنان فرصتی در اختیار ناشران شرکت‌کننده قرار می‌دهد تا کتاب‌هایشان را به شکل مستقیم به مخاطبانی گسترده‌تر ارائه کنند. اگرچه نواقص مربوط به شیوه اجرای نمایشگاه کتاب تهران به مسئله‌ای تکرارشونده بدل شده، اما سی‌و‌ششمین دوره نمایشگاه کتاب تهران به شکلی آغاز شد که برخی از نواقص پرتکرار، پررنگ‌تر از پیش به چشم می‌آمدند. امسال نیز مصلای تهران میزبان نمایشگاه کتاب است. سال‌ها‌ست نمایشگاه کتاب تهران از مجموعه نمایشگاه بین‌المللی تهران به مصلی نقل مکان کرده است. البته در این بین شهر آفتاب هم به‌عنوان مکان برگزاری نمایشگاه کتاب مطرح شد، اما مسائل متعدد شهر آفتاب موجب شد نمایشگاه کتاب دوباره به مصلی بازگردد. در اینجا هم مسائلی که کم‌وبیش هر سال در نحوه برگزاری نمایشگاه وجود داشته، تکرار می‌شود و می‌توان گفت نواقص اجرائی به بخشی از ویژگی‌های نمایشگاه کتاب تهران تبدیل شده است.
سی‌و‌ششمین دوره نمایشگاه کتاب تهران با مسئله‌ای آغاز شد که امروز بدل به بخش جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره ما شده است؛ قطع مکرر برق. قطع چندباره برق شبستان در روز ابتدایی نمایشگاه، هم ناشران و هم مخاطبان را سردرگم کرد و دلیلش هرچه بود، نشانه‌ای واضح از آماده‌نبودن شرایط برگزاری نمایشگاه کتاب بود. اما این همه مسئله نبود؛ چرا‌که در ساعات ابتدایی نمایشگاه، دستگاه‌های کارتخوان ناشران هم وصل نبود و این مسئله حتی از قطع برق نیز آزاردهنده‌تر بود. علاوه بر اینها، برخی غرفه‌های خالی و خاموش‌بودن تابلوهای راهنما هم به چشم بازدیدکنندگان می‌آمدند.
همه این مسائل باعث عذرخواهی مسئولان برگزاری نمایشگاه کتاب شد و هجدهم اردیبهشت سخنگوی نمایشگاه در نخستین نشست خبری خود گفت: «از بازدیدکنندگان، ناشران و عزیزان از اینکه نتوانستیم خدمات مطلوب را ارائه کنیم، معذرت‌خواهی می‌کنیم، سعی می‌کنیم امروز هر آنچه را در توان ماست به حد نسبی درست کنیم تا کمتر مشکل داشته باشیم». او البته به این نکته هم تأکید کرد که «بخش اجرائی نمایشگاه به تشکل و انجمن واگذار شده و نظارت و حمایت و هدایت حوزه‌های تخصصی در اختیار ماست و تلاش می‌کنیم به مسائل اجرائی وارد نشویم».
سخنگوی نمایشگاه در اولین نشست خبری‌اش درباره مسائل دیگری همچون غرفه‌های خالی، دستگاه‌های کارتخوان، ناشران کتاب‌ساز و تابلوهای راهنما توضیح داد و باید دید در روزهای آینده چقدر مسائل اجرائی نمایشگاه حل می‌شوند. در روزهای برگزاری نمایشگاه کتاب تهران، کمتر کسی برای خرید کتاب سراغ کتاب‌فروشی‌های سطح شهر می‌رود. این مسئله اگرچه در گذشته هم وجود داشته، اما در سال‌های اخیر وضعیت اقتصادی کتاب‌فروشی‌های کوچک وخیم شده و در روزهای برگزاری نمایشگاه وضعیت برای آنها دشوارتر هم می‌شود. بر این اساس، در سال‌های اخیر برخی ناشران به دلیل حمایت از کتاب‌فروشی‌ها در نمایشگاه کتاب شرکت نمی‌کنند. امسال هم ناشرانی همچون مرکز، قطره و نی از‌جمله غایبان بزرگ نمایشگاه کتاب هستند.
نکته دیگر اینکه امسال برخلاف دوره قبلی کتاب‌فروشان در نمایشگاه حضور ندارند، اما طبق اعلام سخنگوی نمایشگاه، امسال از روز ۲۸ اردیبهشت به مدت پنج روز، امکان فروش به‌صورت جداگانه فقط برای کتاب‌فروشان مهیا خواهد شد. در روز افتتاحیه نمایشگاه کتاب بخشی از صحبت‌های رئیس اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران مربوط به بحران نشر در ایران بود. او گفت: «رقبای قدری به میدان آمده‌اند و آنچنان فکر و ذکر مردم را مشغول کرده‌اند که نقش کتاب در جامعه ما کم‌رنگ‌تر از گذشته شده است.
این رقبای قدر را در کنار مشکلات اقتصادی سال‌های اخیر و چندشغله‌شدن بسیاری از مردم که کمتر وقتی برای مطالعه برای کتاب می‌گذارند، بگذارید». او همچنین به مسئله افت تیراژ کتاب هم اشاره کرد. تیراژ کتاب در یک دهه اخیر افتی درخور توجه داشته و دلایل متعددی می‌توان برای این مسئله برشمرد که یکی از آنها وضعیت اقتصادی کشور است. افزون بر مسئله اقتصادی، رد موضوعات دیگر هم در افت تیراژ کتاب‌ها وجود دارد که پرداختن به آنها نیازمند یک بررسی جداگانه است.
