«شرق» از تداوم زیاده‌خواهی‌های غرب گزارش می‌دهد:
گام مثبت تهران و بیانیه‌ای که بوی سیاست می‌دهد
نشست فصلی شورای حکام و توافق ایران و آژانس در قاهره می‌توانست آغازگر فصلی تازه در روابط ایران با جامعه بین‌المللی باشد؛ فصلی که در آن، همکاری فنی بر بازی‌های سیاسی پیشی بگیرد و مسیر گفت‌وگوهای جدی‌تر درباره آینده برجام و حتی کاهش تحریم‌ها را هموار کند. با این حال، بیانیه چهارجانبه غربی‌ها این نگرانی را ایجاد کرده که همچنان نگاه سیاسی و زیاده‌خواهانه بر محاسبات اروپا و آمریکا سایه انداخته است.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
امضای توافق تازه میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قاهره، در حالی که تنها چند هفته تا بازگشت احتمالی تحریم‌های شش‌گانه شورای امنیت باقی مانده است، نقطه عطفی در روند پرتنش دیپلماسی هسته‌ای تلقی می‌شد. این توافق با هدف ازسرگیری بازرسی‌ها و تدوین شیوه‌نامه همکاری‌های جدید، در نگاه نخست می‌توانست نشانه‌ای از آمادگی تهران برای اعتمادسازی و گشودن باب گفت‌وگو با جامعه بین‌المللی باشد. اما انتشار بیانیه چهارجانبه آمریکا، فرانسه، آلمان و بریتانیا در میانه نشست فصلی شورای حکام، نشان داد که تروئیکای اروپایی و واشنگتن همچنان مایل‌اند در چارچوبی سیاسی و نه صرفا فنی با پرونده هسته‌ای ایران مواجه شوند.
در این بیانیه، کشورهای غربی ایران را به تاخیر طولانی در اجرای تعهدات پادمانی متهم کرده و خواستار تهیه گزارش‌های فوری درباره ذخایر اورانیوم با غنای مختلف و ازسرگیری کامل بازرسی‌های آژانس در تمامی سایت‌های هسته‌ای شدند. آنان حتی تهدید کردند که در صورت عدم تحقق این خواسته‌ها تا نشست بعدی شورای حکام، ایران را «پاسخگو» خواهند دانست. این موضع‌گیری درست در زمانی که تهران با توافق تازه خود حسن نیتش را به نمایش گذاشته، پرسشی اساسی ایجاد می‌کند که آیا غرب در قبال گام‌های مثبت ایران، مایل به برداشتن گام متقابل هست یا همچنان به دنبال فشار حداکثری است؟
ضرورت رویکرد گام‌به‌گام و پرهیز از زیاده‌خواهی سیاسی
واقعیت این است که توافق اخیر ایران و آژانس، پس از ماه‌ها توقف همکاری‌ها در پی حملات نظامی به تاسیسات هسته‌ای ایران و فضای بی‌اعتمادی متقابل، نشان‌دهنده تغییری مهم در مسیر دیپلماسی است. تهران با این توافق پذیرفت که ضمن رعایت الزامات قانونی و امنیتی خود، امکان ازسرگیری فعالیت‌های راستی‌آزمایی آژانس فراهم شود؛ اقدامی که می‌توانست زمینه‌ساز بازگشت تدریجی اعتماد و کاهش تنش‌ها باشد.
اما بیانیه اخیر غرب، با تاکید بر لزوم اجرای «فوری، کامل و بدون قید و شرط» تعهدات، عملا این روند اعتمادسازی را در معرض تهدید قرار داده است. خواسته‌های بیش از حد و ادبیات تهدیدآمیز، آن هم در فاصله کوتاه تا بازگشت احتمالی تحریم‌ها، می‌تواند پیام منفی به تهران ارسال کند و این تصور را تقویت نماید که غرب تنها به دنبال امتیازگیری یکجانبه است. چنین رویکردی، نه‌تنها دستاوردهای توافق قاهره را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، بلکه امکان هر گونه توافق جامع‌تر در آینده را نیز با ابهام مواجه می‌سازد.
تجربه نشان داده است که حل‌وفصل مسائل پیچیده هسته‌ای تنها با سیاست گام‌به‌گام و در فضایی عاری از فشار و تهدید امکان‌پذیر است. ایران گام نخست را با حسن نیت برداشت؛ اکنون نوبت غرب است که با کنار گذاشتن زیاده‌خواهی و ملاحظات سیاسی، به جای تهدید، به همکاری و دیپلماسی روی آورد.
از قاهره تا وین؛ فرصتی که نباید از دست برود
نشست فصلی شورای حکام و توافق ایران و آژانس در قاهره می‌توانست آغازگر فصلی تازه در روابط ایران با جامعه بین‌المللی باشد؛ فصلی که در آن، همکاری فنی بر بازی‌های سیاسی پیشی بگیرد و مسیر گفت‌وگوهای جدی‌تر درباره آینده برجام و حتی کاهش تحریم‌ها را هموار کند. با این حال، بیانیه چهارجانبه غربی‌ها این نگرانی را ایجاد کرده که همچنان نگاه سیاسی و زیاده‌خواهانه بر محاسبات اروپا و آمریکا سایه انداخته است.
اگر هدف واقعی بازگشت به دیپلماسی و جلوگیری از تشدید بحران هسته‌ای است، لازم است غرب نیز گام متقابل بردارد و در برابر حسن نیت تهران، سیاستی متوازن و معقول اتخاذ کند. ادامه فشارهای یکجانبه و تعیین تعهدات فزاینده بدون ارائه هیچ مشوق یا امتیازی، تنها به بن‌بست دیپلماتیک خواهد انجامید. مسیر منطقی آن است که هر گام ایران با گامی مشابه از سوی غرب پاسخ داده شود تا روندی تدریجی اما پایدار به سمت توافقی جامع‌تر شکل گیرد. در غیر این صورت، فضای بی‌اعتمادی تداوم خواهد یافت و فرصت دیپلماسی بار دیگر قربانی بازی‌های سیاسی خواهد شد.
آخرین اخبار دیپلماسی را از طریق این لینک پیگیری کنید.
