فلسطینی‌ها در تنگنا

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق، ارتش اسرائیل اعلام کرده که در راستای «تلاش برای نابودی حماس»، قصد دارد طی دو ماه آینده 75 درصد از نوار غزه را تصرف کند و فلسطینی‌های این منطقه را به تنها یک‌چهارم قلمرو باقی‌مانده محدود سازد. این طرح که بخشی از استراتژی جدید اسرائیل برای تغییر معادلات در غزه است، هم‌زمان با برنامه‌ای جنجالی برای توزیع کمک‌های بشردوستانه با حمایت ایالات متحده همراه شده است.

در همین حال، از روز گذشته ارتش اسرائیل برنامه‌ای جدید برای توزیع کمک‌های بشردوستانه در غزه آغاز کرد. به گفته یک مقام اسرائیلی، سه مرکز توزیع در جنوب غزه و یک مرکز در مرکز این منطقه ساخته شده است که صدها پیمانکار آمریکایی وظیفه توزیع کمک‌ها را بر عهده خواهند داشت. بر اساس این طرح، هر خانواده فلسطینی باید نماینده‌ای را هر پنج روز یک‌ بار به این مراکز بفرستد تا بسته‌های کمکی را دریافت کند.

اما این برنامه با انتقاد شدید سازمان ملل و گروه‌های امدادی مواجه شده است. این نهادها معتقدند چنین طرحی به دلیل الزام فلسطینی‌ها به عبور از مناطق جنگی برای دریافت کمک، خطرناک است و اصول بی‌طرفی بشردوستانه را نقض می‌کند؛ زیرا اسرائیل کنترل توزیع کمک‌ها را در دست خواهد داشت.

در همین حال، جیک وود، مدیر اجرائی بنیاد بشردوستانه غزه که مسئولیت اجرای این برنامه را بر عهده دارد، روز گذشته از سمت خود کناره‌گیری کرد. او در بیانیه‌ای اعلام کرد: «اجرای این طرح با رعایت کامل اصول بشردوستانه شامل انسان‌دوستی، بی‌طرفی، استقلال و عدالت امکان‌پذیر نیست». با این حال، بنیاد تحت مدیریت او اعلام کرد به توزیع کمک‌ها ادامه خواهد داد و قصد دارد تا پایان هفته به بیش از یک میلیون فلسطینی کمک‌رسانی کند.

پایان محاصره محدود و تغییر تاکتیک نظامی

این برنامه توزیع کمک پس از آن اعلام شد که اسرائیل پس از بیش از دو ماه محاصره کامل غزه، اجازه ورود مقادیر محدودی از کمک‌های بشردوستانه را صادر کرد؛ محاصره‌ای که به کمبود شدید غذا، سوخت و دارو در این منطقه منجر شده بود.

هم‌زمان، اسرائیل استراتژی نظامی خود در غزه را تغییر داده است. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، اعلام کرد که حمله جدید شامل تصرف و حفظ مناطق غزه خواهد بود. هدف این عملیات، وادارکردن حماس به آزادی گروگان‌های باقی‌مانده، خلع سلاح این گروه و خروج رهبران آن از غزه عنوان شده است.

پس از حملات 7 اکتبر 2023 به رهبری حماس، ارتش اسرائیل تهاجم زمینی به غزه را آغاز کرد و با هدف نابودی حماس، مناطقی را مورد حمله قرار داد. اما نبود جایگزینی برای حماس باعث شد این گروه به‌سرعت کنترل مناطق را بازپس گیرد.

اکنون با افزایش فشارهای بین‌المللی برای پایان‌دادن به جنگ و فشارهای داخلی برای آزادی گروگان‌ها، اسرائیل رویکرد خود را تغییر داده است. ارتش اسرائیل که از خستگی نیروهای ذخیره و کاهش حمایت عمومی از جنگ رنج می‌برد، در هفته‌های اخیر هزاران سرباز را به غزه اعزام کرده و هم‌اکنون حدود 40 درصد از خاک این منطقه را تحت کنترل دارد.

تخریب زیرساخت‌ها

اسرائیل برای تضعیف حماس، فشار بر رهبران نظامی و سیاسی این گروه و زیرساخت‌های آن را افزایش داده است. به گزارش وال‌استریت‌ژورنال، ارتش اسرائیل در حمله‌ای هوایی در روزهای گذشته، محمد سنوار، برادر یحیی سنوار، طراح اصلی حملات 7 اکتبر، را به همراه دیگر رهبران ارشد حماس در غزه هدف قرار داد و حماس مراسم خاکسپاری آنها را به طور مخفیانه انجام داد.

اسرائیل همچنین اعلام کرده در مناطق تحت تصرف خود، هر‌آنچه به عنوان زیرساخت حماس شناسایی کند، تخریب خواهد کرد. این سیاست به تخریب گسترده‌تر در غزه منجر خواهد شد؛ منطقه‌ای که پیش‌تر شاهد ویرانی وسیع خانه‌ها و زیرساخت‌ها بوده است. به گفته یک مقام نظامی اسرائیل، تاکنون حدود 25 درصد از شبکه تونل‌های زیرزمینی حماس در غزه منهدم شده است.

آینده مبهم برای غیرنظامیان

هنوز مشخص نیست که فلسطینی‌های غیرنظامی چه زمانی یا چگونه می‌توانند به مناطق تصرف‌شده توسط ارتش اسرائیل بازگردند. اسرائیل امیدوار است که در بلندمدت بتواند مناطقی عاری از حضور و زیرساخت‌های حماس در غزه ایجاد کند.

جنگ غزه تاکنون هزینه‌های سنگینی برای غیرنظامیان فلسطینی به همراه داشته است. بسیاری از آنها بارها مجبور به جابه‌جایی برای فرار از حملات هوایی شده‌اند. بر اساس گزارش مقامات بهداشتی حماس، بیش از 53 هزار نفر در این جنگ جان خود را از دست داده‌اند.

اسرائیل معتقد است جلوگیری از کنترل حماس بر توزیع کمک‌های بشردوستانه، کلید اصلی برای قطع ارتباط این گروه با غیرنظامیان و پایان‌دادن به حاکمیت آن در غزه است. مقامات اسرائیلی می‌گویند برنامه جدید توزیع کمک‌ها برای جلوگیری از دسترسی حماس به این کمک‌ها و استفاده از آنها برای تغذیه نیروها یا فروش به غیرنظامیان طراحی شده است، اما گروه‌های امدادی نظر دیگری دارند. آنها معتقدند اسرائیل مشکل دسترسی حماس به کمک‌ها را بیش از حد بزرگ‌نمایی کرده و بهترین راه برای رساندن کمک به غیرنظامیان، استفاده از زیرساخت‌های موجود این گروه‌هاست که ایمن‌تر و کارآمدتر است.