قمار جدید واشنگتن برای جلوگیری از فروپاشی حکومت سوریه
تعامل با دمشق
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، هشدار داد که سوریه در آستانه بازگشت به جنگ داخلی تمام‌عیار قرار دارد. تصمیم ناگهانی دولت ترامپ برای کاهش تحریم‌های دمشق، تلاشی برای جلوگیری از فروپاشی دولت انتقالی و حمایت از احمد الشرع رئیس‌جمهور موقت این کشور است.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، روز سه‌شنبه در کمیته روابط خارجی سنا هشدار داد که سوریه تنها چند هفته با بازگشت به یک جنگ داخلی تمام‌عیار فاصله دارد؛ جنگی که می‌تواند این کشور را بار دیگر به ورطه خشونت‌های فرقه‌ای و تجزیه بکشاند. این اظهارات در حالی مطرح شد که دولت دونالد ترامپ هفته گذشته در تصمیمی غیرمنتظره اعلام کرد تحریم‌های آمریکا علیه دمشق را کاهش می‌دهد و رئیس‌جمهور این کشور با احمد الشرع رئیس‌جمهور جدید سوریه و رهبر پیشین گروه اسلام‌گرای حیات تحریر الشام، در عربستان سعودی دیدار کرد.
تصمیم ناگهانی کاخ سفید برای کاهش تحریم‌ها، برخی قانون‌گذاران جمهوری‌خواه را که به الشرع به دلیل پیشینه‌اش به‌عنوان یک چهره معرفی‌شده در فهرست تروریستی آمریکا بدبین هستند، غافلگیر کرد. الشرع که سال گذشته رهبری سرنگونی بشار اسد، را بر عهده داشت، اکنون در مرکز توجه سیاست خارجی آمریکا قرار گرفته است. روبیو در توضیح این چرخش سیاست خارجی گفت: «ارزیابی ما نشان داد که دولت انتقالی سوریه شاید تنها چند هفته، یا شاید چند ماه، با فروپاشی کامل و آغاز جنگی همه‌جانبه فاصله دارد؛ جنگی که می‌تواند این کشور را تکه‌تکه کند.»
چالش‌های تعامل با دولت جدید
دولت ترامپ پیش‌تر نسبت به رهبران جدید سوریه، که بسیاری از آن‌ها از اعضای گروه حیات تحریر الشام هستند، رویکردی محتاطانه داشت. این گروه که در گذشته با القاعده مرتبط بود، اگرچه اعلام کرده که این پیوندها را قطع کرده، همچنان از سوی برخی مقامات ارشد آمریکایی به‌عنوان گروهی جهادی مورد انتقاد قرار می‌گیرد. با این حال، روبیو تأکید کرد که تعامل با این دولت جدید، هرچند مخاطره‌آمیز، تنها گزینه برای جلوگیری از فروپاشی کامل است. او گفت: «اگر با آن‌ها همکاری کنیم، شاید نتیجه بدهد. اما اگر از آن‌ها فاصله بگیریم، شکست و فروپاشی حتمی است.»
پس از تصمیم هفته گذشته دونالد ترامپ، مقامات آمریکایی در حال بررسی هستند که کدام تحریم‌ها را می‌توانند به‌صورت یک‌جانبه لغو کنند و کدام‌یک نیازمند تأیید کنگره است. این در حالی است که دونالد ترامپ در ریاض اعلام کرد تصمیم برای کاهش تحریم‌ها پس از گفت‌وگو با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، اتخاذ شده است؛ اظهاراتی که به گفته روبیو تنها بخشی از محاسبات پیچیده دولت امریکا را نشان می‌دهد.
اروپا در مسیر کاهش تحریم‌ها
همزمان با تحولات آمریکا، مقامات اروپایی نیز برای لغو تحریم‌های اقتصادی علیه سوریه شتاب بیشتری به خرج داده‌اند. وزرای خارجه اتحادیه اروپا روز سه‌شنبه طرحی را برای لغو تحریم‌های باقی‌مانده علیه بخش‌های اقتصادی سوریه تأیید کردند، اما تحریم‌های هدفمند علیه افرادی که در نقض حقوق بشر و خشونت‌های فرقه‌ای دست داشته‌اند، معرفی شد. تحریم‌های مربوط به چهره‌های حکومت اسد همچنان پابرجا خواهد ماند.
یکی از اولویت‌های اصلی اتحادیه اروپا، لغو تحریم‌های بانک مرکزی سوریه است تا روابط مالی با این کشور از سر گرفته شود. این تحریم‌ها قرار است تا اول ژوئن به حالت تعلیق درآیند. کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، تأکید کرد: «این تصمیم برگشت‌پذیر است. بدون حرکت به سوی بهبود اقتصادی، صلحی پایدار در سوریه ممکن نخواهد بود.» او افزود که در صورت بروز خشونت‌های فرقه‌ای یا کم‌کاری دولت جدید در مبارزه با داعش، تحریم‌ها به‌سرعت بازخواهند گشت.
تلاش‌های ناکام پیشین
اتحادیه اروپا از فوریه گذشته شروع به کاهش تحریم‌ها کرده و ممنوعیت تجارت و سرمایه‌گذاری در بخش انرژی، برخی بانک‌ها و همچنین برقراری مجدد پروازها و ارتباطات حمل‌ونقل را لغو کرده بود. اما پس از خشونت‌های ماه مارس در سوریه، تلاش‌های بیشتری برای کاهش تحریم‌ها متوقف شد. مقامات اروپایی اذعان دارند که این اقدامات اولیه تأثیر محدودی داشته‌اند، عمدتاً به دلیل باقی ماندن تحریم‌های اتحادیه اروپا و آمریکا. پیش از آغاز جنگ داخلی در سال ۲۰۱۰، تجارت اتحادیه اروپا با سوریه به ۷.۹ میلیارد دلار می‌رسید.
وزارت خارجه سوریه در بیانیه‌ای که در کانال تلگرامی خود منتشر کرد، تصمیم اتحادیه اروپا را «لحظه‌ای کلیدی و آغاز فصلی جدید در روابط سوریه و اروپا» توصیف کرد. این بیانیه نشان‌دهنده خوش‌بینی محتاطانه دمشق به بهبود روابط اقتصادی و سیاسی با غرب است، در حالی که چالش‌های پیش رو همچنان عظیم به نظر می‌رسند.
