مذاکرات مسکو-کی‌یف زیر سایه تردید
امتناع پوتین از آتش‌بس
رئیس‌جمهور آمریکا، پس از گفت‌وگوی دو ساعته با ولادیمیر پوتین، از آغاز مذاکرات مستقیم میان مسکو و کی‌یف برای توقف جنگ اوکراین خبر داد. اما امتناع پوتین از آتش‌بس فوری، تلاش‌های صلح‌طلبانه را به چالش کشیده است.
رئیس‌جمهور آمریکا، پس از گفت‌وگویی دو ساعته با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، اعلام کرد که مسکو و کی‌یف مذاکرات مستقیمی را برای پایان دادن به جنگ سه‌ساله اوکراین آغاز خواهند کرد. اما پوتین در این تماس از پذیرش آتش‌بس 30 روزه پیشنهادی کی‌یف که مورد حمایت واشنگتن بود، سر باز زد. این امتناع، تازه‌ترین مانع بر سر راه تلاش‌های میانجی‌گرانه آمریکا برای پایان دادن به این مناقشه خونین است.ترامپ پس از این گفت‌وگو در جمع خبرنگاران در کاخ سفید گفت: «فکر می‌کنم اتفاقی خواهد افتاد. اما اگر پیشرفتی حاصل نشود، من کنار می‌کشم و آن‌ها باید به جنگ ادامه دهند.» او همچنین به احتمال کاهش نقش میانجی‌گری آمریکا در صورت شکست مذاکرات اشاره کرد، اما زمانی مشخص برای این عقب‌نشینی تعیین نکرد.
امیدواری محتاطانه در واشنگتن
ترامپ در روزهای منتهی به این تماس ابراز خوش‌بینی کرده و گفته بود که گفت‌وگو با پوتین می‌تواند «ثمربخش» باشد و به آتش‌بسی فوری منجر شود. او پس از تماس نیز مذاکرات را «عالی» توصیف کرد و حتی از احتمال لغو تحریم‌های روسیه و گسترش تجارت آمریکا با هر دو کشور در صورت دستیابی به توافق صلح سخن گفت.
او به خبرنگاران گفت: «پیشرفت‌هایی حاصل شده و من همچنان باور دارم که پوتین خواستار صلح است.» با این حال، او اعمال تحریم‌های جدید علیه روسیه را رد نکرد، اما تأکید کرد که این اقدام در حال حاضر در دستور کار نیست. ترامپ در ماه مارس از احتمال تحریم‌های گسترده علیه مسکو به دلیل «حملات بی‌امان» به اوکراین سخن گفته بود، به‌ویژه پس از صدها حمله پهپادی روسیه به این کشور در روزهای اخیر.
پیش از گفت‌وگو با پوتین، ترامپ تماسی کوتاه با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، داشت تا استراتژی دیپلماتیک خود را هماهنگ کند. به گفته یک مقام آمریکایی و یک منبع آگاه، زلنسکی در این تماس از ترامپ خواست که بر آتش‌بس 30 روزه پافشاری کند. پس از تماس با پوتین نیز این دو بار دیگر گفت‌وگو کردند.
زلنسکی پس از این تماس‌ها در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «برای همه ما حیاتی است که ایالات متحده از مذاکرات و تلاش برای صلح فاصله نگیرد، چون تنها کسی که از این انزوا سود می‌برد، پوتین است.» او پیشنهاد داد که مذاکرات در ترکیه، واتیکان، سوئیس یا دیگر مکان‌ها برگزار شود و افزود: «اگر روس‌ها آماده توقف کشتار نباشند، باید تحریم‌های سخت‌تری اعمال شود.»
ترامپ در پاسخ به این پیشنهاد گفت: «برگزاری مذاکرات در واتیکان می‌تواند معنای ویژه‌ای داشته باشد.»
موضع سرسختانه مسکو
پوتین که پیش‌تر از تلاش‌های صلح‌طلبانه ترامپ تمجید کرده بود، بار دیگر از او تشکر کرد، اما تأکید کرد که آتش‌بس موقت تنها در صورت دستیابی به «توافق‌های مناسب» ممکن است. به گزارش خبرگزاری دولتی تاس، پوتین گفت که مسائل گسترده‌تری باید پیش از هر توافق صلح جامع حل‌وفصل شود. خواسته‌های پوتین شامل واگذاری اراضی اوکراین، کاهش چشمگیر توان نظامی این کشور، تضمین عدم پیوستن اوکراین به ناتو و عدم حضور نیروهای ناتو در خاک اوکراین است. او همچنین اعلام کرد که روسیه آماده همکاری با اوکراین برای تهیه «یادداشت تفاهمی» است که مواضع دو طرف را برای یک معاهده صلح احتمالی مشخص کند.
مذاکرات در سایه تردید
ترامپ مدعی شد که تماس‌های فشرده او به توافقی برای آغاز مذاکرات آتش‌بس میان روسیه و اوکراین منجر شده است. او گفت: «روسیه و اوکراین بلافاصله مذاکرات برای آتش‌بس و مهم‌تر از آن، پایان جنگ را آغاز خواهند کرد. شرایط این مذاکرات باید میان دو طرف تعیین شود، چون آن‌ها جزئیاتی را می‌دانند که هیچ‌کس دیگری از آن آگاه نیست.»
با این حال، هفته گذشته مقامات میانی اوکراین و روسیه برای اولین بار از زمان آغاز تهاجم مسکو در فوریه 2022، در استانبول روبه‌رو شدند و توافق کردند که اسنادی برای دستیابی به آتش‌بس مبادله کنند. ترامپ که هفته گذشته در خاورمیانه بود، پیشنهاد سفر به ترکیه برای دیدار با پوتین را داده بود، اما پوتین به این سفر نرفت.
حمایت اروپا، تهدید به عقب‌نشینی
ترامپ پس از تماس با پوتین با رهبران اتحادیه اروپا، فرانسه، ایتالیا، آلمان و فنلاند نیز گفت‌وگو کرد. اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، در ایکس از «تلاش‌های خستگی‌ناپذیر» ترامپ برای آتش‌بس در اوکراین قدردانی کرد و افزود: «مهم است که آمریکا در این مسیر باقی بماند.»
رهبران اروپایی هفته گذشته هشدار داده بودند که اگر روسیه با آتش‌بس فوری موافقت نکند، اقداماتی برای فشار بر مسکو انجام خواهند داد.
فشارهای داخلی در آمریکا
ناکامی ترامپ در تحقق وعده انتخاباتی خود برای برقراری صلح سریع در اوکراین، فشارها بر او و تیمش را افزایش داده است. آن‌ها بارها تهدید کرده‌اند که در صورت عدم پیشرفت در مذاکرات، از نقش میانجی‌گری خود کناره‌گیری خواهند کرد.
جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، پیش از تماس ترامپ با پوتین به خبرنگاران گفت: «ما می‌دانیم که مذاکرات به بن‌بست رسیده است. رئیس‌جمهور به پوتین خواهد گفت: آیا واقعاً جدی هستید؟ آمریکا قرار نیست وقت خود را تلف کند. ما به دنبال نتایج هستیم.» او افزود: «مطمئن نیستم که پوتین خودش استراتژی روشنی برای پایان دادن به جنگ داشته باشد.»
