«شبکه شرق» در گفت‌وگو با بهروز مروتی، رئیس کمپین معلولان؛
روز جهانی معلولان را تحریم کرده‌ایم!
در سال 1992 میلادی از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد 3 دسامبر یا 12 آذر به عنوان روز جهانی معلولان اعلام شد. هدف از نامگذاری چنین روزی به نام «روز جهانی معلولان» ارتقا رشد اذهان عمومی درباره مسائل مربوط به معلولیتهای مختلف و افزایش آگاهی در این رابطه بوده است.
درایران اما بی توجهی به معلولان، عدم مناسب‌سازی فضاهای شهری برای معلولان، نبود وسایل حمل‌ونقل عمومی، عدم دسترسی به مکانهای گردشگری و تفریحی و مشکلات مربوط به اشتغال معلولان موجب شده تا تعداد قابل توجهی از معلولین گوشه نشینی را به حضور در جامعه ترجیح دهند و جمله معلولیت محدودیت نیست را تنها به چشم یک شعار تلقی کنند.
سکوت افراد دارای معلولیت در روز جهانی معلولین
در سال های اخیر بارها شاهد شکل گیری تجمعات معلولان بودهایم. تجمعاتی که عمدتا بینتیجه مانده است و بعضا با برخوردهای نامناسب پایان یافته است. همین بیتوجهی به حقوق اولیه معلولان باعث شده تا گروهی از آنها «روز جهانی معلولین» را تحریم کنند و ترجیح دهند که در این روز سکوت کنند تا شاید از این راه بتوانند صدایشان را به مسئولان برسانند. بهروز مروتی، رئیس کمپین معلولان درباره دلایل تحریم کردن این روز از سوی معلولان می‌گوید: «عدم برنامه ریزی و سیاست‌گذاری در حوزه پیشگیری از معلولیت، توانبخشی و توانمند سازی که در برنامه هفتم به آن اشاره شده بود، هنوز اجرایی نشده است. از سوی دیگر شاهد اجرای طرح جوانی جمعیت و سخت شدن آزمایش های غربالگری در جامعه هستیم همچنین میزان بالای تصادفات جاده‌ای، بیماری‌ها و سایر موارد موجب بروز معلولیت میشود همه اینها موجب شده تا ما با بحران معلولیت مواجه شویم.»
مصائب کار کردن با معلولیت و بی توجهی به مناسب سازی
رئیس کمپین معلولان درباره مناسب سازی فضای کار معلولان می‌گوید: «مناسب‌سازی فضای کار برای معلولان یکی از مطالبات اصلی و فراموش‌شده افراد دارای معلولیت است. از سوی‌دیگر، کارگران معلول به دلیل پایین بودن امنیت شغلی به سادگی قادر به شکایت علیه مناسب نبودن فضای کاری خود نیستند .علاوه بر مشکلات حمل‌ونقل و مسئله ورود و خروج به کارگاه‌ها، مشکلات دیگری نظیر نبود سرویس بهداشتی مناسب‌سازی‌شده، و نامناسب بودن محیط داخل کارگاه مثل میز و صندلی مورد نیاز فرد معلول نیز مسائل جدی برای کارگران ایجاد میکند.»
آنطور که برخی از کارگران دارای معلولیت میگویند گاه به دلیل نبود سرویس بهداشتی مناسب‌سازی شده در طول ساعت کار چیزی نمی‌خورند که این خود جدای سختی منجر به بیماری‌هایی همچون عفونت روده‌ای و عفونت دستگاه ادراری و گوارشی میشود. همچنین بعضی از افراد هنگام نیاز به سرویس بهداشتی مرخصی ساعتی می‌گیرند تا خانه یا محیطی مناسب پیدا کنند.
یکشنبه‌های اعتراضی هیچ نتیجه‌ای ندارد
این فعال حقوق معلولان به بررسی برخی مشکلات افراد دارای معلولیت پرداخته است.او می‌گوید: «امسال سال تجمع و اعتراضات سراسری معلولان بود. از اردیبهشت ماه امسال یکشنبه های اعتراضی شروع به فعالیت کرد و هر ماه یک یکشنبه را به تجمع اختصاص دادیم. این اعتراضات از جلوی سازمان و ادارات بهزیستی در سراسر کشور آغاز و به استانداری، فرمانداری، ریاست جمهوری، سازمان برنامه وبودجه و مجلس هم کشیده شد.تجمع و اعتراض های امسال ما روی اجرای ماده27 قانون حمایت از حقوق معلولان متمرکز شده بود و دولت را مکلف میکند به معلولان واجد شرایط، کمک های معیشتی معادل یا به میزان دستمزد سالیانه پرداخت کند اما دولت، چه دولت فعلی چه دولت قبلی از زیر بار این مسئولیت شانه خالی کرده است.»
برنامه هفتم توسعه و بی اعتنایی به معلولان
یکی از مواردی که نقدهای بسیاری بر آن وجود دارد «برنامه هفتم توسعه» است. برنامه‌ای که گفته میشود بدون کمترین توجه به معلولان و برآورده کردن نیازهایشان تدوین شده و درمیان همه برنامه‌های پنج ساله توسعه کشور رکورد دار بیتوجهی به معلولان است. برنامه هفتم از برنامه‌های پنج ساله دوم تا کنون کمترین میزان توجه به افراد دارای معلولیت را داشته و برخی میگویند این امر از بیتوجهی عامدانه مسئولان به معلولان حکایت دارد. نگهداری از سالمندان و معلولان، واگذاری خانه‌های سازمانی فرسوده به خانواده‌های دارای عضو معلولِ دستگاه‌ها و واردات تجهیزات پزشکی و توانبخشی با شمول معافیت از پرداخت سود بازرگانی و عوارض گمرکی تنها موارد توجه برنامه هفتم به معلولان است.
بخش دولتی و خصوصی قوانین را رعایت نمی‌کنند
آنطور که مروتی می‌گوید: «از مشکلات اساسی برنامه هفتم این بوده که از افراد دارای معلولیت به عنوان صاحبان حق مشورت گرفته نمیشود. ما با تجمع‌ها توانستیم دو مورد را تا حدی درست کنیم.
یکی بانک زمان که قرار بود برای نگهداری سالمندان و معلولان امکاناتی فراهم کند و دیگری کمک هزینه و مستمری نهادهای حمایتی بود. این قانون چند چالش عمده دارد و به خوبی هم اجرا نمیشود. در بخش غیردولتی عملا این قانون به رسمیت شناخته نمیشود و در بخش دولتی هم صندوق های بازنشستگی هزینه های سنوات را پرداخت نمی‌کنند.»
بهزیستی همراه معلولان نیست
این فعال حوزه معلولیت با اشاره به این موضوع که بهزیستی به عنوان متولی امور معلولان هیچ کمک به آنها نمی‌کند، می‌گوید: بهزیستی در مواردی کار شکنی هم میکنند و نقش اساسی در نرسیدن افراد معلول به حقوقشان دارد. در جلسه آبان که با سازمان برنامه بودجه داشتیم، بچه های شرکت کننده را تهدید کرد تا جنبش افراد دارای معلولیت را دچار حاشیه کند. بهزیستی یار وهمراه معلولان نیست.
