|

بیانیه جمعی از روانشناسان، روانپزشکان و متخصصان سلامت روان:

آثار خشونت بر نهاد مدرسه و جمعیت دانش‌آموزی ایران

جمعی از روانشناسان، روانپزشکان و متخصصان سلامت روان در بیانیه به تاریخ 1 آبان 1401 در مورد پیامدهای روانی رویکرد کنونی دستگاه‌های قضایی-انتظامی نسبت به مدارس واکنش نشان دادند. در این بیانیه پیامد وقایع اخیر تشریح و راهکار ارائه شده است.

 آثار خشونت بر نهاد مدرسه و جمعیت دانش‌آموزی ایران

به گزارش شبکه شرق متن بیانیه به شرح زیر است:

تحلیل جمعی از متخصصان سلامت روان ایران در مورد پیامدهای روانی رویکرد کنونی دستگاه‌های قضایی-انتظامی نسبت به مدارس

دانش‌آموزان و نوجوانان سرمایه‌های کشور هستند و حفظ سلامتی و امنیت‌شان به خصوص از لحاظ سلامت روان‌شناختی بزرگترین وظیفه‌ی مسئولین به‌خصوص متولیان آموزش و پرورش است. بیش از یک ماه است که روزهای ملتهبی را پشت سر می گذاریم. در پی اعتراض‌هایی که از شهریور ۱۴۰۱ آغاز شده شاهد حوادث ناگواری بوده‌ایم. آنچه برای کودکان و نوجوانان سرزمین‌مان رخ داد از ناگوارترین آن‌ها بود.

ما جمعی از متخصصان سلامت روان در راستای مسئولیت‌پذیری اجتماعی و تعهد به سوگندی که برای ارتقای سلامت مردم- بدون بیم و مصلحت‌اندیشی و با تکیه بر وجدانیات و اخلاق- به عهده داریم، تحلیلی درمورد پیامدهای رویکرد کنونی دستگاه‌های قضایی- انتظامی نسبت به مدارس ارائه می‌دهیم. این گزارش نتیجه‌ی ساعت‌‍‌ها بحث و بررسی کارشناسی است که با وجود اطلاعات بسیار محدود و نداشتن دسترسی به گزارش‌های مستند و یا امکان بررسی‌های میدانی تدوین شده است. با وجود همه‌ی محدودیت‌ها، تلاش تدوین‌کنندگان بر رعایت انصاف و عینی‌گرایی علمی در عین شهامت و راستگویی بوده است.

بخش یکم: یافته‌های موجود  

از آغاز اعتراض‌ها از شهریور۱۴۰۱ در ایران گزارشاتی نگران‌کننده مبنی بر ورود غیرقانونی نیروهای انتظامی و حمله‌ی مهاجمان ناشناس به مدارس، ورود افراد غیرمسئول در نظام آموزش و پرورش به حریم کودکان و نوجوانان در مدرسه، ضرب و شتم و بازداشت دانش‌آموزان، استفاده از کودکان و نوجوانان به عنوان نیروی نظامی و از همه غم‌انگیزتر کشته شدن دانش‌‎‌‌آموزان، فشار غیرقانونی به کارکنان مدارس جهت ارائه‌ی اطلاعات و معرفی دانش‌آموزان به نیروهای امنیتی و اجبار غیرقانونی دانش‌آموزان به شرکت در برنامه‌های فرهنگی دستوری بیان شده است. متأسفانه اطلاع‌رسانی در خصوص موارد فوق نه تنها از بیم‌ها نکاسته و تردیدها را کاهش نداده، بلکه نگرانی‌ها را دامن زده و گمانه‌زنی‌های بیش‌تری را باعث شده است.

یافته‌های این گزارش بر اساس مستندات، مصاحبه‌ها و اخباری است که تا به‌حال از منابع خبری رسمی داخلی به‌صورت محدود در اختیار ما بوده است. مواردی که در زیر به آن اشاره می‌شود به صورت مستند در روزنامه‌ی شرق و پایگاه خبری آفتاب به نقل از روزنامه‌ی هم‌میهن به ترتیب در تاریخ ۱۹مهر و ۲۳مهر ۱۴۰۱ منتشر شده است.

الف) موضوع بازداشت، فرستادن دانش‌آموزان به کانون اصلاح و تربیت، تشکیل پرونده‌های روانپزشکی و روانشناسی، استفاده‌ی غیرتخصصی و غیردقیق از تشخیص اختلال شخصیت ضداجتماعی:

روزنامه‌ی شرق در تاریخ ۱۹مهر ۱۴۰۱مصاحبه‌ای با وزیر آموزش و پرورش را منتشر کرد که برخی از اظهارات ایشان در اینجا ذکر می‌شود؛ "وی در پاسخ به این‌که جدای از زندان، آیا دانش آموزی داریم که در بازداشت باشد؟ اظهار کرد: دانش آموزی در زندان نداریم و مواردی هم اگر بازداشت باشند برای بحث اصلاح و تربیت است که در مرکز روان‌شناسی هستند و دوستان کارشناس کارشان را انجام می‌دهند تا بعد از اصلاح به محیط مدرسه برگردند". به گزارش جماران؛ به نقل از شرق، وزیر آموزش و پرورش دولت سیزدهم تایید کرد که برخی دانش آموزان بازداشتی برای اصلاح و تربیت به مراکز روان شناسی ارجاع داده شده‌اند تا مانع از تبدیل آن‌ها به شخصیت‌های ضداجتماعی شوند.

روزنامه‌ی هم‌میهن در گزارشی درباره‌ی بازداشت دانش آموزان در اعتراضات اخیر نوشت: نیمکت‌های تعدادی از دانش‌آموزان حالا چندروزی می‌شود که خالی است؛ عدد هرکدام فرق می‌کند، یک هفته، دو یا سه هفته". دو هفته پیش بود که در صفحه‌ی اجتماعی روزنامه‌ی هم‌میهن، گزارشی درباره‌ی بازداشتی‌های زیر ۱۸ سال و حقوق‌شان منتشر شد و در آن تعدادی از وکلا گفتند که افراد زیر ۱۸ سال به کانون‌های اصلاح و تربیت منتقل شده‌اند و چندروز پیش، یوسف نوری، وزیر آموزش و پرورش بالاخره آن را تایید کرد."

 

ب) تعداد بازداشتی‌ها:

روزنامه‌ی هم‌میهن درمورد تعداد دانش‌آموزان بازداشتی این روزنامه بیان می‌کند: "هرچند از تعداد دقیق نوجوانان بازداشتی خبر رسمی منتشرنشده، اما اطلاعات تعدادی از وکلا و بازداشت‌شدگانی که در روز‌های اخیر آزاد شده‌اند نشان می‌دهد، دانش‌آموزان بازداشتی کم نیستند."

ج) برخوردار نبودن دانش‌آموزان بازداشتی در کانون اصلاح و تربیت از خدمات روانشناختی، تربیتی و آموزشی:

طبق گزارش روزنامه‌ی هم‌میهن، براساس اطلاعات مریم کیان‌ارثی (وکیل دادگستری که در یک ماه گذشته، موضوع دانش‌آموزان بازداشتی را دنبال کرده است)، از آموزش یا مشاوره‌ی روانی خاصی در کانون‌های اصلاح و تربیت خبری نیست: "من دختری را در کانون تهران دیدم که در ۱۵ سالگی، پدرش را کشته و بی‌سواد بود؛ یک‌سال‌ونیم از نگهداری‌اش در کانون می‌گذشت، اما هنوز بی‌سواد بود. آموزش کار‌های هنری وجود دارد، اما آن‌طور که من دیدم، آموزش خاص دیگری وجود ندارد."

د) امنیتی کردن فضای مدرسه و تبدیل کردن آن به پادگان و جایی شبیه زندان برای کادر آموزشی:

روزنامه‌ی هم‌میهن شنبه ۲۳ مهر گزارش کرد: "در روز‌های گذشته دستور‌های شفاهی و کتبی دیگری هم به مدیران داده شده است؛ مدیر و معاون یک‌مدرسه در تهران که نمی‌خواهند نام‌شان در گزارش بیاید به هم‌میهن می‌گویند، به آن‌ها دستور داده شده که دانش‌آموزان را با فاصله و یکی‌یکی از مدرسه خارج کنند تا جمع نشوند. به مسئولان مدارس گفته شده که اگر مدرسه‌ای دو در دارد، تعداد دانش‌آموزان را نصف کرده و از هر دو در به صورت تک‌تک با فاصله‌زمانی خارج کنند."

ه) بی‌اعتبارسازی و نادیده گرفتن هیجانات دانش‌آموزان و انکار رویارویی نوجوانان و کودکان با این میزان اخبار ناگوار مربوط به مرگ و کشته شدن با استفاده از راهکار سطحی پخش آهنگ شاد:

بر اساس اخبار منتشر شده در روزنامه‌ی هم‌میهن، دستور یا توصیه‌ی دیگر به مدیران مدارس این بوده که زنگ‌های تفریح برای دانش‌آموزان، آهنگ شاد پخش کنند؛ موضوعی که موجب اعتراض تعدادی از دانش‌آموزان هم شده است. همچنین، این روزنامه در ادامه ذکر می‌کند مدیر یک مدرسه‌ی متوسطه‌ی اول دختران در اطراف تهران که نخواست نامش در گزارش بیاید، در توضیح بیشتر به هم‌میهن می‌گوید: "در بخشنامه‌ای که به‌طور مکتوب به مدارس فرستاده شده بر هویت‌سازی برای دختران، شادسازی فضای مدرسه و... تاکید شده است. مثلاً برای میلاد پیامبر اعلام شده بود که فضای مدرسه شاد شود و از موسیقی شاد هم استفاده شود. اما دو هفته پیش بود که به‌طور ناگهانی جلسه‌ای برگزار و در آن اعلام شد که قبل از اینکه آن‌ها اطلاع دهند، ما زودتر مشکلات را گزارش دهیم."

و) استفاده از نیروهای امنیتی بسیجی و وارد کردن آن‌ها در داخل مدرسه و ایجاد جو امنیتی در مدارس:

مدیر مدرسه‌ی دیگری به هم‌میهن می‌گوید، گاه برای کلاس‌هایی که در ساعاتی معلم نداشته‌اند از نیرو‌های خارج مدرسه که عموماً از بسیج معرفی می‌شوند، استفاده می‌شود تا با دانش‌آموزان در کلاس‌ها صحبت کنند: "در جلسه‌ی مدیران منطقه به ما گفتند که بچه‌ها را در حیاط مدارس جمع کنید و آن‌ها را ارشاد کنید. از ما خواسته‌اند که جلسات مرتب با خانواده‌ها داشته باشیم".

مدیر مدرسه‌ی دیگری بیان کرده است: "به ما اعلام شد که استفاده از تلفن همراه از سوی دانش‌آموزان به شدت کنترل شود، میزان گشتن کیف بچه‌ها و بازرسی بدنی، مورد توجه قرار گیرد. از افرادی مثل نیرو‌های بسیج برای توضیح وضعیت فعلی با محوریت پدافند غیرعامل استفاده شود، تصویر مقام رهبری در صورتی‌که احساس شود ممکن است مشکلی برایش پیش آید، حذف شود".

ز) فشار وارد کردن به مدیران مدرسه از مسئولین بالادستی برای اعمال قدرت و به اجرا در آوردن تدابیر امنیتی و ایجاد فضای ناامن در مدارس برای دانش‌آموزان، معلمان، مدیران و والدین:

مدیر این مدرسه تأکید می‌کند که این جلسه‌ها یا تلفنی بوده یا حضوری و توضیح داده شده که در پی فشار‌هایی که از نهاد‌های بالادستی به آن‌ها شده، این جلسات برگزار می‌شود: «تمام این موارد به صورت تک به تک به مدیران اعلام شد و در این مدت مدیران زیادی به حراست آموزش و پرورش فراخوانده شده‌اند. حتی مرا چندین بار خواسته‌اند، درحالی‌که مدرسه ما خیلی آرام است و اتفاقی رخ نداده. اما فشار‌ها را خیلی زیاد کرده‌اند. درکنار آن هم گزارش‌های نادرست زیادی به حراست می‌شود و یک فضای ناامنی اجتماعی در مدارس شکل گرفته است. دیگر نمی‌توان به کسی اعتماد کرد.».

ح) استفاده از نیروهای انتظامی و لباس شخصی‌ها در اطراف فضای مدرسه برای ایجاد فضای امنیتی:

مدیر مدرسه‌ای به نقل از روزنامه‌ی هم‌میهن با اشاره به صحبت‌های اخیر وزیر آموزش و پرورش درباره‌ی بازداشت تعدادی از دانش‌آموزان می‌گوید که از مدیران برخی مدارس شنیده که نیرو‌های امنیتی وارد مدرسه شده‌اند و برخی دانش‌آموزان را از داخل مدرسه برده‌اند. مشخص هم نیست که این دانش‌آموزان به عنوان خاطی، چطور شناسایی شده‌اند. در این مدت هم افراد زیادی مثل نیرو‌های انتظامی و لباس‌شخصی‌ها در مقابل مدارس دیده می‌شوند و در مسیر رفت‌وآمد دانش‌آموزان و کادر مدرسه آن‌ها را دیده‌اند: «غیر از پدر و مادران افراد زیادی مقابل مدارس می‌ایستند. بعید می‌دانم این خواسته‌ی آموزش و پرورش باشد".

لازم به ذکر است که در طی یک ماه گذشته نامه‌ها و بیانیه‌های بسیاری در جهت اعلام نگرانی و رسیدگی به حوادث اخیر از سوی متخصصین و فعالان حوزه‌ی کودک و نوجوان منتشر شده است. گروه‌هایی از جمله انجمن علمی روانپزشکان ایران، انجمن علمی روانپزشکی کودک و نوجوان ایران، روان‌درمانگران کودک و نوجوان، انجمن حمایت از حقوق کودکان، شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران و فعالان ادبیات و هنر کودک ونوجوان نیز بارها نسبت به پیامدهای جبران‌ناپذیر این خشونت‌ها ابراز نگرانی کرده و هشدار داده‌اند که ادامه‌ی این روند بهایی سنگین خواهد  داشت؛ اما دریغ که پاسخی جز بی‌اعتنایی و برخوردهای سلبی و قهرآمیز دریافت نکرده‌اند. تا کنون هیچ نشانه‌ای از ابراز پشیمانی، همدلی، احساس مسئولیت، پاسخ‌گویی و عزم به رسیدگی و پیگیری و اقدام عملی از سوی مقامات مسئول نیز دیده نشده است.

بخش دوم: تحلیل آثار ناگوار خشونت بر نهاد مدرسه و جمعیت دانش‌آموزی ایران

ما به اقتضای حرفه و دانش خود هرگونه خشونت و رفتار غیرقانونی با نوجوانان (چه در خیابان و چه در مدرسه و یا فضای اطراف مدرسه) را موجب آثار مخرب روانی شدیدی در کوتاه مدت و بلند مدت برای دانش‌آموزان می‌دانیم، آثاری که به سادگی قابل جبران نخواهد بود. امیدواریم این هشدار روشن شنیده شده و چون دیگر انذارها نادیده گرفته نشود. از جمله خطرهایی که چنین برخوردهایی برای نهاد آموزش و پرورش، مدرسه و دانش‌آموزان در پی خواهد داشت عبارتند از:

الف) مسـئله‌ی اعتماد: این اتفاقات برای دانش‌آموزان حامل این پیام است که نظام آموزشی و متولیان امر تعلیم و تربیت قابل اعتماد نیستند. فضای مدرسه باید برای کودکان و نوجوانان فضایی امن و آرام باشد و از دست رفتن این اعتماد، آن‌ها را به نظام آموزش و پرورش که قرار است در امر تربیت و آموزش تلاش کنند و همچنین به نیروهای انتظامی که قرار است حافظان امنیت جانی شهروندان باشند بدبین و بی‌اعتماد کند. آموزش و رشد تحصیلی و شکوفایی در فضایی ناامن، توأم با فضای ترس و بی‌اعتمادی قطعاً امکان‌پذیر نخواهد بود.

ب) تأثیرات خشونت و پرخاشگری بر نوجوانان حداقل از دو بُعد آشکارا قابل بررسی و آثار آن نگران کننده است:

۱- از دیدگاه روانشناسی اجتماعی فرد از طریق تجربه و مشاهده‌ی پرخاشگری و رفتار خشونت‌آمیز دیگران، رفتار پرخاشگرانه و خشن را کسب می‌کند؛ رویارویی کودکان و نوجوانان با انواع خشونت‌ها و رفتارهای پرخاشگرانه و یا حتی تماشای آن در شرایط کنونی جامعه باعث یادگیری مشاهده‌ای پرخاشگری  و تمایل به تکرار این نوع رفتارها در آن‌ها می‌شود که قطعاً در درازمدت نه تنها تبعات سنگین و نگران‌کننده‌ای برای خود دانش‌آموزان دربردارد، بلکه برای جامعه نیز از جنبه‌های مختلف هزینه‌های سنگین در پی خواهد داشت.  

۲- پرخاشگری و خشونت همواره پرخاشگری و خشونت می‌آورد. یکی از قوی‌ترین محرک‌هایی که منجر به پرخاشگری می‌شود برتری‌نمایی یعنی نشان دادن تکبر و کوچک شمرده شدن از سوی دیگران است. برخوردهای صرفاً پلیسی و تنبیهی با افراد، چیزی جز دامن زدن به خشم و رفتارهای مقابله‌جویانه در پی نخواهد داشت. ا‌ین‌گونه برخوردها با کودکان و نوجوانان فقط واکنش پرخاشگرانه‌ی آن‌ها را در زمان کنونی یا آینده افزایش می‌دهد.

ج) مسـئله‌ی تروما: نوجوانانی که خودشان بطور مستقیم مورد خشونت قرار گرفتند، و یا نوجوانانی که ناظر خشونت بودند می‌توانند دچار اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) بشوند. تروما برای افراد می‌تواند معانی مختلفی داشته باشد اما مسئله‌ی واضح این است که رویارویی با این حجم از اخبار ناگوار مرگ و رفتارهای خشونت‌بار از طریق رسانه‌ها، صرف‌نظراز این‌که خودشان بطور مستقیم با آن روبرو شده باشند یا نه، برای کودکان و نوجوانان می‌تواند فراتر از تحمل روانی آن‌ها باشد و احساس عمیق درماندگی و خارج از کنترل بودن همه چیز، عدم تمرکز، مشکل خواب، استرس، فشار، اضطراب، خشم، احساس گناه، ترس و وحشت زیادی به بارآورد که گاه تا مدت‌ها می‌تواند عملکرد روانی، شناختی، هیجانی، اجتماعی، و تحصیلی آن‌ها را مختل کند.

د) مسـئله‌ی افسردگی: طبق الگوی عمومی روان‌شناختی، ناکامی و ناتوانی در ابراز عاملیت و فاعلیت می‌تواند منجر به احساس افسردگی شود. باتوجه به اینکه مسیرهای اعتراض قانونی نوجوانان در حال حاضر با مخالفت جدی پاسخ داده شده است، در نتیجه نوجوانان راه اعتراضی ندارند و بسیار احتمال دارد اگر برای این گروه تمهیدات مناسبی برای ابراز مخالفت و شنیدن مطالبات، نیازها و خواسته‌هایشان فراهم نشود، دچار یأس، ناکامی، دلسردی از اوضاع کنونی و آینده‌ی زندگی در ایران، احساس بی‌تعلقی به وطن و احساس عمیق افسردگی شوند.

ه) مسـئله‌ی هویت‌یابی اجتماعی و احساس انفعال: نوجوانی دوره‌ی حساسی است؛ هویت آینده‌ی نوجوان و شالوده‌ی شخصیت او بر مبنای تجربیاتی شکل می‌گیرد که در این سنین در فضای فردی، دوستان، خانواده و اجتماع با آن روبرو می‌شود. شرکت کردن نوجوانان در اعتراضات می‌تواند فعالیتی فعالانه در راستای شکل دادن به ابعاد هویت اجتماعی و فرهنگی و جامعه‌پذیری‌شان باشد؛ اگر این رفتارهای آزادی‌خواهانه و اعتراضی با واکنش‌های قهری و تنبیهی پاسخ داده شوند، در نوجوانان این احساس به وجود خواهد آمد که هیچ تاثیری نمی‌توانند در جامعه بگذارند و تنها با رفتارهای پرخاشگرانه روبرو می‌شوند. آثار این نوع برخورد با نوجوانانی که متفاوت با نسل پیشین خود هستند، می‌تواند تبعاتی از انفعال تا عصیان را به دنبال داشته باشد. اگر اکنون به این نوجوانان ناراضی اجازه‌ی اعتراض و مخالفت کردن حتی به صورت مدنی و مسالمت‌آمیز داده نشود، چطور می‌توان انتظار داشت که در آینده آنان نیز سخن شما را بشنوند. این نوع برخوردها در نهایت آن‌ها را به بزرگسالانی منفعل و یا عاصی تبدیل می‌کند که برای ابراز خود و خواسته هایشان راهی غیر از مسالمت پیشه خواهند کرد.

نامتناسب بودن واکنش‌های مسئولان نسبت به نوجوانان نه تنها در اعتراضات آن‌ها خود را نشان می دهد، بلکه بخش‌های دیگر نظام آموزشی هم به نظر می‌رسد ویژگی‌ها و خصوصیات منحصربه‌فرد این گروه سنی را به درستی نمی‌شناسند. نگاهی به محتوای آموزشی و سیاست‌های اعلامی در حوزه‌ی تعلیم و تربیت نشان می‌دهد که سیاست‌گذاری‌ها در حوزه‌ی کودک و نوجوان، هیچ توجهی به مختصات و زیست جهان نوجوانان ندارد و اصولاً تلاشی برای شناخت آن نیز به عمل نیاورده است. در حالی‌که مختصات فرهنگی زیست جهان این دانش‌آموزان حتی با نسل پیش از آن نیز قابل مقایسه نیست، مسئولین آموزش و پرورش مصرانه در پی آن هستند که محتوای آموزشی ایدئولوژیکی را که در بسیاری زمینه‌ها چند دهه از زمینه و زمانه‌ی فعلی دور است، به اجبار به این نوجوانان منتقل کنند که پیشاپیش شکست خورده و مسدود کننده‌ی فضای گفت وگو و تعامل میان نسلی است. دانش‌آموزانی که امروز در خیابان‌ها و مدارس هر شعاری سر می‌دهند و هر رفتاری از خود بروز می‌دهند محصول سیاست‌های آموزشی و تربیتی (دست کم) چهل ساله‌ی اخیر هستند.

بخش سوم: انتظارات از مقامات مسئول

۱- نظام آموزش و پرورش باید به حکم وظیفه‌ی خود از قدرتش در جهت ایجاد فضای امن و گفتگومحور برای دانش‌آموزان و والدین آن‌ها استفاده کند، از سلامت روان کودکان و نوجوانان مراقبت کند، تا در این شرایط پر آشوب دانش‌آموزان که آینده‌سازان این کشورند، آسیب کمتری ببینند و در محیطی امن، حامی و دربرگیرنده به تحصیل و رشد استعدادهایشان بپردازند؛ انتظار نمی‌رود برای فضای مدرسه هم -که جایی شبیه نهاد خانواده برای تربیت محسوب می‌شود- همان تدابیر امنیتی‌ای اتخاذ شود که در بخش‌های دیگر به‌کار رفته است.

۲- جای نوجوان معترض نه بازداشتگاه است نه کانون اصلاح و تربیت. ضمن اینکه استفاده از برچسب‌هایی مانند «ضداجتماعی» که از سوی وزیر آموزش و پرورش مطرح شد نیاز به بررسی تخصصی از سوی روانشناسان و روانپزشکانی دارد که از جایگاه و صلاحیت تشخیص‌گذاری و درمان روان‌شناختی برخوردارند. این نوع استفاده‌ها نه تنها نادرست و غیرعلمی است بلکه جامعه را ملتهب و پُرتنش می کند و ترس و بی‌اعتمادی کودکان و نوجوانان و خانواده‌ها را از نظام آموزشی دو چندان می‌سازد. تنبیه، فشار، رعب و وحشت و برچسب زدن در تضاد با تعلیم و تربیت است.

۳- رویکرد آموزش و پرورش در قبال دانش‌آموزان و نوجوانان در این ایام سخت، جداً نگران کننده است. انتظار می‌رود نظام آموزش و پرورش با احترام به اصل ۲۷ قانون اساسی از حق اعتراض دانشآموزان حمایت کند و بستری را برای شنیدن اعتراضات و مطالبات آنان فراهم نماید. همچنین، با استناد به مواد ۱۲، ۱۴، ۱۵، ۳۲، ۳۷، ۳۸ و ۴۰ کنوانسیون جهانی حقوق کودک، قانون حقوق کودک مصوب سال ۱۳۹۹ و نیز قانون فضاهای آموزشی مصوب سال ۱۴۰۰ و قانون مدنی دربارهی شرایط دستگیری افراد زیر سن قانونی، هر نوع قانونشکنی و اعمال خشونت نسبت به کودکان و نوجوانان در مدارس و فضاهای آموزشی نامناسب و خسارت‌بار است.

بخش چهارم: پیشنهاداتی برای ترمیم بی‌اعتمادی

۱- آزاد شدن فوری دانش‌آموزان بازداشتی و بازگشت آنان به آغوش امن خانواده‌هایشان

۲- ارائه‌ی آمار و اطلاعات دقیق از تمام کودکان و نوجوانان بازداشت‌شده و آن‌هایی که به کانون اصلاح و تربیت ارجاع شدند به صورت عمومی و توضیح در مورد وضعیت کنونی آنان

۳- ارائه‌ی گزارش شفاف در مورد تعداد دانش‌آموزان جان‌باخته در جریان اعتراضات و حمله نیروهای انتظامی رسمی و مهاجمان ناشناس

۴-اقدام جدی در جهت رسیدگی قضایی به ورود غیرقانونی نیروی انتظامی و مهاجمان ناشناس به مدارس و بازداشت دانش‌آموزا

۵- تعهد به حفظ امنیت دانش‌آموزان و ممانعت جدی از ورود نیروی های انتظامی و امنیتی به مدارس و یا حتی اطراف مدارس در تمام شرایط و فراهم آوردن فضایی امن و قابل اعتماد برای رابطه دانش‌آموزان و معلمان بدون ترس و وحشت از پیگیری‌های سیاسی

۶- فراهم کردن پل ارتباطی ای بین روانشناسان مستقل و کادر آموزشی مدارس برای برنامه‌ریزی های بهداشت روان در مدارس و نیز تشکیل هیأت مستقلی از روان شناسان در وزارت آموزش و پرورش با داشتن قدرت اجرایی کافی برای نظارت بر روند کار.

۷- به رسمیت شناختن نیاز دا‌نش‌آموزان به آزادی بیان و حق اعتراض و ایجاد بستر مناسب جهت گفتگوی آزادانه. پیشنهاد می‌کنیم برخی از ساعات درسی دانش‌آموزان می‌تواند به گفت و شنود درباره‌ی خواسته‌ها و احساسات آنان و تأثیرات این وقایع بر زندگی‌شان اختصاص پیدا کند.  

۸- اخبار متعددی از مدیران و مسئولان برخی مدارس منتشر شده که با لحن تند و خطرناک با دانش‌آموزان صحبت می‌کنند و در برخی موارد حتی فعالانه دانش‌آموزان را در اختیار نیروهای امنیتی قرار می دهند. مورد مدیر مدرسه‌ی بندرعباس یکی از این نمونه‌ها است و موارد متعدد دیگری که ذکر تمام موارد آن در این مقال  نمی‌گنجد. بنابراین، انتظار می‌رود نسسبت به به‌کارگیری مدیران، ناظمان و معلمانی در مدارس که در ایجاد فضای رعب و وحشت برای دانش‌آموزان همکاری داشته و اعمال و گفتار هتاکانه و تهدیدآمیز نسبت به آنان داشته‌اند تجدیدنظر جدی صورت گیرد.

جمعی از روانشناسان، روانپزشکان و متخصصان سلامت روان

۱/۸/۱۴۰۱

تمامی روانشناسان، روان‌‌پزشکان، دستیاران روان‌‌پزشکی، مشاوران، مددکاران و دیگر حرفه‌های مربوطه درصورت احساس مسئولیت انسانی و حرفه‌ای خود می‌توانند در امضا و نشر این نامه به ما بپیوندند.

(در نظر داشته باشید پس از اتمام زمان امضا، تمامی اسامی -جهت افزایش اعتبار نامه- در انتهای نامه منتشر خواهد شد)

تا این لحظه...

فروغ ادریسی

حیدر حسینی

مهدیه معین

الهه ساگارت

حسن مکارمی

آزاده قائمی

عبدالحسین رفعتیان

گلاره مستشاری  

حسین مجتهدی

بابک روشنایی مقدم

نهاله مشتاق

لادن فتی

فرشته موتابی

امیرحسین جلالی ندوشن

سروش دباغ

علی صاحبی

فرزام پروا

اصغر بدایع

ریحانه فلاح

عادله عزتی

سامرند سلیمی

میثم بازانی

مجتبی تاشکه

علی پژوهنده

مریم وحیدمنش

حسن مشهدی‌زاده

رضوان بیگدلی

ویدا مبشر

محمدعلی نقی زاده

بتول فیروزان

مهنا حسینی

الهام ابوحمزه

محمدحسن دوازده امامی

محسن دهقانی

فرشته رحمتی

فاطمه جد ی زاهد

لیدا تقی زاده

ستاره اسماعیلی

آزاده  محبوبی

آزاده سیف حسینی

سارادارابی

احسان عزیزی

شراره قادری

یوسف کریمی

یاسمن بانکی

زینب سبزواری

فاطمه موحد

فرزانه حسینی

 سعیده موسوی نسب

اسماعیل خوش نظر

زهرا مشایخی

آرمان دهقان

نغمه صبا

حوریه سادات آلیاسین

گوهر دائی کندی

یاسی سلیمانی

فرهاد فریدحسینی

حسین باشی

خدیجه زال پور

سمیرا سعیدی

مهناز شیرازی

پرویز سرابندی

مجتبی تاشکه

الهام دانش‌پرور

مریم صدیق

مریم صفری

فاطمه کربلایی

نسترن خانپور

رویا عیدی

پرویز علیزاده

محمد فخارزاده

علی نیک جو

بنفشه سنجری

میلاد بزی

پریسا کریمی

مریم پریزاد

سعید سروندی

مریم اخوی

صالحه کوچکی

سولماز عبداله زاده

ندا محمدی نیا

فاطمه مبینی

فرزانه هاشمی نژاد

علی جلالی

رضا یعقوبی

مصطفی ملتفت

سارا بهزادی

مرجان رحیمی

زهرا بیان

 محسن معروفی

سعید محمدی

سیروان کریمی

محمدرضا نیلی پور طباطبایی

الناز خسروی پور

زهرا خیرخواه حسن زاده فومنی

صنم افسری

تامیلا فراهانی

الهام فریدونی

فاطمه تاج فر

معصومه قنبری

مسعود احمدزاداصل

عزیزه ابراهیم پور

مرجان انصاری

لاله شمس

رضا دانشمند

حسن رفیعی

هیوا ادبی

نسترن سیف

حدیث زارع

 سمیرا صادقی پروین

مسیح عبادی

فرزانه عامری

شیوا کامروز

لیلا بیرانوند

فاطمه حبیبی

نگار فیض‌آبادی

شهناز شیبانی

ندا صادق زاده

مریم تقی پور

مهناز افراسیابی

دکتر سید رامین رادفر

آرزوم نیسی

آتی انصاری

زهرا غفاری

حامد قربانی

سوسن قهرمانی

ماندانا محمودجانلو

سارا نوبخت

فاطمه قنبری

سارا فرهنگ

محبوبه رحمانی

فرزانه یاوری

محبوبه فلاح

کامران رحیمیان

دکتر هاجر زرکوب

شبنم قربانی

فاطمه غفاری  

نوید خراسانی

معصومه باباقلی

معصومه حسینی

هدی خطیبی مقدم

صدیقه همایی فر

محسن انواری

گلنوش ابراهیمی

علی صادقی

عاطفه علی زاده

ماهرخ زردی

زارا حسام قاضی

هایده داوودیان

آزاده رهاوی

کیانوش عباس آبادی

نازنین جلیلزاده

مجید نورمحمدی

فریده صادقی مقدم

نجمه نامور

آذین ریاحی

پریسابختیارقازلی

سمیه مزعل

لیلا موحد

بهناز بنویدی

ندا قانعی

راضیه قاسمی

مریم پیشقدم

محبوبه بیهقی

طاهره رضوی

مریم اصفهانی

ناهید حسنی

مهرنوش مهدیزاده

فاطمه جاوید

ساجده نوربهشت

علی کربلایی

 آزاده شهبازی

سحر مشهور

نسرین امجدی

علی مرادی

زهرا عدالت مهر

زهرا زارعی

نسترن مهدیزادگان

سید جمال رئیسی

مهسا محمودی

فرانک ناطقی

زینب کاظمی

مرجان مهدیزاده

جواددلشاد

سیده صدیقه حسین دوست

مهشید رابطیان

فرهاد شقاقی

حسام کاظمیان

سارا نظری

مهناز حسن زاده

مرضیه مالکی

نیما جعفری

سودابه دیداران

فاطمه هاشمی

شهرزاد احمدکرجی

فریبا مفرد

محمد سعادت

ماندانا همایونی

مستانه نعمت

غزاله مسعودی

زهرا آهنگران

طاهره فیروزی

زهرا فرحانی نژاد

دکتر مرتضی امامی پارسا

طاهره خورسندی

حدیثه حیدری

سارا جمالی

سحر سخایی

فایزه شفیعی

کبرا یارندی

مینا نیکوروش

مرسده سمیعی

مسعوده مشایخ

زهره لطیفی

نیلوفر جامه بزرگی

لیدا نوروزی

شادی خداخواه

مژگان مهدیزاده

درسا مظاهری

مائده ایمانی

نسرین ابراهیم زاده

مهتا قزوینى

الهام شکوه سلجوقی

سمیرا ضرابی

مریم امامی

زهرا عباسپور

امید جعفری

سمیرا یزدانی نژاد

مریم زارع

سیما قیصرانی

زهرا سلطانی نژاد

مریم کوزری

پروانه رفیعی شاد

نیایش آقایی

سحر اعلایی

صدیقه محمدی

شهرام شیری

انیتا علاقمند

امین شهسواری پور

ژیلا سورنی

نادر کاشقی

نادر کاشفی

صدیقه سمیعی

الهه عباسی

مهدی مصباحی

زهرا جاویدتاش

ترزه محمدی

منیر قنبریان

علیرضاصفایی

فرزانه ردایی

مریم معصومی

راضیه امین

محسن حافظی

سیده رقیه هاشمی

ندا جاویدخلیلی

فریماه زارع

حمیدرضا غریبی

مرضیه رضوی

زهرا محمدی

لیلا سلیمانی نیا

کورش معصوم زاده

محبوبه بردبار

نیلوفر برزگر

مهدی قهری

مینا نادری

عادل فوجی

وجیهه قبادی راد

محبوبه فرحان فر

مریم عسگری

سمیرا رحیم زاده

نسرین حسین زاده

حمیده صدرعاملی

مهدیه السادات مدرسی

مریم ژگان

درسا مظاهری اسدی

زهرامحسنی فرد

محمدرضا قربانی

بهاره صباغ ابریشمی

لیلا طالبی

فرناز آزرم نیا

سمیه بزرگی

فرهاد دادپناه

علی پرواز

مسلم شبرنگ

علیرضا صفایی

مطهره میردامادی

مبینا پناه‌زاده

 ملیحه ابراهیم زاده پارسایی

الهه حسینی

محبوبه رضوانی نژاد

مهری هوشیار

محمد محمودی

آلاله بهرامیان

هانیه پورجبار

آفاق فخاری

مهتاب غیاثی

سمانه ملکی

رفیع غفارزادگان

فرزانه منظری توکلی

الهه عسکری

یاسمن بهمنی

نیلوفر پورمند

مریم استقامت

سیده نیره جمالی

مسعود مهدی زاده

ارغوان فخریان

انسیه انجدانی

داود حسینی

حسین عمیدی

ابتین طاهرخانی

فاطمه ربیع

گلناز عدالت زاده

فرزانه بنی حسینیان

سحرناز ماحوزی

گلناز عدالت زاده

فهیمه صالحی زاده

هانیه آتشی پور

آتوسا اسدزاده

طاهره محمدی

مهدی افلاکیان

آیدا انصاری

الهام توکلی

مرضیه فلاح پور

نرجس طاهری

فاطمه اسماعیل بیگی

فاطمه حاجیان

آیلین قاسمی

فرشته دشتی

خدیجه مصباح

مژان رمضان زاده

محسن یوسفی

سهیلا برابادیان

فاطمه کریمخان

سید محمد آل‌طٰه

مریم آقاییان

میثم نیک دانش

هادی برزگری

نازنین بهرامی نژاد

نازلی توکلی

محسن کریمی

پارمیس هزاری

نیکتا میرکریمی

فاطمه وحدت نیا

سمانه رضایی

رامین احمدی

پرویز محمدوردی

سمانه ملکی

وحید قمری

مائده کاظمی

رضا شیرالی

حوریا علیرضایی

اکبر زاهدی

سارا علیاری

صادق رحیمی

صفورا ثابت نیا

زهره خسروی

حسین احمدی

سکینه مولایی

آلنا مکوندب

 ازاده اولیایی

عبداله مروارید

زهره باقری رخنه

عاصفه احمدی

خشایار داودی‌فر

مریم رحیم زاده

پروین احمدى

فاطمه نعمت اللهی

مهسا محمدی

محسن عباسی

سحر کریمپور

مانا علوی

سوده سعیدنیا

نگین حقی

مهسا رضائی‌پور

حمید سمیع عادل

مریم مردانی

مژده محمدزاده

مژگاان صادقی

نسرین امینی کردکندی

ناصی حسینی

مریم هادی پور

مهدیه مرادی پور

سیما سعادت

سیمین خانجانی

سمیرا مقدم

ویدا عمارلو

زهرااسدپور

منا عرب پور خانمیرزایی

میترا قدیمی

میترا خدازاده

مروارید محمدزاده

زهرا مسلمی

طاهره مهدیپور

آتنا باقرزاده

محمد بشارتی

هانیه میر

مریم دریا

زینب یاری بیگی

نرگس اختر

معصومه پیامنی

مهناز ارسلانی

فاطمه غلامعلی نژاد

علی حسینی فرد

طناز شجری

محمد بهرامی

مریم وفائی

الهام قائمی

محبوبه نامداری

سمیرا دستمالچی

شمیم عباسی

فائزه سفید

آنامتولی

حوریه خیرخواه

فرشته عظیمی‌پور

مطهره مشرفی

عباس ناظمیان

حبیبه برزگر

حمید مقدم

سپیده حسینی

علی زمانفر

صونا دهباشی

سمیه معتضدیان

محمد نیما توکلی

مریم زمانیان

شبنم یزدان خواه

نسترن مالمیر

لیلا قائمی

حمیرا  یزدی مهاجر

مرضیه محمدیان

مریم بیدادیان

منصوره سرگران

نرجس حسنی پور

پریسا گل کاریان

سناء آزادی

رضا احمدی

 زهرا استواری

نرجس حسنی پورصفت

بهار شریف نیا

زهرا استواری

مهشید تاج

 آزاده صدیق نیا

راضیه خورسندی

سمیه ضمیری نژاد

زری چراغی

نجمه بردو

معصومه صیدی

زهرا بهره مند

سیما مایلی

سمیه ضمیری‌نژاد

حسین خادم

آناهیتا ذوالفقاری

مجید عباسی

سحر لیلی ئیون

مریم شهریاری

 اعظم السادات حیدری

زهرا عمادی

مریم صفائی

سیده مهدیه موسوی

مریم مرادی

عباس ازادیان

مهری مهرمنش

گندم هاتفی

پدیده قائلی

ارزو سجادی

حسن مسعودیان

اسما سلامی

مژگان اسدی

سیما گرمه ای

منصوره فرهنگ

مری نوری

سبا هو‌به‌فکر

فریال هرمزانی

پرنیا ابراهیمی

بابک اهری

صفا حاتمی

هانیه هژبری

اشرفیان

مجیده بلوکی

مریم رضائی

نسرین ابراهیمی

رزگار محمدی

حسن باقری نیا

صدیقه مزینانی

زهرا شاه مرادی

مسعود اسدی

حانیه قاسمی

محمد جواد حسین زاده

محمدرضا امین‌داور

محمد حسین روحانی

شهلا سلیمانی

فاطمه گودرزی

ساناز حسینی

سمیه عوض پور

مسعود جدیدی

نگین بقایی

ژیلا فاضلی

مژگان پورشفیعی

مینا بیگدلی

عادل عالی فکر

فرزانه کوهی

معصومه نیکی

هلن شاه خواه

حسین عبداللهی ثانی

محدثه ایزدپناه

نرگس عظیمی

افسانه لباف

افروز کریمی مهر

ستاره شجاعی

نگین محمدی

فریده حمیدی

همایون امینی

گیتاموللی

نجمه شهبازی

شیرین زارع حقیقی

نرگس عظیمی

میلاد عطازاده

علی فیضی

فرزانه جعفری

حمیدرضا عنایتی

ستایش خیرخواه

مرتضی جلیلی

میترا میرزایی

منیرفلاحی

نیوشا مسعودی

راضیه باقرپیری

مهلاشاهی

هایده معتقدی

مینا شمالی زاده

فرناز کافی

عاطفه کمالو

معصومه کریمی

فرنوش رجبی

یوخابه محمدیان

علی ثاقبی

مرتضی اسدی

رحیمه نگارنده

نگار مسلمی

النازعابدی

فاطمه سلطانی

عارفه ابویی

محمد محمودزاده

پردیس باقری

 فاطمه سلطانی

فاطمه یونسی

مهدی خلیلی

میترا محمودی

هدی فائزی

وحیده نوروزی

پردیس باقرس

حمید مقدم

سمیه تات

افسون بیخوری

مریم صالحی

نوشین رزمی

سینا سازگاری

فاطمه زاده محمدی

فلورا دیداران

زهره نوروزی

پخشان عبدالی

فرنوش زندیه

هادی دادگر

احمد شریفی

نسرین افشاری

محیا محمدی

لیلا زینل زاده

شهره عشقی

فاطمه ولی پور

رویا اسدی

مریم یزدان پناه

روجا روشن

حسین جلیل زادگان

نسرین بکتاش

مهدى آزاد

شیرین صدرنوری

هانا یوزی

ثمانه رسولی

حسین خسروشاهی

لیلا زواره

مهدی احمدی

مریم خاکسار

فرهنگ فریدونی

مرضیه سادات جمشیدی

یگانه نوری مهربانی

امیرحسین مدبرنیا

فرشته میرمحمدی

آصفه پیغاله

حنانه جوانپور

لیلی ضمیری

سیامک سلیمانی

مهسافیضی

لیلا علی اکبر شیرازی

ستاره محسنی فر

ندا صداقتی

  لیدا بابایی

اندیشه جعفری

نرگس رحمانی

لطیفه شریف پور

احسان رحمانی

سهیلاجعفری

مریم فرحزادی

نرگس نصراصفهانی

نیره اله وردی

یلدا صدوقی

عاطفه رضایی

ایمانعلی  کاظمی

نسترن شالچیان

خاطره اسودی

مرضیه ذبیحی

پریان فروهر

طاهره جوادی

سمیه بنایى

سمیرا علی‌نژاد

الناز زارع

ساناز نبی پور

شیما کیوان

سیدآرام سیدطاهری

سیده زهرا رضوی

پروشا مرادی

مجتبی مهران فر

شیما رحیمی

دینا گنجی

مریم نقیب

لیلی عبداللهی

فاطمه سبحانی

سارا حسینی

کلثوم کریمی نژاد

سروناز صدری

حامد واحدی

زهره صاین پور

آیدا رنجبر

میلاد فاتحی زاده

مریم گرامی

سارا رجب پور

پگاه پزشکی

نرگس بیدار

زهرا ملکی

نسرین امامی نائینی

پریوش مشفق

زهرا ملکی

مهتاب عسکری

زهرا احمدی زاده

سحر صبور

معصومه بیرانوند

نازی رمضانی

سحر صبور

کوروش قضاوت

لیلا زمانیفر

لیلا چگینی

مریم قدیانی

مرضیه امین سرخی

مرجان خاتمی

طیبه حسینی

فاطمه دامغانی

علی طایفی

شاهین نوروزی

ساناز شیرودی

فاطمه دامغانی

عطیه زائرامام

یلدا دستورنیکو

فائزه جعفریان

عطیه زائر

حکیمه جرس

محمد حسن رجبی

آرین کریمی طار

زینب حاجی رسولیها

شهربانو حبیب پوریان

محمد ارمیان

سپیده حسینی

یاسمن کثیری

فرشاد فرّخی

حمید امیری

ارزو صادقی

مهسا راد

مینو معصوم زاده

فاطمه سعیدی

کاترین تهرانی

تبسم سعیدپرور

محمد جودکی

شقایق مرادی

سیمین شجری

تبسم سعیدپرور

محمد جودکی

محمد اسماعیلی

مهتاب محمدی راد

محمد جودکی

نیره ذکایی

محمد اسماعیلی

نیره ذکایی

شقایق مرادی

آزاده افشاری

هنگامه زنوزی

آزاده افشاری

مرجان شمس پور

راحله یحیائی راد

حدیثه حبیبی

شقایق مرادی

دکتر دل آرام حاجی باقر

الهام ستاری

عاطفه گیلان

نادر فرهادفر

محدثه طاهری بروجنی

رضا رئوف

رضا رؤف

شقایق مرادی

فرنوش فرزان

نازنین قلی زاده

ونداد شریفی

رزیتا خورشیدی

فرنوش مکاری مقدم

مژده پورزکی

مژگان شریفان

لادن مقدم

الهام آزاد

شبنم شرفی

معصومه اعرابی

انسیه لعل زاده

زهرا مددی

شیرزاد بابایی

مهتاب اسدآبادی

علی یونسی

مهتاب اسدآبادی

هنگامه زمردیان

نیوشا مختاری

مرجان محمودی

الهام اشتاد

بهاره بنیادی

بهاره بنیادی نایینی

شهره ساسان پور

ثمین حاجی حسین

شادی رضایی

فرشته ثامنی پور

سارا امیریان

حسین باقری

روجا لاریجانی

فرید خانی تراکمه

فرامرز افشاری

تارا اسحاق زاده

بتول عامی زاده

کامران عسکری

سمیه گزعلی

وحید حسینی

حدیث قنبری

فائزه بیوکیان

ژاله گلستانی

فاطمه عطایی

مرضیه ذکری

مریم صادقی

مژگان ملک حسینی

شیرین خوری

پروانه یزدی

سارا امیریان

ایده غفور

سارا امیریان

مهدی قاسمی

معصومه هادی

علی ندائی

فتانه ارجمند

محبوبه تقی خانی

راهله فارسی

صدیقه عبادی

زهرا سالاریان

نوشین شعبانی

سوزان قوامی

پیام مارابی

بهاره ابوفاضلیان

مونا هاشم‌زاده

راحله جهان تیغ

جمال موسوی

مونا طاهری

راحله جهان تیغ

نعیمه قاسمی

پرستو رزم آرا

الناز یاری

فائزه تربران

مهوش باقری

فائزه تربران

معصومه زارع

نجمه خسروان مهر

راحله جهان تیغ

آزیتا کارخانه

نرگس برکیان

بهمن ابراهیمی

یلدا صالحی

پریسا گلستانی

سمیرا میس صادقی

سعیده هاشم زاده

مهراد ژابی

مریم ابدالی

شهرزاد رضازاده بهادران

شیوا عابدینی

زهره کیا کجوری

احمد شمس آبادی

دلارام جوهری

آزاده شیرالی

شیداشفیعی

فرشته قاسمی

مریم شوقی

سعیده سعیدی

سمانه مرادانی

مریم ایازی

مرتضی فیاضی

بی بی سمانه رضایی

سمیه کبیر

مهسا قربان زاده

شهاب مهری

سپیده بلوکب

فریده مرغوب

معصومه الماسپور

طاهره سبزی

فائزه سهرابی

شیرین افراز

سارا ولی زاده

ابراهیم محمدیان

حسن غفوری

مریم کیامنش

حورا مطیعی

زینب غفوریان

زهره باغبانباشی

الناز قلی پور

مرضیه رضازاده

حمید سعیدی

ثریا مهریزی زاده

مائده نیازی فر

آرش هادیان

طاهره شیخ الاسلام

سعید مظاهری

مائده نیازی فر

زهرا مهدی پور

ندامحمدی

شبنم نجفی

الهه حسینی نژاد

الهام خادمی

مریم صادقی

نیما عارفی

فاطمه مهران

مریم موسوی

نگار قاطعی

محبوبه مرادی

لیلا سالک

الهام مه تیان

الهام مه تیان

الهام مه تیان

نرگس محمدپور

ساناز مرندی

مهسا موسوی

آرمینه بنیادیان

لیلااکبری

فائزه نودهی

مرضیه دهقان

محمدمهدی استقامت

تارا کریمی

آرزو حسینی

سحرناز صالحی تجریشی

لیلا اکبری

مسعود صدری

مریم سیف

ترنم کرد

مونا کاظمی

سمیه بازرگان

عزت میراب زاده

 یاسمن شفائی

مریم مصطفوی

شراره مقدم

حسین آقازاده

فاطمه فتحی

طیبه برزگر

راحله زمانی مزده

سارا سید طاهری

بیان اسدی

الهه مهدی زاده

نینا جمشیدنژاد

گلسا صفایی

پروانه گلمحمدی

مهدی کریمی

علی احمدی زند

ارسلان رعیت

احسان سپهریان

زهرا حسنی

ربابه آهنی

آیدا علیزاده

شادی بخشی

سعیده نیک رفتار

نگین خلیلی میلانی

میناشیرافکن

تارا حسینی

نازنین شایق

فاطمه قائینی

مرجان نقدی

میناشیرافکن

مهرداد اعتمادی

غزل داودی بروجردی

ریحانه فخیمی

مهری خرمی

فرحناز قربانزاده

محمد جعفر جهانگیرزاده

سارا رحیمی نژاد

پرویز علیپور

مریم غلامزاده

مهدیه تویسرکانی

محبوبه خاکی نهاد

سهیل صفایی

محبوبه توکلی

دینا خلیلی

مهسا برادران

سیدعطاالله عقیلیان

تکتم عباسیان

مانی کریمی

اختر اذانی

المیرا دشتی

زینب قرائی

الهه اسکندری

شیوا ملایم رفتار

نرگس افشون

نغمه صیامی

محسن زارع

محمد سالاران

یحیی صالح نیا

مینابرمک

فرزانه عباسی جوکار

فاطمه مدرسی

محمد هادی صاحبی

زهرا عرب

معصومه هوشیار

زینب سلیمی

گیتی مرادی

فاطمه پورمند

سارا سالک

آیدا چوپانی

گیتی مرادی

مریم طامه

اکرم توحیدلو

معصومه دارابی

اکرم توحیدلو

فاطمه شیرازی

نازنین سادات خوش بین

بهناز جسمانی

منا خلخی

مونا جمشیدی نسب

هاجر براتی

فائزه رفوگر

فرشته عطا

سمیه حیدری

لیدا سعیدی

ندااسلامی

نگین شاه حسینی

لاله دستوری

نگین شاه حسینی

نوش‌آفرین محمدی

مریم رفیعی

محیا صفی زاده

شکوفه نوروزی

مریم امیدقائمی

شهاب افراز

زهراامینی

فرزانه آب روشن

هانیه بابایی

شهرزاد مقدادی

مهسا قنواتی

امید ملازئی

مینا کمالی

مهناز ثابت رفتار

ساناز یحیی زاده

کیمیا سادات

پریس تنظیفی

محمد رحمانی

محمد هوشیار

مژگان اباذری

رضا شایسته

رضا شایسته

حمیده شاهنگیان

الهام حسینی

سیمین کریمی

سپیده استیری

آزاده عبدالغنی

ژیلا جمشیدنژاد

ترانه کوهستانی

شیدا صدری

ثنا علوی نیکو

راضیه موچان

اشرف باباخانلو

زهرا شمس اللهی

زهرا احمدی

مجتبی آل‌سیّدان

مائده خوش‌نواز

محسن نوری

مهشید ملاپور

فاطمه شیخ مونسی

فاطمه جانثاروطن

آزیما قائمیان

سارا داودیان

سیران چوپان

منیره مدنیان

کامدین آرمانی

شیدا بابازاده

الهام مصطفوی

مهدیار یوسفی

نظیر مظفری

درسا بهارلو

سارا تقوی

سعیده صدری راد

سعیده سادات موسوی

شقایق خاکی صدیق

زینب ارجایی

سعیده جلالی نسب

افسانه رنجبر

شهناز نجفی

ریحانه ملاصالحی

الهام مقدس

جواد محمدزاده مقدم

ندا اصغری

کوثر تارویردیزاده

مهسا نهاوندی

لیلا زینل زاده

بهاره احمدی راد

مهدیه قربانی

پریسا فتحنایی

رعنا فلاح کرمی

ریحان جعفری زاده

هانیه سبحانی خواه 

شیوا عبدی

گلنوش شهباز

ریحان جعفری زاده

مهتاب غریق   

مریم پناهنده

 

 

 

 

 

اخبار مرتبط سایر رسانه ها