امام جواد (ع)؛ جلوه امامت در کودکی و میراثی برای تأمل
امروز، ۲۹ ماه ذی‌القعده، سالروز شهادت نهمین پیشوای شیعیان، امام محمد بن علی الجواد (ع) است؛ امامی که در کودکی به مقام امامت رسید و در جوانی، در سن ۲۵ سالگی، به شهادت رسید.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق، تأمل در زندگی کوتاه اما پربار این امام، نه‌تنها نگاه ما را به مفهوم امامت وسعت می‌بخشد، بلکه ما را با وجوهی از تاریخ سیاسی، علمی و اعتقادی شیعه در دوران عباسیان روبه‌رو می‌سازد.
امامت در خردسالی؛ آزمونی برای جامعه شیعه
امام جواد (ع) در سال ۱۹۵ هجری قمری در مدینه چشم به جهان گشود و در پی شهادت پدرش، امام رضا (ع)، در حالی که تنها ۸ یا ۹ سال داشت، به امامت رسید. این امر، در تاریخ تشیع نقطه‌ای سرنوشت‌ساز بود؛ چرا که برای نخستین‌بار، مسئله امامت کودکی خردسال، باورها و انتظارات جمعی شیعیان را به چالش کشید.
بسیاری از اصحاب امام رضا (ع) در ابتدا دچار تردید شدند، اما در ادامه، با مشاهده علم، فصاحت، و قدرت پاسخ‌گویی امام جواد (ع) در مناظرات و پرسش‌های پیچیده دینی، به امامت ایشان ایمان آوردند. مناظره تاریخی او با «یحیی بن اکثم» قاضی‌القضات عباسی در سن کودکی، یکی از روشن‌ترین نشانه‌های این جایگاه الهی تلقی می‌شود.
سیره‌ای علمی، سیاسی و اخلاقی در زمانه‌ای دشوار
دوران امامت امام جواد (ع) مصادف با خلافت مأمون و معتصم عباسی بود. مأمون برای مشروعیت‌بخشی به خلافت خود، دخترش را به همسری امام درآورد و او را به بغداد فراخواند. با این حال، امام جواد (ع) همواره در برابر نفوذ سیاسی عباسیان ایستادگی کرد و در کنار هدایت اعتقادی شیعیان، با روشنگری‌های علمی و اخلاقی، مرز میان حکومت عباسی و امامت شیعی را پررنگ نگاه داشت.
شهادت امام، بنا به روایت بسیاری از منابع شیعی، به تحریک معتصم عباسی و با زهر توسط همسرش (ام‌الفضل، دختر مأمون) صورت گرفت. پیکر پاک ایشان در بغداد، در کنار آرامگاه جدّش امام کاظم (ع)، به خاک سپرده شد؛ جایی که بعدها به «کاظمین» شهرت یافت.
اعمال مستحب در روز شهادت امام جواد (ع)
در فرهنگ شیعه، روز شهادت امامان فرصتی برای تجدید عهد با ولایت و تعمق در سیره پیشوایان دینی است. در روز بیست‌ونهم ذی‌القعده، زائران و مؤمنان معمولاً اعمالی چون:
زیارت خاص امام جواد (ع) (مخصوصاً زیارت‌نامه‌ای که از امام هادی (ع) روایت شده)
برگزاری مجالس سوگواری و ذکر مصیبت
خواندن نماز دو رکعتی برای امام جواد (ع)
و دادن صدقه به نیت سلامتی و تعجیل در فرج امام عصر (عج)
را به‌جا می‌آورند. همچنین، این روز فرصتی است برای تأمل در عدالت‌طلبی، فروتنی، و علم‌دوستی در سیره امامی که در کوتاه‌ترین عمر، عمیق‌ترین آموزه‌ها را به یادگار گذاشت.
