زیرساخت‌های پست متناسب با نیازهای مشتریان توسعه پیدا نکرده و نیاز به سرمایه‌گذاری دارد
مدیرعامل شرکت ملی پست باور دارد زیرساخت‌های این شرکت متناسب با نیازهای مشتریان توسعه پیدا نکرده و دولت نتوانسته به خوبی در آن سرمایه‌گذاری کند.
به گزارش گروه رسانه ای شرق،مدیرعامل شرکت ملی پست اعلام کرد این شرکت بین ۷ تا ۱۰ درصد از سهم بازار جابه‌جایی مرسولات ایران را در اختیار دارد. به گفته‌ی او دولت به دلیل محدودیت‌هایی که در سه دهه‌ی اخیر داشته، نتوانسته سرمایه‌گذاری لازم برای توسعه زیرساخت‌های شرکت ملی پست را انجام دهد و این موضوع باعث شده پست با چالش‌های اقتصادی مواجه شود.
محمد احمدی، مدیرعامل شرکت ملی پست می‌گوید برآوردها نشان می‌دهد سالانه حدود ۳ میلیارد مرسوله در کشور جابه‌جا می‌شود و شرکت ملی پست بین ۷ تا ۱۰ درصد این بازار را در اختیار دارد. با این حال، بخش عمده‌ی این مرسولات توسط بازار غیررسمی یا گری‌مارکت مدیریت می‌شود.
احمدی با اشاره به سهم بازار ریالی و سهم بازار ترافیکی می‌گوید: «به خاطر شبکه‌ی گسترده‌ای که پست در نقاط روستایی دارد و شبکه‌ی جایگزینی برای آن وجود ندارد، قسمت پر هزینه‌ی جابه‌جایی مرسولات با این شرکت است. این یکی از وظایف ما است اما بازار ارزش افزوده عموما در اختیار اپراتورهای دارای مجوز و فعالان غیررسمی (گری‌مارکت یا دارک‌مارکت) است.»
او گری‌مارکت را شامل فعالیت‌های غیراستانداردی مانند پیک‌های محلی، رانندگان مسافربری و خودپستچی‌گری (ارسال بسته توسط خود فرد) می‌داند و می‌گوید این بازار هزینه‌هایی مانند ترافیک و مصرف سوخت را به جامعه تحمیل می‌کند.روزانه نزدیک به ۲ تا ۳ میلیون نفر به صورت روزانه برای سفرهای کاری به تهران می‌آیند. خیلی از این‌ها قابل جایگزینی با ارائه‌ی خدمات نیابتی است که بخشی از آن خدمات پستی محسوب می‌شود.
به باور او یکی دیگر از چالش‌های اصلی حوزه پست، توسعه نیافتن زیرساخت‌های حمل و نقل کشور است. احمدی می‌گوید: «از دهه‌ی ۸۰ به بعد تحریم‌ها چالش‌هایی را برای حوزه‌ی هواپیمایی ایجاد کردند و ناوگان هوایی به تناسب تعداد مسافران گسترش پیدا نکرد. از سویی سهم بار پستی در این ناوگان کمتر شد. بنابراین مرسوله‌ای که در دهه‌ی ۸۰ امروز از تهران دریافت و فردا در زاهدان توزیع می‌شد، الان ۲۴ ساعت طول می‌کشد تا زمینی به زاهدان برسد.»
سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های کلان کشور، مانند حمل و نقل از عهده‌ی فرد دیگری جز دولت برنمی‌آید
مدیرعامل شرکت ملی پست اضافه می‌کند: «ما یک شیفت‌پارادایم از حوزه‌ی پاکت به مرسولات حجیم و بسته داریم. نیاز مردم تغییر کرده و این موضوع به زیرساخت‌های متفاوتی نیاز دارد که دولت باید حتما در آن سرمایه‌گذاری کند. به دلیل اینکه این حوزه هزینه‌بر است و مکانیزم اقتصادی قوی‌ای ندارد، بخش خصوصی علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری بزرگ در آن ندارد.»
احمدی از دلایل سرمایه‌گذاری نکردن در حوزه‌ی پستی می‌گوید: «اگر بخواهم آسیب‌شناسی کنم چند دلیل در این حوزه وجود دارد. اولین دلیل این است که در فرهنگ عمومی جامعه، حوزه‌های خدمت‌رسانی به ویژه خدماتی که کار سخت‌تری دارند، ارزش اجتماعی پایین‌تری دارند. در همه جای دنیا از جمله ایران، پستچی یک برند اختصاصی است چون کارکرد جلب اعتماد محله‌محور برای خود ایجاد کرده است. در بسیاری از کشورهای دنیا این شغل در مرتبه‌های بالای اجتماعی تعریف می‌شود و نیازمند داشتن یکسری صلاحیت‌ها است که شاید برای شغل‌های دیگر این شرایط نباشد.»
نظام اقتصادی شرکت ملی پست متاثر از تعرفه‌های دولتی، همیشه توسعه پیدا کرده و فاصله‌ی قابل توجهی با هزینه‌ی تمام شده‌ی خدمات و رفع نیازهای عمومی یک زندگی معمولی دارد، بنابراین ما این چالش را با همکارانمان داریم و خیلی از آنها از شغلی که دارند، راضی نیستند چون فکر می‌کنند به ازای زحمتی که می‌کشند، عایدی ندارند.
به باور او، این موضوع جنس فرهنگی دارد و باعث شده اهمیت استراتژیک این شغل در نظام اقتصادی، اجتماعی و حتی فرهنگی و سیاسی، جدی گرفته نشود. احمدی ادامه می‌دهد: «موضوع بعدی به نگاه فرهنگی در لایه‌ی اقتصادی برمی‌گردد و باعث شده در لایه‌ی اقتصادی، ظرفیت لازم برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی نباشد. بنابراین این شغل پولساز نیست و دولت هم به دلیل سیاست‌های متعدد و محدودیت‌هایی که در ۳ دهه‌ی اخیر به وجود آمده، نتوانسته پولی که برای توسعه‌ی بهینه‌ی زیرساخت‌های این حوزه نیاز است، سرمایه‌گذاری کند. بخش خصوصی هم علاقه‌مند نبوده برای همین از نظر زیرساختی کاملا با چالش مواجه هستیم. به صورت طبیعی این موضوع ممکن است اثر خود را در لایه‌ی کیفیت خدمات بگذارد.»
رتبه‌ی ۳۷ شرکت ملی پست در اتحادیه‌ی جهانی
به گفته‌ی احمدی، شرکت ملی پست رتبه‌ی ۳۷ نظام اتحادیه‌ی جهانی پست را به دست آورده است. او می‌گوید این رتبه در یک ارزیابی با ۴ عامل سطح دسترسی، کیفیت، پایداری و اطمینان خدمات به دست آمده است.
بر اساس برآوردها، روزانه یک میلیون و ۵۰۰ هزار مرسوله‌ی پست در شهر تهران توزیع می‌شود که بخش عمده‌ی آن با پیک است
مدیرعامل شرکت پست می‌گوید: «در چند سال اخیر، ورود اپراتورهای رسمی به صنعت پست، فرصت کار سیستماتیک و حرفه‌ای را برای ما ایجاد کرده است. اینکه شما مرسوله‌ای را سفارش بدهید و ۲ ساعت بعد تحویل بگیرید یا اینکه مرسوله‌ای را سفارش بدهید و فردا تحویل بگیرید، بین ۴۰ تا ۶۵ درصد روی قیمت تمام شده‌ی سرویس پستی شما تاثیر می‌گذارد. این مسئله مهم است ولی مسئله‌ی اصلی نیست چون این اتفاق آثار و چالش‌هایی از جمله ترافیک، مصرف حامل‌های انرژی و تصادفات را برای جامعه به وجود می‌آورد که هزینه‌های بدون بازگشت آن بسیار بدتر است.»
وقتی یک پستچی سفری را در سطح یک محله آغاز می‌کند، از ۵۰۰ سفر جلوگیری می‌شود
به باور او، پست یک مسئله‌ی پیچیده و چند لایه است. احمدی ادامه می‌دهد: «شاید یکی از دلایل عمده‌ای که ما در این حوزه با چالش مواجه هستیم ریشه‌ی فرهنگی است. افراد سراغ سیستم کاملا نظام‌مندی که به آنها شماره می‌دهد و به صورت لحظه‌ای آمار و اطلاعات در اختیارشان قرار می‌دهد نمی‌روند. به جای این ترجیح می‌دهد چندین برابر هزینه کند و سراغ یک سیستم اتوبوس‌رانی بروند که حساب‌وکتاب و امنیت ندارد، از آن طرف هم یکم سفر شهری اضافه می‌شود. چون نگاه فرهنگی مناسب آن وجود ندارد یا می‌خواهند حتما در آن روز، مرسوله برسد.»
