خواندن آزمایش: راهنمای جامع برای تفسیر نتایج آزمایشات پزشکی شما

خواندن و تفسیر آزمایش چند قلق دارد: اولا نوع آزمایش و پارامتر مورد اندازه‌گیری را بشناسید، دوما مقدار نرمال هر پارامتر را بدانید و نهایتا با مفاهیم مرتبط با افزایش و کاهش هر پارامتر آشنا باشید. در این راهنما به این ۳ معیار در پرکاربردترین آزمایش‌ها اشاره می‌کنیم.

تفسیر آزمایش شمارش کامل خون (CBC)

آزمایش شمارش کامل خون (CBC) روی گلبول‌های سفید (WBC)، قرمز (RBC) و پلاکت‌ها تمرکز دارد. پزشک با بررسی حجم و تعداد این سلول‌ها می‌تواند سلامت کلی و برخی بیماری‌ها مثل کم‌خونی یا عفونت را ارزیابی کند.

۱. تعداد گلبول‌های سفید خون (WBC)

• این آزمایش تعداد گلبول‌های سفید خون (لکوسیت) را اندازه می‌گیرد؛ 

• مقدار نرمال: ۴ تا ۱۰ هزار سلول/میکرولیتر.

• افزایش: عفونت.

• کاهش: بیماری‌های خودایمنی، لوسمی، HIV، هپاتیت.

۲. تعداد گلبول‌های قرمز خون (RBC)

• این آزمایش تعداد گلبول‌های قرمز خون را اندازه می‌گیرد؛ 

• مقدار نرمال: زنان ۴–۵٫۴ میلیون، مردان ۴٫۵–۶٫۱ میلیون سلول/میکرولیتر.

• افزایش: کم‌آبی، بیماری‌های خاص.

• کاهش: خون‌ریزی، کمبود تغذیه‌ای، مشکلات مغز استخوان.

۳. آزمایش هماتوکریت (Hct)

• این آزمایش نسبت گلبول‌های قرمز به حجم خون را اندازه می‌گیرد؛ 

• مقدار نرمال: زنان ۳۶–۴۸٪، مردان ۴۰–۵۵٪.

• افزایش: کم‌آبی، دخانیات، مشکلات قلبی.

• کاهش: کم‌خونی یا خون‌ریزی.

۴. آزمایش هموگلوبین (Hgb)

• این آزمایش تعداد هموگلوبین (پروتئین حامل اکسیژن) را اندازه می‌گیرد؛ 

• مقدار نرمال: زنان ۱۲٫۱–۱۵٫۱، مردان ۱۳٫۸–۱۷٫۲ گرم/دسی‌لیتر.

• افزایش: کم‌آبی، ارتفاع، مصرف دخانیات.

• کاهش: کم‌خونی فقر آهن، کمبود ویتامین، خون‌ریزی.

۵. تعداد پلاکت‌ها

• این تست تعداد پلاکت‌های خون را اندازه می‌گیرد؛ 

• مقدار نرمال: ۱۵۰–۴۰۰ هزار سلول/میکرولیتر.

• افزایش: کم‌خونی، سرطان‌ها، اختلالات خودایمنی.

• کاهش: خون‌ریزی، عفونت، التهاب، جراحی..

تفسیر پانل متابولیک جامع (CMP)

این آزمایش عملکرد کبد و کلیه و تعادل مایعات و الکترولیت‌ها را بررسی می‌کند و متخصصان دکترساینا پس از ارزیابی آزمایش، مناسب‌ترین درمان را برای شما مشخص می‌کنند:

۱. آزمایش پروتئین کل

• این آزمایش مجموع پروتئین‌های موجود در خون (آلبومین و گلوبولین‌ها) را اندازه می‌گیرد؛ 

• مقدار نرمال: ۶ تا ۸٫۳ گرم در دسی‌لیتر ؛

• افزایش: مرتبط با التهاب، عفونت، اختلالات خودایمنی، کم‌آبی بدن یا اختلالات مغز استخوان است؛

• کاهش: مرتبط با اختلالات کبدی و کلیوی، سوء تغذیه یا برخی مشکلات ژنتیکی است.

۲. آزمایش کلسیم

• این آزمایش میزان کلسیم موجود در خون را اندازه می‌گیرد؛ 

• مقدار نرمال کلسیم: ۸٫۵ تا ۱۰٫۲ میلی‌گرم در دسی‌لیتر

• افزایش:مرتبط با پرکاری غدد پاراتیروئید، مصرف بیش از حد مکمل ویتامین D و یا مشکلات کلیوی است؛

• کاهش: مرتبط با کم‌کاری غدد پاراتیروئید، کمبود کلسیم در رژیم غذایی و یا کمبود ویتامین D است.

۳. آزمایش قندخون ناشتا

• این آزمایش نسبت گلبول‌های قرمز به حجم خون را اندازه می‌گیرد؛ 

• مقدار نرمال قندخون بین ۷۰ تا ۹۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است؛

• افزایش (بیشتر از محدوده مرجع) مرتبط با  با آسیب عصبی، بیماری کلیوی، بیماری قلبی و کاهش بینایی است؛

• کاهش (کمتر از محدوده مرجع) مرتبط با مشکلات عملکرد مغزی است.

۴. آزمایش فسفر

• این آزمایش میزان فسفر موجود در خون را اندازه می‌گیرد؛ 

• مقدار نرمال بین ۲٫۵ تا ۴٫۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است؛

• افزایش (بیشتر از محدوده مرجع) مرتبط با رسوب کلسیم در رگ‌های خونی و سایر بافت‌ها، مشکلات قلبی، سکته مغزی و یا ضعف استخوان‌ها است؛

• کاهش (کمتر از محدوده مرجع) مرتبط با ضعف عضلانی، گیجی و تشنج است.

۵. آزمایش پتاسیم

• این آزمایش میزان پتاسیم موجود در خون را اندازه می‌گیرد؛ 

• مقدار نرمال ۳٫۵ تا ۵ میلی‌مول در لیتر است؛

• افزایش (بیشتر از محدوده مرجع) مرتبط با ضعف عضلانی، بی‌حسی، حالت تهوع و مشکلات ریتم قلب است؛

• کاهش (کمتر از محدوده مرجع) مرتبط با ضعف عضلانی، گرفتگی عضلات، ضربان قلب نامنظم و در موارد شدید، فلج است.

تفسیر پنل لیپید: آزمایش‌های چربی خون

پنل لیپید برای اندازه‌گیری انواع تری‌گلیسیرید (چربی‌ها) و کلسترول در خون کاربرد دارد و شامل چند تست‌ فرعی تعیین‌کننده است.

۱. آزمایش کلسترول کل

• این آزمایش میزان کلسترول کلی خون را اندازه می‌گیرد؛ 

• مقدار نرمال در بزرگ‌سالان کمتر از ۲۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است؛

• افزایش: بیماری قلبی، سکته مغزی.

• کاهش: برای سلامت مفید است.

۲. آزمایش تری‌گلیسیرید

• این آزمایش میزان چربی ذخیره‌ای خون را اندازه می‌گیرد؛ 

• مقدار نرمال در بزرگ‌سالان کمتر از ۱۵۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است؛

• افزایش: بیماری قلبی، پانکراتیت.

• کاهش: رژیم کم‌چرب، سوء تغذیه.

۳. آزمایش کلسترول HDL

• این آزمایش میزان لیپوپروتئین با چگالی بالا یا همان کلسترول خوب خون را اندازه می‌گیرد؛ 

• مقدار نرمال HDL در زنان بالای ۵۰ و در مردان بالای ۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است؛

• افزایش: مفید برای قلب.

• کاهش: خطر بیماری قلبی.

۴. آزمایش کلسترول LDL

• این آزمایش میزان لیپوپروتئین با چگالی کم یا همان کلسترول بد خون را اندازه می‌گیرد؛ 

• مقدار نرمال LDL کمتر از ۱۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است؛

• افزایش: تصلب شرایین، بیماری قلبی.
• کاهش: مفید برای قلب و عروق.

مفهوم واژه‌ها، علامت‌ها و واحدها در برگه تست

پرکاربردترین مفهوم واژه‌ها، علامت‌ها و واحدها در برگه تست عبارت‌اند از:

• Cmm: تعداد سلول‌ها در میلی‌متر مکعب؛

• g/dL: گرم در دسی‌لیتر؛

• mg/dL: میلی‌گرم در دسی‌لیتر؛

• mL: میلی‌لیتر؛

• ng/mL: نانوگرم در میلی‌لیتر؛

در کنار واحدهای اندازه‌گیری، مجموعه‌ای از واژه‌ها برای توصیف نتیجه آزمون در برگه آزمایش درج می‌شوند. در جدول زیر به مفاهیم این واژه‌ها و علامت‌ها می‌پردازیم.

واژه‌های پرکاربرد	مفهوم
منفی - NEGATIVE	مورد آزمایش در نمونه یافت نشد.
مثبت - POSITIVE	مورد آزمایش در نمونه یافت شد.
سؤال‌برانگیز - QUESTIONABLE	پاسخ مشکوک و مرزی است. بهتر است آزمایش تکرار شود.
نیاز به تکرار - TO BE REPEATED	مشکلات فنی باعث شده نمونه برای آزمایش کافی نباشد.
ارزیابی انجام نشد - NOT EVALUATED	نتیجه آزمایش قابل‌اعلام نیست و باید با یک نمونه جدید تکرار شود.
در حال انجام - IN PROGRESS	آزمایش هنوز تکمیل نیست و نتایج بعدا اعلام خواهد شد.
< عدد	مقدار اندازه‌گیری‌شده کمتر از معیار آزمایشگاهی است.
> عدد	مقدار اندازه‌گیری‌شده بیشتر از معیار آزمایشگاهی است.
بالا - H	نتیجه بالاتر از محدوده مرجع است.
پایین - L	نتیجه پایین‌تر از محدوده مرجع است.
خیلی بالا - HH	نتیجه به‌شدت بالاتر از محدوده مرجع است.
خیلی پایین - LL	نتیجه به‌شدت پایین‌تر از محدوده مرجع است.
غیرطبیعی - A	نتیجه تست غیرعادی است.
خیلی غیرطبیعی - AA	نتیجه تست به‌شدت غیرعادی است.

کلام آخر

خدمات آزمایش در محل امکان نمونه‌گیری راحت و امن را در خانه برای شما فراهم می‌کند.دکترساینا با تیم تخصصی از پزشکان نتایج دقیق و تفسیر حرفه‌ای آزمایش‌ها را ارائه می‌دهد.

آخرین اخبار بازار را از طریق این لینک پیگیری کنید.