شوک در بازار انرژی؛ حمله اسرائیل به ایران قیمت نفت را به مرز انفجار رساند

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

در پی حمله نظامی اسرائیل به ایران در سحرگاه روز جمعه، قیمت نفت با یکی از بزرگ‌ترین جهش‌های یک‌روزه خود در سال‌های اخیر، افزایش یافت و به بالاترین سطح خود در چند ماه گذشته نزدیک شد. این شوک قیمتی بازتاب مستقیم ترس بازار از تبدیل تنش‌ها به یک جنگ تمام‌عیار در خاورمیانه و احتمال اختلال جدی در عرضه انرژی است.

قیمت نفت خام برنت، که شاخص جهانی است، با جهشی نزدیک به ۹ درصد به ۷۵.۵۵ دلار در هر بشکه رسید. نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا نیز با افزایشی مشابه، به ۷۴.۲۶ دلار معامله شد. این بزرگ‌ترین جهش روزانه برای هر دو شاخص نفتی از زمان حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ محسوب می‌شود. همزمان، بازارهای سهام سقوط کردند و سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های امن مانند طلا و فرانک سوئیس هجوم بردند. قیمت طلا حدود ۱ درصد افزایش یافت  و شاخص‌های آتی سهام در آمریکا همگی با افت شدید مواجه شدند.

نگرانی اصلی: تنگه هرمز

هرچند شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران اعلام کرد که به تأسیسات نفتی آسیبی نرسیده است ، اما نگرانی اصلی تحلیلگران بر احتمال تأثیر درگیری‌ها بر تنگه هرمز متمرکز است. این آبراه حیاتی که حدود یک‌پنجم کل مصرف نفت جهان (حدود ۱۸ تا ۱۹ میلیون بشکه در روز) از آن عبور می‌کند، مهم‌ترین گلوگاه برای عرضه نفت در سیاره زمین به شمار می‌رود.

به گفته تحلیلگران، تاکنون اختلالی در جریان نفت در منطقه مشاهده نشده است. با این حال، به گفته باب مک‌نالی، رئیس گروه انرژی راپیدان، بازار نفت نسبت به «ریسک اختلالات ژئوپلیتیک» در منطقه بی‌تفاوت بوده و با حمله اسرائیل، باید انتظار داشت که این ریسک به‌طور قابل توجهی در قیمت نفت لحاظ شود.

پیش‌بینی‌ها و سناریوهای آینده

تحلیلگران سناریوهای مختلفی را برای آینده قیمت نفت پیش‌بینی می‌کنند. اندی لیپو، رئیس شرکت مشاوره «لیپو اویل»، معتقد است اگر درگیری‌ها منجر به حذف نفت ایران از بازار شود، قیمت‌ها حدود ۷.۵۰ دلار در هر بشکه افزایش خواهند یافت. او هشدار می‌دهد: «اگر صادرات نفت از طریق تنگه هرمز تحت تأثیر قرار گیرد، می‌توانیم شاهد نفت ۱۰۰ دلاری باشیم». تحلیلگران بانک «جی‌پی مورگان» حتی سناریوی بدبینانه‌تری را مطرح کرده‌اند که در آن، بسته شدن تنگه هرمز می‌تواند قیمت نفت را به ۱۲۰ تا ۱۳۰ دلار برساند.

با این حال، همه تحلیلگران با این چشم‌انداز موافق نیستند. جانیو شاه، تحلیلگر موسسه «ریستاد»، می‌گوید: «سوال کلیدی این است که آیا این افزایش قیمت نفت بیش از یک هفته دوام خواهد آورد یا خیر. سیگنال ما این است که احتمال یک جنگ تمام‌عیار پایین است و افزایش قیمت نفت احتمالاً با مقاومت روبه‌رو خواهد شد». او معتقد است که ظرفیت مازاد تولید اوپک‌پلاس می‌تواند به عنوان یک نیروی تثبیت‌کننده عمل کند.

در نهایت، تحلیلگران کامرزبانک معتقدند که «افزایش عدم قطعیت، به نفع افزایش ریسک در قیمت نفت است و به همین دلیل بعید است که قیمت‌ها در حال حاضر به‌طور پایدار به زیر ۷۰ دلار بازگردند». این وضعیت همچنین چشم‌انداز اقتصاد آلمان را که تنها کشور گروه G7 با دو سال رشد اقتصادی صفر است، تضعیف می‌کند. در شرایط کنونی، داده‌های بنیادین بازار در حاشیه قرار گرفته‌اند و این ژئوپلیتیک است که مسیر قیمت‌ها را تعیین می‌کند.