بازار بورس در آستانه موج جدید یا فرسایش معاملاتی؟
در ۲۰ روز معاملاتی اخیر، میانگین ارزش معاملات در صندوق‌های سهامی و بازار سهام، حدود ۱۵هزار میلیارد‌تومان بود، اما از ابتدای هفته‌جاری، این عدد به حدود ۱۲۵۰۰میلیارد تومان رسید و در روز چهارشنبه به حدود ۱۰هزار‌میلیارد‌تومان سقوط کرد؛ این‌یعنی ارزش معاملات تقریبا نسبت به اوایل اردیبهشت نصف شده و همین موضوع، شرایط بازار را به‌‌‌‌‌شدت دشوار کرده‌است.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق ؛ بازار سرمایه در نخستین هفته خرداد ۱۴۰۴، ترکیبی از التهاب، تردید و بازآرایی را تجربه کرد؛ جایی‌که از یک‌سو خوش‌بینی اولیه نسبت به مذاکرات هسته‌‌‌‌‌ای جرقه‌‌‌‌‌هایی از رشد را در شاخص‌ها روشن کرد و از سوی دیگر انتشار یک نامه محرمانه درباره توقف واگذاری سهام خودروسازان، موجی از بی‌‌‌‌‌اعتمادی را به بازار تزریق کرد، با این‌حال تحلیلگران معتقدند؛ بازار به مرحله‌‌‌‌‌ای رسیده که دیگر به نوسانات موقت واکنش شدید نشان نمی‌دهد، بلکه در حال آماده‌‌‌‌‌سازی برای تصمیم‌گیری بر پایه یک «علامت قطعی» است؛ علامتی که می‌تواند از سمت مذاکرات، ساختار اقتصادی دولت یا تغییر محسوس در روند ورود نقدینگی صادر شود.
ابراهیم سماوی و حسن حسین‌‌‌‌‌نیا، دو تحلیلگر ارشد بازار تاکید کردند؛ در وضعیت فعلی، بازار دچار نوعی انجماد هوشمند شده؛ کاهش چشمگیر ارزش معاملات، چرخش پول به سمت صندوق‌های درآمد ثابت و تمرکز بر نمادهای سودده در فصل مجامع، همگی نشان از آن دارد که سرمایه‌گذاران منتظر «قطعیت»اند، نه صرفا اخبار متناقض. برآوردها نشان می‌دهد اگر سیگنال مشخصی از توافق هسته‌‌‌‌‌ای، اصلاح سیاست‌های ارزی یا بازگشت اعتماد عمومی منتشر شود، شاخص‌کل می‌تواند در تابستان پیش‌رو با گذر از محدوده ۳میلیون و ۳۰۰هزار واحد، حرکت به‌‌‌‌‌سمت اهداف بالاتری چون ۳میلیون و ۶۰۰هزار واحد را آغاز کند، با این‌حال در نبود این علامت‌‌‌‌‌ها، بازار ممکن است به‌‌‌‌‌جای جهش، وارد یک دوره فرسایشی و پرنوسان شود که حتی نمادهای بنیادی نیز در آن گرفتار نوسان‌‌‌‌‌های کوتاه‌مدت خواهند شد.
واکنش بازار سرمایه به ابهام در واگذاری خودروسازان
حسن حسین‌‌‌‌‌نیا، کارشناس بازار سرمایه گفت: بورس هفته گذشته را با نوساناتی چشمگیر آغاز کرد؛ نوسانی که از دل خوش‌بینی‌‌‌‌‌های شکل‌گرفته پیرامون دور تازه‌‌‌‌‌ای از مذاکرات هسته‌‌‌‌‌ای بیرون آمد. به گفته حسن حسین‌‌‌‌‌نیا، تحلیلگر بازار سرمایه، «در نخستین روز کاری هفته، شاخص‌های قیمتی سهام‌با تکیه بر فضای مثبت مذاکرات رشد قابل‌توجهی داشتند.» اما ورق بازار به‌‌‌‌‌سرعت برگشت.
روز یکشنبه، افشای ناگهانی یک نامه محرمانه از سوی شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا که از توقف هرگونه واگذاری تا زمان نهایی‌شدن طرح ساماندهی صنعت خودرو خبر می‌داد، بازار را شوکه کرد. حسین‌‌‌‌‌نیا در این‌خصوص توضیح داد: «این نامه که به درخواست دبیر شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا ارسال شده بود، با برچسب محرمانه منتشر شد و همین مساله منجر به ریزش سنگین شاخص‌کل و تشکیل صف‌‌‌‌‌های فروش به‌ویژه در گروه خودرویی شد.» به گفته این کارشناس بازار، تفاوت زمانی میان تاریخ صدور نامه و زمان انتشار آن، به بروز شایعاتی دامن زد: «برخی سهامداران نسبت به احتمال استفاده از اطلاعات نهانی و فروش سهام در قیمت‌های بالاتر ابراز نگرانی کردند؛ موضوعی که با واکنش شدید فعالان بازار مواجه شد.» هرچند در عصر همان روز، سازمان خصوصی‌‌‌‌‌سازی رسما خبر توقف واگذاری را تکذیب کرد و دبیرخانه شورای هماهنگی اقتصادی نیز این تکذیبیه را تایید کرد، اما بازار از این تلاطم عبور نکرد.
حسین‌‌‌‌‌نیا در این رابطه گفت: «اتفاقی که رخ‌داد، بیش از آنکه صرفا یک شایعه باشد، ضربه‌‌‌‌‌ای به اعتماد عمومی بازار بود. این مساله در کاهش ارزش معاملات خرد و همچنین رکود نسبی صندوق‌های سهامی در روزهای میانی هفته نمود پیدا کرد.» وی همچنین به موضع انفعالی نهاد ناظر در این میان اشاره کرد و گفت: «سهامداران انتظار داشتند سازمان بورس با شفاف‌سازی دقیق‌تری نسبت به ابعاد این اتفاق واکنش نشان دهد؛ به‌ویژه آنکه تنها چند روز پیش‌‌‌‌‌تر، رئیس این سازمان در نمایشگاه اینوکس مشهد، از بازگشت نسبی اعتماد به بازار سرمایه سخن گفته بود.»
او با بیان اینکه دولت و حتی سخنگوی رسمی آن نیز هرگونه تصمیم در مورد توقف عرضه سهام خودروسازان را رد کرده‌اند، افزود: «پیگیری و شفاف‌سازی کامل ماجرا می‌تواند نقطه تمایزی برای مدیریت جدید سازمان بورس نسبت به دوره‌‌‌‌‌های گذشته رقم بزند؛ دوره‌‌‌‌‌هایی که ضعف در افشاگری و اطلاع‌‌‌‌‌رسانی، یکی از انتقادات اصلی فعالان بازار بود.» در بخش پایانی تحلیل خود، حسین‌‌‌‌‌نیا به تاثیر اخبار سیاسی بر روند آتی بازار نیز پرداخت: «در روزهای پایانی هفته، امیدها به نتایج مثبت در مذاکرات هسته‌‌‌‌‌ای تا حدودی تقویت شد، ولی به دلیل تفاوت و حتی تناقض در مواضع مقامات داخلی و آمریکایی، فعالان بازار هنوز با احتیاط تصمیم‌گیری می‌کنند.»
او در پایان تصریح کرد: «در صورتی‌که در هفته پیش‌رو، زمان و مکان مذاکرات آتی مشخص شود، احتمالا شاهد افزایش تقاضا در بازار سهام خواهیم بود، با این‌حال شکل‌گیری یک روند قطعی در بازار، منوط به تعیین‌تکلیف نهایی درباره توافق یا عدم‌توافق است. تا آن زمان، نوسان شاخص‌کل در یک کانال محدود، سناریوی محتمل‌‌‌‌‌تری خواهدبود.»
بلاتکلیفی؛ کلیدواژه بازار سرمایه در هفته اول خرداد
ابراهیم سماوی، تحلیلگر بازار سرمایه در ارزیابی وضعیت بورس در هفته نخست خرداد ۱۴۰۴ گفت: «شاخص‌کل بورس در ابتدای هفته و روز شنبه، کار خود را از محدوده ۳میلیون و ۲۰۰هزار واحد آغاز کرد. در ادامه هفته، بازار نوسانات متعددی را تجربه کرد و در نهایت، با کاهش جزئی در روز چهارشنبه، دوباره به محدوده ۳میلیون و ۲۹۰هزار واحد بازگشت. این روند نشان‌دهنده بازپس‌‌‌‌‌گیری بخشی از افت‌‌‌‌‌های میان‌‌‌‌‌هفته در معاملات پایانی است.» وی در ادامه، با تاکید بر بلاتکلیفی بازار، گفت: «اگر بخواهیم مهم‌ترین مساله این روزها را بررسی کنیم، باید به کاهش ارزش معاملات اشاره کرد. شاخص‌ها از منظر مقداری نشان می‌دهند که بازار در وضعیت سردرگمی قرار دارد. این بلاتکلیفی، هم در بازار سهام مشهود است و هم در بازارهای موازی که ناشی از ابهام در فضای مذاکرات سیاسی و اقتصادی کشور است.»
سماوی درباره وضعیت ارزش معاملات افزود: «در ۲۰ روز معاملاتی اخیر، میانگین ارزش معاملات در صندوق‌های سهامی و بازار سهام، حدود ۱۵هزار میلیارد‌تومان بود، اما از ابتدای هفته‌جاری، این عدد به حدود ۱۲۵۰۰میلیارد تومان رسید و در روز چهارشنبه به حدود ۱۰هزار‌میلیارد‌تومان سقوط کرد؛ این‌یعنی ارزش معاملات تقریبا نسبت به اوایل اردیبهشت نصف شده و همین موضوع، شرایط بازار را به‌‌‌‌‌شدت دشوار کرده‌است.»
این تحلیلگر بازار سرمایه همچنین به رفتار معامله‌گران در روز پایانی هفته اشاره کرد و گفت: «در نیمه دوم معاملات چهارشنبه، روند بازار تا حدی تغییر کرد. ۵۷درصد نمادها مثبت بسته شدند و نسبت ارزش سفارش خرید به‌فروش در پنج ردیف اول سفارش‌ها تقریبا دو‌برابر شد. این نشان‌دهنده افزایش نسبی اقبال به برخی نمادها در پایان هفته است.» سماوی درخصوص جابه‌‌‌‌‌جایی نقدینگی در بازار نیز اظهار کرد: «بیشترین ورود پول حقیقی در روز چهارشنبه به صندوق‌های درآمد ثابت صورت‌گرفت؛ بیش از ۱۷۰۰میلیارد‌تومان. این موضوع به‌‌‌‌‌روشنی نشان می‌دهد؛ سرمایه‌گذاران در حالت انتظار و بلاتکلیفی به‌‌‌‌‌سر می‌برند. نه چشم‌‌‌‌‌انداز روشنی از مذاکرات وجود دارد، نه بازارهای موازی مانند طلا و دلار از جذابیت کافی برخوردارند. حتی صندوق‌های طلا و سکه نیز در این روز با خروج بیش از ۲۰۰میلیارد‌تومان پول مواجه بودند.» وی با اشاره به نبود وزیر اقتصاد در کابینه نیز گفت: «در شرایط فعلی که هنوز وزیر اقتصاد مشخص نشده و همچنین نتیجه‌‌‌‌‌ای از مذاکرات منتشر نشده، این موارد کوچک‌ترین اثری بر شاخص بورس نگذاشته‌‌‌‌‌اند. این مساله نشان می‌دهد؛ فعلا بازار منتظر یک خبر تعیین‌‌‌‌‌کننده‌‌‌‌‌تر است.»
